Saglam qidalanin - Saglam olun!
Xeber / Saglamliq
19 Agustos 2022
1 669
0
Qeyri–saglam qidalanma ve fiziki avtiv olmamaq butun dunyada bir cox saglamliq problemlerinin esas sebeblerindendir. Saglam qidalanma piylenme, diabet, urek–damar xestelikleri, iflic ve onkoloji xestelikler de daxil olmaqla bir sira qeyri–infeksion xesteliklerden (QİX) qorunmaga yardimci olur. Saglam qidalanma verdishi heyatin erken dovrunden bashlanmalidir. Heyatin ilk 2 ilinde balansli qidalanma QİX-e yoluxma riskini azaldir ve saglam heyat surulmesini destekleyir.
Son illerde ehalinin istifade etdiyi qidalar daha cox enerji/doymush ve trans yag/sade sheker/duzla zengin olur, eksine meyve-terevez, tam taxil mehsullarini az qebul edilir. Saglam ve balansli qidalanma ferdi ehtiyaclara gore teyin olunmalidir (yash, cins, heyat terzi, fiziki aktivlik veziyyeti ve s.).
Boyukler ucun saglam qidalanma yollari ashagidakilardan ibaretdir:
• Tam bugda mehsullari qebul edilmelidir (tam bugda coreyi, yulaf ve covdar mehsullari, yarma ve s.)
• Gundelik 400 qram (5 porsiya) meyve ve terevez qebul edilmelidir (1 porsiya meyveler: 1 orta boyuklukde shaftali/1 orta boyuklukde armud/ 1 orta boyuklukde portagal/1 orta boyuklukde mandarin/1 orta boyuklukde nar/3 kicik xurma)
• Sade shekerlerden alinan enerji umumi enerjinin 10 %-den az olmalidir ( sade shekerlere cay shekeri, bal, cem, bekmez, shirniyyatlar kimi qan shekerini suretle qaldiran ve qida deyeri az olan qidalar aiddir)
• Yaglardan gelen enerji umumi enerjinin 30 %-den az olmalidir (gundelik umumi enerji ehtiyaci qadinlarda orta hesabla 2100 kkal, kishilerde 2800 kkal–dir)
• Gundelik 5 qramdan cox olmamaqla yodlu duz istifade olunmalidir (1 cay qashigi)
Ushaqlar ucun saglam qidalanma yollari ashagidakilardan ibaretdir:
• Korpeler ilk 6 ay erzinde yalniz ana sudu ile qidalanmalidir.
• 6 aydan sonra korpeye ana sudu ile beraber yeterli ve qidalandiricilarla zengin elave qida verilmelidir. Ana sudu ilk 2 il erzinde verilmelidir.
• Qidalara sheker ve duz elave olunmamalidir.
Saglam qidalanma ucun sade meslehetler:
Meyve ve terevez. Yemeklere terevezler elave olunmali, yemek aralarinda teze meyveler yeyilmelidir. Meyve-terevezler muxtelif ceshidde ve oz movsumlerinde istifade olunmalidir.
Yaglar. Etler bishirilerken gorunen yaglardan temizlenmeli, doymush yaglar (quyruq yagi, ic yagi, kere yagi) evezine bitki yaglari (zeytun yagi ve s.) tercih olunmali, qizartma/qovurma yerine buxarda/sobada bishirme usullarina ustunluk verilmeli, transyag terkibli qidalarin qebulu mehdudlashdirilmalidir.
Duz. Yemeklere sonradan duz elave olunmamali, masaya duz qoyulmamali, zengin duz terkibli qidalarin qebulu mehdudlashdirilmalidir.
Sheker. Sheker terkibli qida ve ickilerin qebulu mehdudlashdirilmali, evezine meyve qebulu tercih olunmalidir.
isim-Anarim.Az
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023