Yaddash zeifliyi olanlara HEKİM MESLEHETİ: “Telefon, komputerden uzaq olun”

Xeber / Psixologiya / Saglamliq
14 Nisan 2018
1 945
0


Yaddash zeifliyi olanlara HEKİM MESLEHETİ: “Telefon, komputerden uzaq olun”
Yaddashsizliq problemi butun zamanlarda yashanib. Amma hazirda demek olar ki, butun dunyada daha da yaygin hal alib. Tesadufi deyil ki, hem ozumuz, hem de etrafdakilardan tez-tez bu cur cumleler eshidirik - “Elimdeki qelemi hara qoymushamsa, tapa bilmirem”, “Seher ne yediyim yadimdan cixib”, “Acarlari qoydugum yeri unutmusham”, “Yaddashim yaman zeifleyib” ve sair. Bezen hetta telefon, yaxud bashqa eshya elimizde ola-ola onu bashqa yerlerde axtaririq.



Bes bu cur hallarin yaranmasina ne sebeb olur? Niye bir zamanlar qocalarda rastlanan yaddash pozgunluguna indi genclerde, hetta ushaqlarda bele, rast gele bilirik? Yaddashsizliq problemini aradan qaldirmaq olarmi? Anarim.Az bildirir ki, ailem-Anarim.Az bu ve diger meqamlara aydinliq getirmeye calishib.



Problemle bagli Anarim.Az-a danishan psixoloq Elnur Rustemov deyir ki, bu gun dunya ehalisi yaddashsizliq sindromundan ve altsheymer xesteliyinden cox eziyyet cekir: “Xususen yasha dolduqca problem ozunu daha cox gosterir. Evveller altsheymer xesteliyini adeten 65 yashdan yuxari yashlilarla elaqelendirirdilerse, elmin inkishafi xesteliye erken yashlarda da rast gelmeyin mumkun oldugunu uze cixarib. Bele ki, xestelik insanda nitq, mentiq ve yaddash kimi ehemiyyetli eqli gostericilerin zamanla itmesi ile neticelenir. Bu sebebdendir ki, xeste insanlar eqli zeiflik ve gerilikden ve ya onun ashagi seviyyede olmasindan eziyyet cekirler. Bir de var yaddashin pozulmasi ile bagli mesele ki, bu, muxtelif sebeblerden ola biler. Meselen, stress, diqqet daginiqligi bu gun qlobal bir problemdir. Bu neden yarana biler? Hazirda bir coxlari ishine konsentrasiya ola bilmir. Bu gun heyatimizda mobil telefon, komputer ve sair kimi diqqeti yayindiran cox sheyler var. Neticede insan oxudugu bir sheyi yaxshi menimseye, onu tam yadinda saxlaya bilmir”.

Yaddash zeifliyi olanlara HEKİM MESLEHETİ: “Telefon, komputerden uzaq olun”


Psixoloqun sozlerine gore, bu cur hallar insanlarin beyni heddinden artiq informasiya ile yuklendiyi ucun yaranir. Ona gore de ifrat informasiya ile yuklenmemek lazimdir: “Artiq komputerin ozu bele, mobil telefona kocurulub. Ona gore calishmaq lazimdir ki, mumkun qeder bu vasitelerin istifadesi azaldilsin. İnsan ifrat informasiya ile yuklenmesin. En azindan stressle nece davranmagi bilmek lazimdir. Bu bir heqiqetdir ki, stressiz heyat yashamaq mumkun deyil. Ona gore de hec olmasa stresli hallarda ne etmek lazim oldugunu bilmek lazimdir. Dolayisi ile her birimiz ozumuzun ferdi psixoloji saglamligimizin qeydine qalmaliyiq. Cunki biz hamimiz qlobal proseslerin terkib hissesiyik. Bu gun neinki yaddashsizliq, umumiyyetle, psixoloji problemler artib. Bu problemlerin artmasinin bir sebebi de qeyd etdiyimiz kimi, informasiya esrinde yashamagimizdir”.



Nevropatoloq Rima İbadova melumat verir ki, yaddash problemleri ozunu klinik olaraq yaddash, diqqet, dil ve koqnitiv pozgunluqla gosterir: “Yaddash pozgunluqlari zamani yaxin ve uzaq yaddash pozulur. Yaxin yaddash pozgunlugu daha cox demensiyada, uzaq yaddash pozgunlugu ise depressiv hallarda mushahide olunur. Buna Ribo qanunu da deyilir. Yaddashsizligin diger adi demensiyadir. Daha cox 60-65 ve yuxari yashlarda rastlansa da, getdikce gencleshmekdedir. Demensiyaya bezen agil zeifliyi de deyilir. Demensiya qazanilmish bilik ve bacariqlarin itirilmesi ve yenilerinin yaranmamasidir. Birincili demensiyanin en genish yayilmish formasi altsheymer xesteliyidir. Bir de ikincili demensiya movcuddur. Daha cox damar mensheli beyin problemleri, B12 vitamin catishmazligi, hipotireoz ve bashqa problemlerden qaynaqlanir. Hemcinin, internet, komputer, telefon materiallarindan cox istifade etmeyimiz bu problemi erkenleshdirir. O cumleden, bu, depressiv problemlerle de mushahide olunur. Depressiv sebebli yaddash problemleri daha qisa zamanlidir, amma altsheymer daha problemli yaddashsizliqdir”.




R. İbadova bildirir ki, ushaqlarda diqqet eskikliyi ve hiperaktivlik sindromuna beraber rastlanir: “Yaddashsizligin daha six sebebi diqqetsizlik olur. Ushaqlarda bu problemin altinda orqanik bir sebeb yatmirsa, onlari boyuklere nisbeten daha asan korreksiya etmek olur ve daha rahat mualice ederek aradan qaldirmaq olur. A2, Omega ile zengin qidalarla yaddashin mohkemlenmesine nail olmaq mumkundur. Bunlar baliq, kok, qoz kimi qidalardir. Amma beyinde orqanik problem varsa, ona qidalarla hec bir musbet tesir gostermek olmur. Bu halda problemin ne oldugu arashdirilib derman mualicesi ile aradan qaldirilir”.

Evvelki Xeber Novbeti Xeber


Geriye Qayit

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023