Anarim.Az teqdim edir
«Gozellik qurban teleb edir» deyimini cox sevenler var. Amma gozelleshmek ucun estetik, plastik emeliyyat, liposaksiya kimi muxtelif yollar, usullar secenler bunun sonunda heqiqi olum olacagini bilseler, eminem ki, ona getmezler. Heyat her cur gozellikden gozeldir. Bela burasindadir ki, insanlar bu cur emeliyyatlarin tehlukesiz olduguna ozlerini inandirirlar. Nece deyerler, etrafda, yolda-izde, plastik emeliyyatdan sonra uz-gozu plastilinleshmish, butleshmish xanimlari, hetta kishi cinsine mensublari da gorurler axi. Ve bele dushunurler ki, pis bir hadise olasi deyil. Hec kime hec ne olmadi, mene niye olsun, tefekkuru!..
Olacaq olur amma. İndiyedek plastik emeliyyatdan sag cixmayanlar, sag cixib sonra olenlerin sayi da az deyil. Hetta olum olmasa da, sir-sifeti berbad hala dushmush bezi meshhurlari yada salmaq kifayetdir ki, plastik emeliyyatin, uz derisini tarima cekmeyin, qirishlari «yox etmeyin», almaciqlari qabartmagin, «ordek dodaq»larin oz tebii gozelliyinde olan insani nece eybecerleshdirdiyi goz onune gelsin. Sadece, o shexslerin senetine, ictimai movqeyine hormet edib adlarini cekmirik.
Bu sual hemishe meni dushundurur; goresen, bu insanlar ayna qarshisina kecende ozlerine ne qiymet verir? Dushdukleri hali beyenirlerse, daha sozum yoxdu. Zovqler bu qeder korlanib demek. Ola biler, belke hallarindan razi qalmayiblar. Ele ise icinden biri ozunde irade, curet tapib «biz bunu etdik, neticesi agir oldu, bu sehvi tekrarlamayin» deye biler. Onu da etmirler. Ozlerini saldiqlari bu iyrenc veziyyete bashqalarini da yuvarladirlar.
Liposaksiyanin daha bir qurbani
Xatirladaq ki, Azerbaycan Dovlet Tibb Universitetinin muellimi, 65 yashli hekim-pediatr, dosent Sedaqet Shahsuvarova «Avrasiya Hospital»inda etdirdiyi estetik liposaksiya emeliyyatindan 4 gun sonra vefat etdi. Ve bu hadise sosial shebekelerde plastik emeliyyatlarla bagli keskin muzakireler acilmasina sebeb oldu.
Qeyd edilirdi ki, xanimin emeliyyati plastik cerrah Vuqar Elekberov terefinden heyata kecirilib. Cerrah aciqlamasinda pasiyentinin olumunde gunahkar olmadigini, hetta emeliyyatin ugurlu kecdiyini bildirmishdi:
"Emeliyyat ugurlu kecdi. Bir nece saatdan sonra ayaga durub gezdi. Lakin 2 gun sonra hali pisleshdi. Yaxinlari onu bashqa klinikaya apardilar, 4 gun sonra orada oldu. Hazirda arashdirma gedir. Olum sebebi qanda sebebi bilinmeyen infeksiyadir. Sidik yollarinda da infeksiya tapilib, ustelik, xroniki pnevmaniyasi da var imish.
Eger en az 10 gun sag qalsaydi, infeksiyanin novunu tapib mualiceye bashlayardiq. Yashli qadin idi. İmmun sistemi zeif oldugundan orqanizm infeksiya qarshisinda aciz olub".
V.Elekberov Sedaqet xanimin vefatindan uzulduyunu de bildiribmish:
"Onun olumu meni cox uzub. Muellimem olub, anamiz kimi cox sevirdik".
V.Qarayev: «Tebietin yaratdigina mudaxile olanda…»
Pediatr Vaqif Qarayev melum hadiseden sonra feysbuk sehifesinde paylashim etdi:
– Liposaksiya emeliyyatindan sonra daha bir xanim heyatini itirib. Hekimdi, muellimdi. Allah rehmet elesin! Plastik cerrahlarin sayi durmadan artir ve ya umumi cerrahlar daha cox plastik emeliyyatlara meyl edirler, cunki teleb var.
Gozellik qurban teleb edir kimi shablon ifade var. Olsun, amma heyati bahasina yox! Her bir xalqin ozunun mental deyerleri var. Bu, beden qurulushuna da aiddir. Milli metbexin xususiyyetleri, heyat terzi, ish, menzil sheraiti ve s. ve i.a. Avropalilarin heyat terzini, isteklerini gozuyumulu kopyalamamaliyiq! Tebietin yaratdigina kobud mudaxile facie ile de neticelenir.
Bu tip emeliyyatlarda olumcul agirlashmalar qacilmaz olur bezen. Tekce bizde yox, dunyanin her yerinde.
Cox vaxt hekimin xeberdarligina baxmayaraq pasiyent "olmaz"i "olar" eletdirmek isteyir. Obyektivlik namine deyim ki, hekimin pasiyenti mecbur etdiyi hallar da var. Her halda saglamligina gore her kes ozu mesuliyyet dashiyir! Tibbi gosterish yoxdursa, gozel gorunmek namine bele emeliyyatlara getmek menasizdir!!!
Hekimin bu paylashimi sosial shebeke istifadecilerini herekete getirib ve reyler siralanib. Bezisini xatirladaq:
Gulshen Raufqizi: 65 yashinda ne mecbur idi axi!
Farida Rasulova: Milletimiz o qeder bedbextdir ki, xoshbextliyi xarici gorunushun deyishilmesinde, coxlu pul qazanmaqda, kimese oxshamaqda axtarir. Yerin her noqtesinde bununla qarshilashmaq olar, amma bizde heddinden artiq cox insan heyata bele yanashir.
Elxan Qenberli: Doktor, 3-5 gun qabaq bizim kanalizasiyalardan, pardon, kanallardan birinde bir hekim deyirdi ki, bes, liposaksiya tehlukesiz emeliyyatdir, esas aparatdir, "en son modelini getirmishem, olkede tekce mendedir", – filan… Yeni beh-behle oz «qaloshunu» reklam edib, mushteri toplayirdi bazardaki kimi.
Vaqif Qarayev: Yalandi! İstenilen emeliyyatin agirlashma ehtimali var! Murekkeb emeliyyatlarda agirlashmalar olumcul ola bilir!
Elxan Qenberli: Elbette. O kommersant-hekim danishdiqca Sizin yazdiqlarinizi xatirlayirdim. Duzu, mehz sizin duzgun maarifciliyiniz fonunda o verilishe baxdim, qulaq asdim ki, gorum bunlar ne deyecek. Teessuf ki, milleti pul xetrine vicdansizcasina aldadirlar. Ozu de her sahede. Adamin sozunden bele cixdi ki, problem istifade olunan aparatdadir – aparatlar kohne modeldir. Bir «mocuzevi», duzgun, tehlukesiz aparat varsa, o da ondadir. Kishi gedib İsrailde gorub, alib getirib.
Musayeva Aygun: Xroniki pnevmoniya ve orqanizmde bir nece sistemde xronikleshmish infeksiya ile immuniteti zeif ve yashli qadini emeliyyata almaga gosterish verile biler, ya yox? Bu xeste reanimasiyon duruma dushse, reaksiya vermeyeceyi belli idi. Emeliyyat eden bu cavan oglanin, bilmirem 28-30 yashi var, ya yox. Bildiyim qeder estetik cerrahliq ucun az yashdi ve belke de ede bilmez emeliyyat. Yeqin muellimesine deyib ki, «bomba» qadin olacaqsiz, amma olum hali bash verib ve deyir, «yaziq, yashli qadin idi». Bu hekimin adi tibbi etik danishigi da yoxdu.
Vaqif Qarayev: Xanim rehmete gedib, istemirem o barede danishim, oz problemlerini ozu daha yaxshi bilerdi, hekim olduguna gore. Amma emeliyyat eden hekimi de mudafie elemek fikrim yoxdur, cunki ishin mahiyyetini bilmirem.
Musayeva Aygun: Onun sozlerinden mahiyyeti bilinir. Liposaksiyaya bunlar salon proseduru kimi baxir. Yaxinlashanlara deyirler yash onemi yoxdu, xestesen, yene dexli yoxdu, cox yungul bir sheydi, narahat olmayin, onceden derin muayineler de aparilmir. Her shey 1-2 saatin icinde hell olunur. Haminin di super, son model muasir piy aparati var…
Kema Yusif: Gorunur, Avropadan xeberiniz yoxdur. Bu emeliyyatlar Avropada cox az edilir, saglam qida ve idmanla ariqlayirlar. Edenler ise gozelliyi ile pul qazanan tiplerdir, model, aparici ve s. Bizde ise plastik emeliyyatlar artiq heyat terzine cevrilib. İnsanlarimizin suretperest, gorunushperestliyi, plastik cerrahlarin da saysiz-hesabsiz reklamlari sayesinde bele olumler cox olacaq.
Lale Mehrali: Omurleri boyunca qeyri-normal qidalanirlar, nefsleri bashlarina bela olur, sonra da emeliyyatdan medet umurlar. Millet etsiz qidalanan gorende dizine doyur elini, filankes acindan olur. Gunde 3 oyun et yeyen milletin bashina hele cox shey gelecek. Fast-food yemekden icleri shlak baglayib, qat-qat qarin sallanir. O iylenmish hamburgere, donere bir doshenirler ki, eylence merkezlerinde, ele bil damdan cixiblar.
Avropali qelet edir bizimkilerin yaninda. Kucedeki qizlarin hamisi bir-birinin eynidir, dodaq, uzr isteyirem, meymunun bir yerine oxshayir, burun «barbi», yanaq sumukleri qabariq, qashlar alina dirmashib, dirnaqlar qartal caynagi boyda…
Revane Seyidova: Dunen xestexanada bir tanishi gordum, deyir Revane, shekerem, insulin almaga gelmishem, deyirem, xala, pehriz gozleyirsiz? Deyir, ne teher yemeyim, ureyim isteyir axi. Millet pehrizle acligi ayird ede bilmir.
Terane Nuri: Gozel gorunmek ve saglam qalmaq ucun saglam heyat terzi ve saglam qidalanmaq lazimdir.
Elnur Ramazanli: İnsan ne qeder heyatin felsefesinden bixeber olmalidir ki, 65 yashinda liposaksiya etdirsin. 65 yashli insan gotur-qoy etmekden, artiq dunyanin gelib-keceri oldugunu basha dushmekden, daha cox menevi sheylere baglanmaqdansa, liposaksiya edib qarin gerdirir.
Ya Allah, cahillikden Sene siginiram.
«Butun emeliyyatlarda risk faktoru var»
Tibb uzre felsefe doktoru Shemsiyye Namazli plastik cerrahiyyenin xususi bir elm sahesi oldugunu dedi:
– Her sahenin oz mutexessisi var. Umumi cerrah plastik cerrahiyye ile meshgul olmamalidir. Plastik cerrahiyye xususi bir sahedir ve onun oz mutexessisleri var. Biz hekimler her zaman insanlarimiza meslehet goruruk ki, zeruri ehtiyac olmadiqca plastik emeliyyatlara getmesinler. Zeruri ehtiyac nedi? Tebii ki, zeruri ehtiyac deyildikde, hec bir halda sehne, efir gorunushu, daha da cazibedar, gozel gorunmek, «muasirlikle» ayaqlashmaq nezerde tutula bilmez. Cunki bezileri plastik emeliyyatlara hetta deb xatirine gedir.
Zeruri ehtiyac insanin normal yashayishini engelleyen hallardir. Meselen, insanda burun ceperi eyriliyi ola biler ve bu onun nefes almasini, geceler rahat yatmasini cetinleshdirer, dovshan dodaq ola biler ki, bunun da umumilikde orqanizm ucun bezi fesadlari var. Hedsiz piylenme urek-damar problemleri yarada biler ve s.
Yeni orqanizmin normal ritmini pozan hallar yoxdursa, plastik emeliyyatlar, dodaq boyutme, sine kiciltme ve s. bu kimi emeliyyatlar gereksizdir ve tehlukelidir. Elece de goze linza salmaq. Her defe mutexessisler bunun goz ucun ziyanli oldugunu deyir, lakin insanlar gormezden gelir. İster plastik, isterse de, hansisa diger emeliyyat olsun, umumiyyetle, butun emeliyyatlarda risk faktoru var.
Ona gore de her bir emeliyyat oncesi protokol qaydalarina emel edilmeli, xesteye emeliyyata raziliga dair sened imzaladilmalidir. Yeqin ki, tibbi ekspertizanin neticeleri belli olduqdan sonra olumun neden bash verdiyi de deqiq bilinecek. Emeliyyatlar zamani bir cox amiller olume sebeb ola bilir. Qan laxtalanmasi, qara ciyerin funksiyasini itirmesi ve s. Bu ele bir sahedir ki, dushundukce derine gedirsen. İstenilen emeliyyatda risk faktoru oldugundan emeliyyat oncesi bir sira profilaktik tedbirler gorulur. İstenilen halda tibbi ekspertizanin cavabini gozlemeliyik.
Melahet Rzayeva /gencaile.az