Anarim.Az teqdim edir
Hamilelik zamani qadinlarin bir cox hissesi agrilarla rastlashir. Bezen bele agrilar hamilelikle, bezen ise diger xestelik ve pozulmalarla bagli olur.
Adeten qarin nahiyyesinde olan agrilar qadinlari cox narahat edir. Lakin bu hec de o demek deyil ki, hamilelik tehluke altindadir. Bele agrilar mede-bagirsaq sisteminde olan pozulmalarla elaqeli ola biler. Umumillikde ise hamilelik mede-bagirsaq orqanlarin fealiyyetine guclu tesir edir. Boyumekde olan ushaqliq bagirsaqlari sixir. Hamilelikle bagli olan proqesteron hormonunun artmasi da bagirsaqlarin normal fealiyyetini pozur. Mehz bu sebebden hamile qadinlar tez-tez qebizlikden ve diger hezm proseslerin (qicqirma, meteorizm ve s.) pozulmalarindan eziyyet cekir. Qebizlik agrilara ve agirliq hissiyyatinin emele gelmesine sebeb ola biler. Bu kimi hallarla mubarize aparmaq ucun qadin hamilelik zamani duzgun qidalanmali ve gun erzinde 4-5 defe kicik porsiyalarla qida qebul etmelidir. Bundan elave hamile qadin mumkun qeder coxlu gezmeli ve fiziki hereketler etmelidir ki, bagirsaqlarin fealiyyeti yaxshilashsin.
Agrilarin diger sebebi - ushaqligi saxlayan baglarin dartilmasidir. Dol boyudukce ushaqligin da olculeri artir ki, neticede baglar daha da dartilir. Baglarin dartilmasi ile bagli olan agri keskin ve celd hereketlerden, asqirmaqdan, agir eshyalarin qaldirmasindan sonra daha guclu ola biler. Agri bu zaman keskin olsa da qisamuddetli olur. Agrisizlashdiran preparatlardan istifade etmek tovsiye edilmir. Sadece qadin daha asta hereket etmeli ve ozunu bir qeder qorumalidir.
Guclu fiziki gerginlikler de qarin ezelelerin hedden artiq gerginleshmesine sebeb olaraq agrilara getirib cixara biler. Bu halda sadece uzanmaq ve bir qeder dincelmek lazimdir.
Eger qarinda olan agrilar yuksek heraret, urekbulanmasi, bashgicelenmesi ile mushayiet olunursa, tez bir zamanda "tecili yardim" cadirmaq lazimdir. Bu simtomlar appendisit, pankreatit, bagirsaq kecmemezliyi ve s. tehlukeli xesteliklerin simptomlari ola biler.
Teessuf ki, hamilelik zamani qarinda olan agrilar ginekoloji problemlere ishare ede biler. Bu agri hamileliyin pozulmasinin tehlukesinden xeber vere biler. Bu halda agrilar sizildayan olur, bel nahiyesine yayilir ve dogush sancilarini xatirladir. Bele agrilar cinsiyyet yollardan gelen ifrazatlarla (ifrazatlarin rengi ashiq qehveyiden qirmiziya qeder ola biler) mushayiet oluna biler. Bele simptomlar meydana cixandiqda derhal hekime muraciet etmek lazimdir. Qadin "tecili yardim" cagirmali, ozu ise uzanmali ve sakitleshmeye calishmalidir. Lazim olduqda qadin xestexanaya yerleshdirile biler.
Agrilarin sebebi o cumleden ushaqliqdan kenar hamilelik ola biler. Bu sebebden hamileliyin erken muddetlerinde USM-den kecmek lazimdir ki, ushaqliqdan kenar hamilelik istisna olunsun. USM zamani hamileliyin texminen 4-cu-5-ci (bezen 6-ci) heftelerinde (axirinci menstruasiyanin birinci gununden sayilir) ushaqliq boshlugunda dol yumurtasi izlenilmelidir. Dol yumurtasi izlenilmirse, ushaqliqdan kenar hamilelikden shubhelenmek olur. Bu halda qadina tekrar USM teyin olunur. Ushaqliqdan kenar hamilelik qadinin sehheti ve bezen hetta heyati ucun ciddi tehluke yaradir ve bu sebebden ashkar olunduqdan sonra mutleq pozulmalidir. Bunun ucun xususi derman preparatlari ve ya cerrahi usullar tetbiq oluna biler.
Hamilelik zamani bir cox qadinlar bash agrilarindan eziyyet cekir. Bash agrisi bashinin bir hissesinde yarana biler (miqren tutmasi) ve ya yayilmish xarakter dashiya biler (gerginlik bash agrilari). Adeten bu hallarda hekimler, xususen hamileliyin evvelinde, hec bir derman preparatlari teyin etmir ve sadece daha cox dincelmek ve aciq havada olmaq meslehet edirler. Lakin bezen hamile qadinda olan bash agrilarin sebebleri daha ciddi olur - beyin qan dovraninin pozulmalari, arterial tezyiqin qalxmasi, boyrek xestelikleri, agir toksikozlar. Bu xestelikler ve pozulmalar hamilelik ve bezen hetta qadinin heyati ucun ciddi tehluke yaradir. Bu sebebden hamilelik zamani bash agrilari ile uzleshdikde mutleq hekime muraciet edib lazim olan muayine ve analizlerden kecmek lazimdir.
Hamilelik zamani sud vezileri boyuyur ve onlarda mueyyen agrilar ve diskomfort yarana biler. Mesele burasindadir ki, hamilelik zamani sud vezilerinde derin struktur deyishiklikler bash verir ki, neticede sud vezileri laktasiyaya (emizdirme) hazirlashir.
Bu agrilarla "mubarize aparmaq" mumkun deyil. Lakin diskomfort hissiyyati azaldmaq ucun olculerinize uygun olan rahat sixmayan bustqalter taxin ve qollar ve ciyinler ucun olan asan fiziki hereketler edin (bu sud vezileri saxlayan ezele ve baglari mohkemlendirir).
Hamile qadinlarin ekseriyyeti (xususen hamileliyin axirinci aylarinda) bel nahiyesinde olan agrilardan eziyyet cekir. Bu qadinin onurga sutununa olan gerginliyin artmasindan ve qarin ezelelerinin zeiflenmesinden ireli gelir. Adeten bel agrilari hamileliyin 5-ci ayindan sonra bashlayir ve yalniz dogushdan sonra yox olur. Bezen agri ayaga da yayilir ("vurur") ve adeten fiziki gerginlikden, uzun muddet erzinde gezmek, ayaq uste durmaq ve ya oturmaqdan sonra daha da shiddetlenir. Bele agrilar hamilelik ucun hec bir tehluke yaradmasa da hamile qadini cox narahat edir. Hekimler kalsiumla zengin olan mehsullarini qebul etmek, bel nahiyesini mumkun qeder "qorumaq" (keskin eyilmemek, agir eshyalari qaldirmamaq ve s.), ortopedik doshekde yatmaq, qarin ve bel ezelelerini mohkemlendiren xususi fiziki hereketleri etmek, uzguculuk ve akva-aerobika ile meshgul olmaq tovsiye edirler.
Bel nahiyesinde olan agrilar heraretin qalxmasi, odemlerin emele gelmesi, bash agrilar ve arterial tezyiqin qalxmasi, tezleshmish sidik ifrazi ile (sidik bulanliq, iyli, qan ve irin qarishiqli ola biler) mushayiet olunursa, bu boyrek xestelikleri ile bagli ola biler. Hamilelik zamani boyrek xesteliklerinin inkishaf etmesi ve ya keskinleshmesi hamilelik ucun tehluke yaradir. Bu sebebden qadin derhal hekime muraciet etmelidir.
Bezen hamilelik zamani qadinlar sag qabirgaalti nahiyesinde agirliq hissi ve agrilar hiss edir. Bu od yollari ve od kisesinin diskineziyasinin simptomlari ola biler. Boyumekde olan ushaqliq qarin boshlugunda yerleshen orqanlara (o cumlede, od kisesine) tezyiq ederek onlarin fealiyyetini pozur ki, neticede hezm prosesin cetinleshmesi, meteorizm, qebizlik, od kisesinin diskineziyasi kimi pozulmalar meydana cixir. Hekime muraciet ederek USM-den kecmek lazimdir. Diaqnoz tesdiq olunduqda, hekim mueyyen pehriz teyin edecek.
Saglamolun.Az
(Anarim.Az - in Qadin Dunyasi Bolumu)