Valideynin 7 sehvi. Gelecek liderlere engel olmayaq
Maraqli / Maraqli Yazilar / Psixologiya / Qadin Dunyasi
24 Kasim 2021
1 567
0
Ushaqlarin ugur qazanmaq, musteqil olmaq ve lidere cevrilmek potensiali hemishe var. Ancaq tecrube gosterir ki, ne qeder qaygikesh, agilli olsaq da, biz valideynler cox vaxt ushaqlari bu potensialdan mehrum edirik.
Psixoloji bestsellerlerin muellifi, liderlik uzre ekspert Tim Elmor valideynlerin 7 tipik sehvini mueyyen edib. Onun tecrubesi gosterir ki, mehz hemin sehvler ushaqlarda hele kicik yashlarindan ozune inamsizliq yaradir, onlarin oz heyatina sahib olmaq, gelecek karyerasinda ugur qazanmaq shansini evvelden azaldir.
Tim Elmorun siyahisi ile–terbiye zamani buraxa bileceyimiz sehvlerle tanish olaq.
1. Biz ushaqlara risk etmek imkani vermirik.
Tehluke her addimda var ve biz valideynler ushaqlarimizi itirmekden hemishe qorxuruq. “Tehlukesizlik her sheyden vacibdir!” shuari bizim qorxularimizi artirir, ona gore de ushaqlarimizi her terefden qaygi ile ehate etmeye calishiriq. Psixoloqlar mueyyen edibler ki, ushaq heyetde oynamayibsa, hec vaxt yixilmayibsa, dizini zedelemeyibse boyuyende qorxulari da boyuyur, fobiyalardan eziyyet cekir. Ushaq defelerle yixilmalidir ki, bunun normal oldugunu anlasin. Yeniyetme yashdashlari ile mubahise etmelidir, ilk mehebbetin acisini yashamalidir ki, emosional baximdan boyusun. Yetkinlik uzunmuddetli munasibetler ucun vacibdir.
Ushaqlarin heyatinda riski azaltmaqla biz boyukler gelecekde onlarda ozune inamsizliq, hem de lovgaliq ve dikbashliq kimi pis xususiyyetlerin yaranmasina sebeb oluruq.
2. Ushaqlara komek etmeye telesirik.
İndiki genc nesil 30 il evvelki ushaqlarin bacardigi bezi sheyleri bacarmir. Biz ushaga hedden artiq “qaygi” gosterende, ushaga komek etmeye telesende veziyyetden cixmaq ucun onun ozunun yol axtarmasina mane oluruq. Neticede lidere mexsus esas cehet—neyinse ohdesinden tekbashina gelmek xususiyyeti umumiyyetle formalashmir. Gec, ya tez, ushaq buna oyreshir, hemishe kiminse onu xilas edeceyini dushunur: “Sehv etsem valideynlerim duzeldecek, yaranan problemi aradan qaldiracaqlar”. Amma axi realliqda qaydalar bashqadir. Hedden artiq “qaygi” gostermekle biz ushagin boyumesine mane olur, onu boyuklerin dunyasina hazirlamiriq.
3. Ushaqlari terifleyende semimi olun.
Ushaqlarda ozune inami artirmaq ugrunda herekat qerb mekteblerinde 1980-ci illerde bashladi. Bu herekatin megzi texminen bele idi: “Oyun ishtirakcilarinin her biri qalibdir.” Yeni ushaqlarin her birinde ozune inam yaradilmalidir. Ancaq muasir psixoloqlarin arashdirmalari gosterir ki, ushaqlari bu shekilde ruhlandirmaq hemishe musbet netice vermir. Mueyyen vaxtdan sonra ushaq gorur ki, onu agilli hesab edenler yalniz valideynleridir, bashqalari bele dushunmur. Ve bele olanda ushaq valideynlerinin obyektivliyine, semimiliyine shubhe etmeye bashlayir.Terif eshitmek ushaga xoshdur, amma biz onun sehvlerine de hormet etmeliyik. Eks halda ushaq yalanciliga, olanlari shishirtmeye meyllenir ve ona cetin gorunen realliqdan qacir, cetinlikle uzleshmeye hazir olmur.
4. Gunah hissine yol vermeyek.
Ushaq bizi her deqiqe seve bilmez. Adam boyudukce o qeder cetinlikle uzleshir, o qeder meyus olur ki…Ushaqlar onlari meyus eden sheylerin ohdesinden gele biler, amma erkoyunluyun neticeleri agir olur. Odur ki, ushaga “yox”, “indi olmaz” demekden cekinmeyin. Qoyun onlar oz arzulari, deyer verdikleri ve istedikleri sheyler ugrunda mubarize aparmagi oyrensinler.
Ushaga hemishe istediyini vermeye calishiriq. Xususile ushaq cox olanda, birini yaxshi emeline gore mukafatlandiririqsa, yaxud terifleyirikse, o birine de eyni sheyi etmeye calishiriq, yoxsa ozumuzu gunahkar hiss edirik. Amma bu, real deyil. Axi ushaqlar da bilmelidir ki, ugur insanin ozunun fealiyyetinin, qocaqliginin, fedakarliginin neticesidir.
Bir de ki, ushagi ticaret merkezine apararaq mukafatlandirmaq isteseniz, bir daha dushunun. Sizin munasibetleriniz maddi mukafat esasinda qurulursa, ushaq daxili motivasiya ve shertsiz mehebbetin ne oldugunu bilmeyecek.
5. Ushaqlara oz sehvlerimiz haqqinda danishmiriq.
Vaxt gelecek, ovladiniz yeniyetme olacaq ve oz qanadlarini acmaq, ozu ucmaq–her sheyi ozu sinaqdan kecirmek isteyecek. Biz onlari “semaya” buraxmaliyiq, amma komeyimizi de esirgememeliyik. Ushaqlara onlarin yashinda etdiyiniz sehvler haqqinda danishin (icki, siqaret, narkotika haqda neqativ sohbetlerden qacsaniz yaxshidir) ve ele danishin ki, ushaga duzgun secim etmeyi oyrenmeye komek olasiz. Ushaqlar xetalari ve qerarlarinin neticeleri ile uzleshmeye hazir olmalidirlar. Onlara oxshar veziyyetde hansi hissleri kecirdiyinizi, hansi hisslerle hereket etdiyinizi ve hansi dersi aldiginizi deyin. Axi ushaqlarimiza tesir eden tek biz deyilik, ona gore de en yaxshi tesir eden biz olmaliyiq.
6 Agil, istedad ve mehareti yetkinlikle sehv saliriq.
Ushagin yetkinliyine qiymet verende cox vaxt “agil”, “talant” sozlerinden istifade olunur ve neticede valideyn istedadli ushaginin heyata hazir oldugunu dushunur. Bu bele deyil. Meshhur idmancilar, Hollivud ulduzlari var ki, istedadlari ile coxlarini heyran edirler, ancaq adlari ictimai dava-dalashlarda da cekilir. Cunki insan, elece de ushaq herterefli istedadli ola bilmez. “Kamillik, yetkinlik yashi” deyilen shey yoxdur.
Ushaga hansisa ishde serbestlik vermek ushun xususi yash heddi mueyyen edilmir. En yaxshisi ushagin hemyashidlarini mushahide etmekdir. Onlarin sizin ovladinizla muqayisede daha serbest oldugunu gorseniz, ushaqda serbestliyin inkishafini sizin lengitdiyinizi anlayacaqsiniz.
ata-bala ishleyir
7. Ushaqlara meslehet gorduyumuz sheyleri ozumuz etmirik.
Ushaqlarimiza arzuladigimiz heyatin modelini yaratmaq biz valideynlerin borcudur. Hereket ve sozlerine gore mesuliyyet dashimagi bacaran bir adam, bir shexsiyyet kimi yashamaqda ushaqlarimiza komek etmeliyik. Bu ishe biz yalniz heqiqetle bashlaya bilerik. Ailenin bashcisi valideyndir ve secim ederken, hetta xirda meselelerde bele hereket ederken mushahide olundugumuzu unutmamaliyiq, cunki ushaqlar bize baxirlar. Qaydalari pozmursunuzsa, ushaqlar qaydalarin pozulmamali oldugunu anlayacaqlar.
Ushaqlara bashqalarina komek etmeyin, fedakar ishin ne oldugunu gosterin. Etrafinizi daha da gozelleshdirin, insanlara yaxshiliq edin, ushaqlariniz da bele edecek.
Evvelki Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023