Qadin xeyaneti, kishi shiddeti, kasibliq, qayinana... – AİLELER NİYE DAGİLİR?

Xeber / Cemiyyet
21 Temmuz 2017
1 663
0


Qadin xeyaneti, kishi shiddeti, kasibliq, qayinana... – AİLELER NİYE DAGİLİR?
Dovlet Statistika Komitesinin melumatina gore, bu ilin ilk 4 ayi erzinde olkemizde qeydiyyat shobeleri terefinden 18 229 nikah ve 4896 boshanma hali qeyde alinib. Ehalinin her 1000 neferine nikahlarin sayi 5,7, boshanmalarin sayi ise 1,5 faiz teshkil edib.

Dunyanin bir cox olkesinde boshanmalarla bagli aparilan sorgular neticesinde melum olub ki, cutluklerin boshanma sebebleri hec de iqtisadi problemlerle bagli deyil. Eksine, onlar aralarindaki shexsi elaqelerin daha cetin oldugunu dushunurler. Bes Azerbaycanda boshanmaya sebeb olan faktorlar nelerdir? Ailem-Anarim.Az bu movzunu arashdirmaga calishib.

“Erim imkanli olduqdan sonra munasibetlerimiz pozuldu”


Psixoloq Elnur Rustemov deyir ki, boshanmanin sebebleri bir cox faktorlarla elaqedardir. Buna esas kimi mobil rabiteni, tereflerin ozunun boyumush oldugu aile muhitini, ozlerinin psixoloji narahatligini ve sair goturmek olar: “Bizde bezen psixoloji narahatliqla psixiatrik narahatligi sehv salirlar. Biz bura obsessiv-kompulsiv rozuntulari, konkret fobiyalari, deprressiyani daxil ede bilerik. Butun bu sadalananlar zaman kecdikce aile munasibetlerinin arzuolunan seviyyede getmesine mane olur”.

E.Rustemov ailelerin problemlere qarshi dozumsuzluyunun de boshanma sebeblerinden biri oldugunu dedi: “Meselen, konkret olaraq 90-ci illerden bu terefe aile quranlarda bu hal daha coxdur. Hemin cutlukler ozleri de ele bir ailede boyuyubler ki, hemin ailelerde ushaq sayi azdir. Bu ise ushaq eqosunun yuksek olmasina getirib cixarir. Bu zaman valideynle ushaq arasinda emosional bagin cox olmasi, her bir xirda konflikte valideynin mudaxile etmesine getirib cixarir”.

“Boshanma hallari gelecek genefondumuza menfi tesir gosterir”, - deyen psixoloq vurguladi ki, uzun iller aileli olan cutlukler de boshanir: “Eger dunene qeder aile qurub 5-6 ay, 1 ilden sonra boshanan cutlukler vardisa, bu gun 10 ilin, 20 ilin ailelisi boshanir. Cunki tez dagilan aileler artiq bele deyek, uzun omurlu ailelerimize bele menfi tesir gosterir”.

İqtisadi problemlerin ailelerin dagilmasinda hansisa bir rol oynamasi ile bagli suala ise E.Rustemov bele cavab verdi: “Bu, boshanmalar ucun esas sebeb ola bilmez. Aile var ki, qadin deyir, erim imkanli olduqdan sonra munasibetlerimiz pozuldu. Yeni ailelerin dagilmasina sebeb maddi imkansizliq deyil. Sohbet insan faktorundan gedir. Eger munasibetler yaxshidirsa, terefler bir-birini yaxshi basha dushurse ve anlayirsa, hec bir problem olmaz. Munasibet yaxshi olanda iqtisadi faktor arxa planda qalir. Bu, sadece boshanmaya geyindirilmish besit bir “dondur”. Esas cutluklerin bir-birlerine olan munasibetidir”.

“Milli deyerler yeni deyerlerle evezlenir”


Boshanmalara sebeb olan sosioloji faktorlara toxunan sosioloq Asif Bayramov boshanmalarin ilden-ile daha da artdigini bildirdi. O hesab edir ki, bunun yalniz sosial yox, hem de psixoloji kokleri var: “Umumi goturende bunlar sosial problem kimi goturulur. Tutaq ki, cemiyyetin intellektual baximdan indikinden daha ashagi hesab etdiyimiz dovrunde boshanmalar daha az idi. Amma boshanmalarin sayi azalmaq evezine artmaqda davam edir. Biz bunun menevi, psixoloji ve iqtisadi koklerini axtarmaliyiq. Evvela, bu, milli deyerlerin yeni deyerlerle evezlenmesi demekdir. Meselen, Qerbden Azerbaycana yeni bir shuur formasi gelerek buradaki milli shuuru feth etmek merhelesindedir. Cunki aileye muqeddes baxan milli deyerlerimiz aileye ferqli baxish ortaya qoyan Qerb baxishindan cox ferqlidir. Buna gore de aileni muqeddes bir ocaq hesab eden enenevi baxish deyishib. Artiq aile butovlukde heyat problemleri arasinda ikinci plana atilib. Ailenin dagilmasina bilavasite sebeb olan faktorlarin aradan goturulmesi ucun hokumetin konkret tedbirler proqrami olmalidir”.

“Qadinlar ailedaxili shiddete meruz qalir”


Temiz Dunya İctimai Birliyinin sedri Mehriban Zeynalova boshanma hallarina esas sebeb kimi qadinlarin ailedaxili shiddete meruz qalmasini gosterir: “Bu gun bizim siginacaqda 50-ye yaxin qadin var. Bu yaxinlarda gurcustanli bir xanim uc ushagi ile birlikde siginacaga muraciet etdi. Eri de ziyali bir adamdir, amma ailede meruz qaldigi shiddet sebebinden bize siginib. Umumiyyetle, bize siginmaq ucun muraciet edenlerin sayi coxdur. Amma biz onlarin her birini goture bilmerik. Bezen evi olmayanlar, yaxud iqtisadi cetinlik cekenler de muraciet edir. Bura yataqxana deyil axi. Biz yalniz ailedaxili zorakiliga meruz qalan qadinlara siginacaq veririk. Muraciet edenleri arashdiririq. Eger heqiqeten de onun ciddi problemleri varsa, siginacaqda ona yer veririk”.

“En cox qadin xeyaneti boshanmaya sebeb olur”


Hekim-psixoterapevt Orxan Ferecli hesab edir ki, boshanma hallarina konkret bir sebeble yaxinlashmaq olmaz: “Buna bir nece istiqametden yaxinlashmaq lazimdir. Birincisi, evliliyin illerine baxiriq. Meselen, evliliyinin necenci ilinde boshanilib. Adeten boshanmalara sebeb kimi en cox xasiyyet uyushmazligi gosterilir. Bu ise umumi bir meseledir. Xasiyyet uygunlashmamasi ifadesi altinda heddinden cox fikirler yatir. Shexsen bizim mushahide etdiyimiz boshanma sebeblerinden biri de sosial meishet problemleridir. Meselen, burada menzille bagli problemler qabariqdir. Qayinata-qayinana ile bir yerde yashamaq da bezi cutlukler arasinda boshanmaya getirib cixaran sebeblerden olur”.

O. Fereclinin sozlerine gore, boshanmaya en cox sebeb gosterilen diger bir hal ise xeyanetle baglidir: “Burada alishdigimiz klassik kishi xeyanetinden cox, qadin xeyanetinin boshanmaya sebeb olmasinin shahidi oluruq. Bu bir faktdir ki, xeyanetle elaqedar boshanmalarin sayi artib. Buna hem sosioloji, hem de psixoloji meqamlar sherait yaradir. Psixoloji meqamlara aydinliq getirsek gorerik ki, xeyanet eden qadinlarin en cox ishletdiyi ifadelerden biri ailede diqqet, qayginin yerinde olmamasi, qarshi terefin onlara kifayet qeder vaxt ayirmamasidir”.

Psixoterapevt vurguladi ki, boshanmalara maddi problemler de tesir gosterir: “Amma sevindirici haldir ki, Azerbaycan ailelerinde heyat yoldashi ya psixi, ya da fiziki xeste olan insanlarin boshanma hali cox azdir. Eksine, onlara maksimum diqqet, qaygi gosterilir”.

Evvelki Xeber Novbeti Xeber


Geriye Qayit

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023