Ney sesi - Hekaye
Maraqli / Hekayeler
01 Ocak 2017
2 356
0
Musiqinin sesi artdiqca uzaqdan gelen mashin ve insan sesleri zeifleyir, goruntuler ise get-gede siluete cevrilir ve itirdi..
Arxa pencerelerinden biri aciq qalmish kohne avtobus, su golmeceleri olan yarimasvalt yolda shutumekdedir. Artiq nece ildir ki, bu yollarin asvaltini tezelemirler. Gece dayanmadan yagan yagishin yaratdigi gorkem ise, kende hec yarashmir. Noyabrin tutqun havali, bu darixdirici son bazar gununde, icerisinde bir nece sernishini olan avtobusun surucusu dodagalti deyindi: – “Heyvan balasi heyvan, buraxmadi ki, minsin..” Bu kishinin adi Salamdir. Artiq 40 il olar kendlerinde avtobus surur. İndi ise sernishinlerden birini kimse dayanacaqda sohbete tutaraq avtobusa minmesine macal vermedi. Sernishin de bir marshurut buraxmali oldu.
Avtobus yeniden yoluna davam edir. Bu sari, kohne demir parcasi, yollarin “imtahanindan” uzu ag cixsa da sonda mashinlar ucun tullanti “cehenneminden” bashqa hec ne qazanmayacaqdi. O, axi kend ushaqlarina yol getmek sevinci, boyuklere rayon merkezine ve kend arasi menzil bashina catmaq tentenesi bexsh etmishdi?! İndi ise kohnelmishdi, dagilmish salonundan pis qoxu gelirdi. Oz sadiq sernishinlerinden bezileri onu artiq coxdan terk etmish, son yolculuqlarinda tabuta sernishin olmushdular. Zarafat deyil, bu avtobus alinan gunden bu kendde qalmishdi. Eyni yollari her gun, defelerle gedib-gelmish ve kendin hereket eden bir parcasi, sanki bedeninin bir orqani olmushdu.
Atasi Salami avtobus surucusu ishine duzeldende hele sovet donemi idi. Onda o cavan idi. Esgerlikden gelmish, bir muddet oyrenmib traktor surmeye bashlamish, sonra da ashirib qeza toretmishdi. Daha sonra kendlerine yeni avtobusun verileceyini eshiden atasi, oglunun bu boshluqdan istifade edib ishlemesi ucun mal-qara satib, xelveti avtobaza muduru ile razilashmish ve PAZ markali bu avtobusu Salamin adina qeydiyyatdan kecirtmishdi. Belece, Salam bu avtobusun surucusu olmushdu.
Kendin o vaxtki genc qizlari bele teze ve o dovre gore gozel avtobusu olan cavan oglana ere getmekden otru evdarlashar, avtobusa mindikde ehtirasla surucu guzgusunden Salamin shorgoz gozlerine baxardilar. Salam da bundan boyuk hezz alar, ozunu bir az da gorkemli gostermek ucun her gun evden cixanda etirlener, saclarini darayar, eyin-bashina fikir vererdi. Emine de o vaxtlar bu avtobusun sernishinlerinden idi. Her gun seher avtobusa minib kendin yuxari bashinda yerleshen mektebe gederdi. O, kendin demek olar ki, en gozel qizi idi. Yaz aylarinin gozel kecdiyi bu kendin etirli gunlerinde agappaq geyiner, gozelliyi ile kende sanki ishiq sacirdi. Sarishin oldugu ucun avtobusun salonunun rengine oz cazibesile sanki uygunlashardi. Terslikden Salamin da xoshladigi qiz tipi mehz sarishin idi. Bu harmoniyali goruntu Salami ona baxmaga daha cox mecbur edirdi. Lakin Emine bashqalari kimi deyildi. O, diger kend qizlari kimi Salama benzer birini arzulamazdi. Onun arzulari kendin dar hududlarini ashmishdi. Buna gore de Salamla baxishmaz, oz gelecek arzularina sadiq qalaraq tehsil almaq ve oz ideal secimini etmek shansini gozleyerdi. O, sanki dogushdan cox shen, semimi ve bununla beraber terbiyeli idi. Uzunden her zaman heyat eshqi yagardi. Onun umumiyyetle Salama hec bir regbeti olmaz, ona sadece kend avtobusunu surub oz ishini yerine yetiren bir surucu kimi baxardi. O, her gun bu avtobusla mektebe gedende, insanlarin Salamla hal-ehval tutarken tekrarlanan bu sozlerine gulerdi. Sernishinler Salama salam verereken Emine buna gulumseyer, “salam ay Salam” sozu qeribe seslendiyi ucun, onu gulmek tutardi. Lakin bu gulumseme adi insani xususiyyet idi, sevgiden ve regbetden qaynaqlanmirdi. Emine her sheyin oz qaydasinda getdiyini sanirdi. Heyat da belece oz axari ile gedir. Eminenin gelecek arzulari da ozu ile beraber gunu-gunden boyuyur ve daha ciddi mahiyyet kesb etmeye bashlayirdi.
Cox kecmedi ki, Salam utanmaz bir hereket eledi. O, oz savadsiz zenni ile ele bu davranishdan, yeni qizin gulumsemesinden tesirlenerek, qefleten elci gonderib, atasindan onunla evlenmek raziligini aldi. Salam aldigi raziligi oz mentiqsiz zenni ile analiz edib, xurafi shekilde dushunerek oz-ozune bele demishdi: “Bu avtobus mene dushdu!”. O, kendin gozunu ele kecirdiyi ucun sevincinden hetta hemin gun az qala qeza da toredecekdi. Qiz ise atasinin Salama bu dehshetli raziligi vermesinden sonra gulumsemesinin ozune bedbextlik getirdiyini dushunub, bu davranisha omurluk son qoymaq qerarina gelmishdi. Amma ne faydasi. Bu meselede dusher-dushmez xurafatinin bu defe “rasional” oldugunu anlasa da, bunu oz shuurunda analiz edib, etdiyi hereketi ozune basha sala bilecek yashda deyildi. Onun cemi 16 yashi var idi. Atasi ise kasib ve savadsiz bir fehle idi. Oz veziyyetini nezere alib, bele avtobusu olan pullu oglana qizini ere satmaqdan imtina ede bilmezdi. Kendin mental qanunlarina gore ise, qiz atasinin raziliq verdiyi istenilen oglana etiraz etmeden ere getmeli ve ushaq dogmali idi. Cunki o dovrde sssri-ye ishleyen qol, insanlara ise corek yemek ucun pul lazim idi. Atasi da pula gore bele etdi. O vaxt o Salama, yaxin aylardan birinin sukutunu rayon musiqicilerinin keyfiyyetsiz zuyultuleriyle pozaraq, bu sari ciceyin azadligini elinden alib, darixdirici xarabaya hebs etmesine raziliq verdi. Orada ise gunduzler de geceler kimi zulmet icerisinde kecirdi. Emineni sevmediyi, ozunden yashca cox boyuk oglanla iyrenc ve maraqsiz bir heyat gozleyirdi.
Ele bu raziliqdan bir muddet sonra, hele nishanlarindan da evvel, Salam nefsine qalib gele bilmemish, qizi gece gormek adi ile aldadadib xelveti evden cixarmish, avtobusa mindirerek aparib onun ekin tarlasinin tebii qifilini qirmishdi. Bunu o oz exlaqsiz ve bayagi zenni ve ozune inamsiz shuuru ucbatindan iki sheye gore elemishdi: Biricisisi, bele gozel bir qizin birden necese elden cixacagindan qorxmasi, digeri ise oz shehvani ehtiyacinin odenilmesinde nefsini cilovlaya bilmemesi idi. Hemin ilk qanunsuz gorushden sonra qizi evlerine buraxmish, gece onun seherecen yatmayib nece iztirab icinde heyecan kecirdiyinin, agladiginin oneminde bele olmamishdi. Yaziq qiz. O, cizgi filmlerine baxarken hele de tesirlenen, “inistituta” daxil olub telebe heyatini yashamaq isteyen, ureyinde minbir arzulari olan 16 yashli qizi hem vaxtsiz acilisha, hem de iyrenc bir qeyri-tebii cinsi elaqeye mecbur etmishdi. O, saf bir qizin daxili alemini darmadagin elemishdi. Salam, heqiqi sevginin ve qadinla munasibetin ne oldugunu bilmeyen 26 yashli vehshi idi.
Susuz yolcu quru sehrada su tapdigi yere bir de qayidar.. Sonralar o, geceler defelerle qizi yeniden evden cixarmaq ucun hasar bashindan onun penceresine boylanib onu sesleyende, qiz kend camaatinin bunu gormesinden, Salamin onu shantaj ede bileceyinden qorxaraq, bu biyabirciliqdan qurtulushu onun ehtirasini sondurmekde gorur ve onunla yeniden getmeye mecbur olurdu. O, nece de pis bir cencele dushmushdu. İndi onun bu dehshetli sheyleri acib danishacagi, sarilib aglayaraq ozune qarshi caniyananliq duyacagi hec kimi yox idi..
Sonra bir defe onlar yene avtobusa eyleshib bu demir parcasini yeniden cirildamaga mecbur etmishdiler. Bu cirilti avtobusa kohnelik damgasi vurmurdu. Bu, onlarin ovlad istehsalindaki prosesi idare eden temasin titreshimininden yaranirdi. Ola bilsin ki, ele hemin gece bir xromosom oz yerinde qerar tuta bilmishdi. Salam, avtobusu Ay ishiginda, bir arxin kenarinda saxlamishdi. Bir az evvel kobud neriltileriyle tebietin aurasin pozan Salam, indi avtobusdan yere dushub siqaret yandirmishdi. Emine ise salonda dizlerini qucaqlayib sessiz-sessiz aglamaqdaydi. Onun duzlu goz yashlari budlarina axir, orada burun suyuna qarishirdi. O, hardan bileydi ki, bir vaxtlar sevincle mektebe gedib-geldiyi bu avtobusun meneviyyatsiz surucusu, vaxt gelecek onunla ele burada qehbe kimi davranib, onun gelecek ag atli shehzadesinin yerini zebt edecekdi?! Salam bir az evvel onu burada qucaqlayarken it kimi yalvarmish, onu sevdiyini demish, ish bitdikden sonra ise soyuq bir terzde avtobusdan ashagi dushmushdu.
Uzaqdan kendin kozeren ishqlari gorunurdu. Salam, fikire dalib siqaretine guc gelmekdeydi. Onun bashi, kendin ishiqlarinin fonunda, Ayin projeksiyasi ile esil iblise benzeyirdi. O, ozunden 10 yash balaca, gozel ve terbiyeli bir sari ciceyin tecrubesizliyinden istifade ederek, oz murdar nefesi ile onun teravetli nefesine qalib gelmishdi. Salam, lenetlenmishler kimi hereket elemishdi..
Hemin ardicil gorushlerden sonra psixoloji travmalar alib, qaygiya ehtiyac duyan Emine, telatum kecirirerek onunla yashindan boyuk davranildigi ucun aglayir, bezen intihar etmek isteyir, bezen ise bu qanunsuz elaqenin sonunda Salamin onu atmasi tehlukesinden berk qorxuya dushurdu. Goresen evlenenden sonra heyati nece olacaqdi? Axi bir nece ay evvel o gozel xeyallar qurur, xoshbext geleceye sag elindeymish kimi yaxin umidlerle baxirdi?! Yadindadir, geceler xeyallar qurar, seherler ise agaclarin, ciceklerin etri, qushlarin sesi ile heyati qucaqlayaraq oyanardi. İndi ise butun bu xoshbext hissler onda yox olmushdu. Onun arzularla dolu gozel heyati qefleten nece de cehenneme donmushdu. Ustelik bashina gelen bu biyabirci ishler gozunun onunden getmirdi. Nece olsa kendde hec kim “kebin ve ekin” ardicilligini pozmazdi. Lakin Salam qadagan olunmush sahenin qanunlarini qanli shekilde pozmushdu. O, cox zalim bir “ekinci” idi. Butun bu nifret doguran elaqelerin sonunda, onlarin birinci ovladlari qara yun papaqli bir mollanin agzindan cixan erebce kebin duasini ana betninde eshitmeye muyesser oldu..
Salam indi bunlari xatirlayir ve kecmishin nece de yaxin hiss olundugunu dushunurdu. Onun gencliyi nece de tez kecmishdi. Gozlerini yumaraq sixdi ve acdi, diqqetini yola yoneltdi. İndi bu xatirleri Salamla birge surduyu bu PAZ markali kohne avtobus da dashiyirdi. Salam kishi ele o vaxtdan bu avtobusu surmush, bu avtobus vasitesiyle aile saxlayib, ushaq boyutmushdu. İndi artiq teqaud de alirdi. Ovladlari da ishleyirdi. Lakin ozu ishsiz qala bilmediyi ucun avtobusdan ayrila bilmirdi. Buna baxmayaraq omrunun olume dogru atdigi bu 66-ci addiminda hec neye maragi qalmamishdi.
İndi fikirleshirdi ki, bu avtobusda kecen 40 ilde yadinda qalan, maraqli ve faydali hec ne elde etmedi. Ne uzaq gezintilere getdi, ne de kendden cixib rahat geze bildi. Onun buna hec vaxti da olmazdi. 4 ushaq boyutmek ata ucun agir bir ishdir. Ona gore de ele burada, bu kennde qocaldi. Beli, mehz buna gore de ozunu icden didirdi. Hele bu yaxinlarda urek xesteliyine de yaxalanmishdi. Hekim demishdi ki, ehtiyatli olsun, infakta cevrile biler. Bunu nezere alib olumune cox qalmadigini da yeqin etmishdi. Axi ne ede bilerdi? Veziyyetle barishmali idi. Yeniden cavanliq vaxtlarini geri qaytara ve yene oz teze avtobusuna eyleshib, cavan qizlara ozunu gostere bilmezdi. Cunki onun cavanligina shahid olmush qizlarin coxu, indi qocalib qocaliqdan beli bukulmush qarilar, torpaga ekilib beshincide – yeni qiyamet feslinde cucerecek beden toxumlari idi. Qum saati geriye cevrile biler, amma insan omru hec vaxt. Saatin cevrilmesi qumun yenilenmesidir, insanin yenilenmesi ucun ise, qiyametin qopmasi lazimdir. Genclik yeni yagmish qari goren ushaqlarin kecirdiyi coshqu hissi kimidir. Vaxt kecdikce qar eriyib palciga ve xezele qarishan kimi, terkibi sariya calan cirkab yaradir ve bu daha hec kimi duygulandirmir. Salam ve onun kohne avtobusu da mehz bu qarishimi xatirladirdi. Ehhh – cekib fikre daldi. Kecen bu zaman ona avtobusda gedib-gelerken, yayda istiden od tutub yanan, qarda-yagishda ise palciq icinde olan bu balaca ve darixdirici kendden bashqa hec ne gostermedi. Ureyinde ozu-ozune danishmaga bashladi ve herden bu danishigin bezi cumleleri onun dilinde seslendi. Onun ifade etmek istedikleri eslinde bunlar idi:
– “Kash yene genc olaydim. O zaman avtobusu atib bashqa bir heyati secerdim. Demeli, dunyada pul qazanmaqdan, ozunu qizlara numayish etdirmekden, evlenmekden, heyat yoldashina edilen xeyanetin yenilikverici lezzetinden ve avtobusda shutumekden daha onemli sheyler var imish. İnsanin en boyuk menevi rahatligi dunyanin qefessiz, ozunun ise azad oldugunu derk etmesi imish. Bu qefessizliyin icinde ise hereket etmek lazim imish. Men bedbext ise bele bir suruculuyu, eyni trayektoriyada firlanan bu cansixici avtobusu ozume peshe secdim. İndi omrumun bu yorgun yetmishlerinde nece de xatiresizem. Derinden dushunende getdiyim toylar-nishanlar, oz toyum, kendde yeni ev tikdirmeyim istisna, maraqli hec ne gormemishem, yadda qalan xosh bir shey yashamamisham. Her gun ishden sonra cayxanada, sernishinlerden aldigim pullarla ele onlarin ozleriyle cay icib domino oynayirdim. Geceleri de icib keflenir ve evdekileri incidirdim. Budurmu heyat? Qohumlarimin bezileri Rusiyaya getdi. Cavanliq dostlarimin, sinif yoldashlarimin bezileri o vaxt inistituta daxil oldular. İndi boyuk sheherlerde ailelerini bashlarina yigib sevincle oz maraqli xatirelerini bolushurler. Onlar azaddirlar. Men ise.. Men.. Men bedbextem. Amma ozumden cox Eminenin arzularini ureyinde qoyub, onu bedbext eledim. Onu alemden tecrid edib, qefese saldim. Sonra onu ele hey incitdim, onunla sert davrandim ve tehqir etdim. Yaziq, xestelikden oldu. Yoxsa olmek ucun hele ne yashamishdi ki?! Ozum ise, hemin o sari xatirelerimle, ele bu kohne sari avtobusda saralmaqdayam.”
Sari payizdan sonra ise ag bir qish geler..
.. Artiq gozler yumulmushdu. Musiqi sedasi ise, hele de yukselmekde idi. Bu ses, sanki daglarin eteyindeki cemenlikli collerde el-ele tutub qacan azad sevgilileri terennum edirdi. Belke de bu ses, kiminse xeyallarinin, heyata kecmeyib kul olmush arzularinin, intizarinin sesi idi. Lakin diqqetle dinlenildikde aydin olurdu ki, bu bir Ney sesi idi.
10 noyabr 2010-cu il. Xeber portallarinda ve televiziya xeber proqramlarinda olumle neticelenen yol qezasi haqqinda melumat verilmishdi. Rayon kendlerinin birinde bir avtobusun qeza torederek agaca cirpildigi soylenilirdi. Hadisede yashli surucu Ezizov Salam Elovsed oglunun dunyasini deyishdiyi bildirilirdi. Hadiseden sonra, surucunun qeza neticesinde yox, sukan arxasinda olarken infaktdan olduyu melum olmushdu. Sernishinlerdense yungul dereceli xesaret alanlar olsa da, hec bir ciddi yaralanma ve olum hadisesi qeyde alinmamishdi. Verilen son reye esasen qezaya sebeb, surucunun xeste olmasi ve fikirli halda avtobusu idare etmesi, hemcinin avtobusun da kohne olmasi soylenilirdi. Qezadan sonra avtobus yararsiz veziyyete dushmushdu.
Ney haqqinda.
Farsca “qamish” anlamina gelen ney qamishdan hazirlanan, ufurulerek calinan musiqi aletidir. Sufilikde neyle bagli bele revayet olunur: Ney bir zamanlar oz veteni olan qamishliqda hemvetenleriyle birge yashamaqdaydi. Onu oradan kesirler, bishib yetishsin, ici boshalsin deye, necis yigininin icerisine qoyurlar. Qamish, qaranliq ve cirkin yerde qalir. Ne zulmler cekse de, sebir edir; neticede ici boshalir, rengi sapsari saralir. Onu oldugu yerden cixarib uzerinde delikler acirlar, agiz hissesinden ufurdukce urekleri yandiran bir feryada bashlayir. Neyin bu feryadi onun esl veteni olan qamishliqdan ayrilmasindan qaynaqlanir. O, oz negmeleri ile kecmish gunlerin gozelliyini terennum etmekdedir. Ona gore de, neyin sesi sanki mehv olmush kecmishin hesretli harayidir.
Muellif: Coshqu İsmayilzade
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023