14 fevral - “agildan kemlerin bayrami” ve ya “exlaqsizligin son gecesi”

Xeberler / Maraqli / Maraqli Yazilar / Cemiyyet
14 Shubat 2015
2 525
0


14 fevral - “agildan kemlerin bayrami” ve ya “exlaqsizligin son gecesi”
14 fevral - “agildan kemlerin bayrami” ve ya “exlaqsizligin son gecesi”

Sevgiden dem vurmaga hevesim olmasa da, bu movzuya bir el qatmaq istedim. Dedim gorum, ne bash verir, niye bu camaat hay-heshire dushub yene. İki gun once bir tanish xanimin “sence, nishanlima 14 fevralda ne alim” suali meni yuxudan qefil oyatdi, anladim ki, sen deme bu Valentin eminin olum ildonumu gelir qarshidan. Herzamanki kimi arashdirim dedim, qarshima cox melumatlar cixdi. Biri Valentini muqqeddes saydigini, biri homoseksual oldugunu, biri gunahsiz, biri olume layiq oldugunu ve s. kimi qeyd edir ve fikrinde qetidir. Amma yekdillikle qebul olunan esas meqam odur ki, bu bize mexsus bayram ve ya gun deyil.

Az ve ya cox shekilde bugunun tarixi haqqinda melumatlar her kese bellidir. Lakin coxluq etibari ile yazilanlar da nagildan kenar deyil. Ona gore yazilan “tarixi” aspektlere toxunmaq istemirem, sadece bir nece meqami bildirecem.

Umumen Valentin gunu ile bagli bilgilerde qeyd edilir ki, haqqinda behs edilen keshish imperatorun emrinin eleyhine cixaraq, gizlice esgerlerin kebinini kesirmish. Tarixden de bilindiyi kimi esgerlere yalniz dusherge sheraitinde evlenmek qadagan edilmishdi. O zaman dusherge sheraitinde olan, bir sheherden o biri shehere koc eden orduda qadagan ve teqib olunan xristian dininin keshishi Valentin ne gezirmish? - Cavab Yoxdu. Ustelik Avqustin “Xristianliga aid 6 suala cavab” kitabinda qeyd edir: “İsa terefdarlarinin heyatin en vacib ishleklerine aid hec bir ayinleri yoxdur”.
Rus filosofu Vladimir Slovyov da oz kitabinda yazir ki, “Xristianliq ozunun erken dovrlerinde hec bir dini ayini ehtiva etmirdi”. Beli, hadiselerin bash verdiyi 269-cu ilde xristianliqda dini qaydada kebin kesmek enenesi ve qaydasi olmadigi halda, Valentin hansi qaydaya, hansi dini ayine gore kebin kesirmish?

Valentin, Papa Helasiusun dovrunde, 496-ci ilde kilse terefinden muqeddes elan olunub ve fevralin 14-u Muqeddes Valentin Gunu kimi qeyde alinib. Papanin mehz bu tarixi secmesinin ise esasli sebebi var. Cunki o dovde Romada bir vaxtlar butperestlik dovrunden qalmish Kebin ilahesi Yunonun ve Pan tanrisinin adiyla bagli edebsiz bir bayram varmish. Her il fevralin 14-de qadinlar ve kishiler Erotizm tanrisi Luperkalinin sherefine bir yere yigilaraq, edebsiz qaydalari olan shenlik kecirermish. Qaydalara gore, cavan qizlar kishilere sevgi mektublari yazaraq qutuya atarmishlar, sonra kishiler bu mektublari cixararaq, bextlerine dushen gozelle eshqbazliqla meshgul olurmushlar. Ve belece Papa edebsiz bayrami unutdurmaq ucun fevralin 14-de mehebbete gore edam edildiyi haqda dini revayetlerde adi kecen keshish Valentini muqeddesleshdirir, onun adiyla bagli teze bayram “keshf eleyir”.

Bir sira bilgilerde qeyd edilir ki,Valentin hebsxanada iken oz rahib dostuna, “seni sevirem”, ”senin Valentinin” bashliqli mektublar yazirmish. Duzdur, bezi menbeler de yazir ki, bu mektublar onun hebsxanada iken vuruldugu qadina unvanladigi mektublar olub. Eger birinci variant dogrudursa, demek ki, homoseksual keshishin bayramini canfeshanliqla qeyd etmeye uz lazimdir. Ona gore dua edek ki, hec olmaya ikinci variant gercek olsun, yoxsa biyabirciliq!

Yaramaz keshishi sevenlerin diqqetine onu da catdirim ki, 1969-cu ilde Roma Katolik Kilsesi, Papa Helasiusun bu sehvini duzeldir ve keshish Valentini kilsenin muqeddesler siyahisindan cixararaq, Muqeddes Valentin Gunu bayraminin kecirilmesini meslehet gormur. Bu siyahidan cixarilma ise o anlama gelir ki, sevimli keshishin ele emelleri varmish ki, o siyahiya layiq deyil. Hetta mehz bu sebebdendir ki, Rusiyada her il bu bayramda milletciler, xristianligin bezi mezheblerinin davamcilari ile bu gunu daha tenteneli keciren cinsi azliqlarin numayendeleri arasinda dava-dalash dushur.

Oxudugum yazilardan birinde maraqli meqam diqqetimi cekdi. Bele ki, “Almaniya bugunu psixi cehetden saglam olmayanlarin gunu kimi qeyd edir ve siz fevralin 14-de Almaniyada olsaniz, delixanalarin pencerelerinden, eyvanlarindan asilan gullere, qirmizi lentlere teeccublenmeyin, cunki onlar hami ucun yox, mehz agildan kemler ucundur.”

Elbette hansisa bayrami qeyd etmek herkesin oz bileceyi ishdir. Bunu kimse qadaga ede bilmez. Amma herhalda biraz dushunmek gereklidir. Neyi, kimi, ne ucun muqeddesleshdiririk. Cunki zamanla bu deyerlerimize cevrilir.
Muellif:Nermin Memmedli
menbe:modern-Anarim.Az



Evvelki Xeber Novbeti Xeber


Geriye Qayit

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023