Anarim.Az teqdim edir
Bu gun alman fashizmi uzerinde qelebenin 74-cu ildonumudur. Bu qelebede Azerbaycan hem insan resursu, hem de qara qizili ile misilsiz xidmetler gosterib.
İster on cebhede, isterse de arxa cebhede heyati bahasina qelebe ucun calishan insanlar arasinda qadinlar xususi cekiye malik idi. Qelbindeki odu, dushmene nifreti gulleye cevirerek qelebeye boyuk tohfeler vermish qadinlardan biri de Azerbaycanin ilk qadin pilotu Zuleyxa Seyidmemmedovadir.
Xanim.az bildirir ki, oxu.az ilk azerbaycanli qadin pilot, muselman sherqinin ilk doyushcu pilotu Zuleyxa Seyidmemmedovanin menali omur yoluna nezer salib:
O, ilk baxishdan dovrunden hec ne ile ferqlenmeyen bir ailede dunyaya gelmishdi. Muhasib bir ata, tehsilsiz ve 11 yashinda ere verilmish bir ananin nikahindan dogulmush ikinci qiz idi. Onun da arzulari anasi terefinden "Birce bu catishmirdi" cumlesine rast gelmishdi.
Zuleyxa Seyidmemmedova ailesine baharin ilk nefesi ile gelmishdi - 1919-cu ilin martin 22-de dogulmushdu. Atasi Mirhebib aga Haci Zeynalabdin Tagiyevin muhasibi idi, hem dini, hem de dunyevi tehsil almishdi.
Anasi, demek olar ki, ushaq yashda ere verilmishdi, 13 yashinda ilk ovladi Simani, 14 yashinda ise Zuleyxani qucagina almishdi.
Hele korpe olanda decel, delisov, inadkar Zuleyxa heyetlerinde qollarini genish acir, ucdugunu xeyal edirdi.
Ela qiymetlerle oxuyan Zuleyxa ile bagli valideynlerinin oz planlari vardi: qizlari muhendis olacaq, zavodlardan birinde calishacaq, sakit, xoshbext bir heyat surecekdi.
Bir gun Zuleyxa eve donende anasinda deyir: "Men teyyareci olacagam". Anasi Mina xanim ise "Ele birce bu catishmirdi", - deye cavab verir.
Ucmaq sevdasi sebebsiz yaranmamishdi. Yeddinci sinifde oxuyanda fizika muellimleri Cumshud Efendiyev shagirdleri Baki teyyare meydanina aparir. O gunden bu eshq onun koksunde qor kimi yanmaga bashlayir.
Anasinin muqavimetinden sonra ucmaq eshqini daha hec kimle paylashmayan Zuleyxa orta mektebi bitirir ve Ezizbeyov adina Neft-Kimya İnstitutunun (indiki Azerbaycan Dovlet Neft ve Senaye Universiteti - V.B.) meden fakultesine qebul olur.
"Hec kim oz taleyinden qaca bilmez", - deyibler. Heyatinda ikinci defe onu teyyare meydanina aparan taleden qacmaq hec Zuleyxanin aglina da gelmir. "U-2" teyyaresinde semaya qalxir, Xezere semadan tamasha edir.
Qelbinde ashib-dashan duygularin mushayietinde dostlari ile institutda telebe aeroklubu yaratmaq qerarina gelirler. Bir "U-2" almaq onlara muyesser olur. Tezlikle intitut aeroklubuna Zabrat yaxinliginda meydanca verilir.
Ve gozlenilen gun gelib catir. Teyyare idare etmek heyecani tezlikle yerini tekbashina ucmaq heyecanina verir. Bu xoshbext gun 1934-cu ilin oktyabrinda ona qismet olur.
Ancaq Zuleyxa bununla kifayetlenmek fikrinde deyildi. Onu daha bir heyecan gozleyirdi. Semada teyyarede yox, parashutle suzmek...
1935-ci ilin mayinda bu ariq, celimsiz, qarayaniz qiz teyyareden parashutle tullanir, kulek onu denize atir.
Melumatlara gore, onun tullanishini izleyenler arasinda ovaxtki birinci katib Mircefer Bagirov da olur.
Zaqafqaziyadan, elece de, muselman sherqinden ilk qadin parashutcu kimi qatildigi toplanishlardan elidolu geri donen Zuleyxa institutu bitirdikden sonra pilot kimi peshekarlashmaq ucun Jukovski adina Herbi-Hava Akademiyasina muraciet edir. Ancaq kishileri qebul eden akademiya ona redd cavabi verir.
Elbette, bu cavab onu amalindan dondere bilmezdi. İnadkar Zuleyxa ruhdan dushmur, aglina gelen bir varianti da deyerlendirmek qerarina gelir: Mircefer Bagirovdan komek istemek.
Bagirovun yaddashinda "kuleyin denize atdigi qiz" kimi qalan Zuleyxa bu gorushden elibosh donmur. Merkezi Komite Zuleyxanin akademiyaya qebul olunmasi ucun resmi shekilde Moskvaya mektub gonderir. Belece, o, Jukovksi adina Herbi-Hava Akademiyasina qebul olunan ilk shturman qiz olur.
Amallari yolunda butun gucu ile calishan Zuleyxa bir gun qefil xeberle sarsilir. Fakulte dekani onu yanina cagiraraq atasinin harada oldugunu sorushur. Ona atasinin kulaq kimi hebs edildiyini, eger Bakidan bu melumati tesdiqleseler, akademiyadan uzaqlashdirilacagini bildirir.
Ders qaygilarina bashi qarishan Zuleyxa bu xeber qarshisinda muvazinetini itirmir, son umid kimi yene Bagirova uz tutur.
