Qeybet Ne Vaxt Gunah Sayilmaz?
Maraqli / Muxtelif / Maraqli Yazilar / Cemiyyet / Psixologiya
25 Mart 2022
2 044
0
Alti hal istisna olmaqla qeybet haramdir. Bunlara daxildir:
1. Zulme meruz qaldiqda. Zulme ugrayan melzlumun dovlet bashcisina, qaziye ve ya zalimdan haqqini ala bilecek bir guc sahibine muraciyet ederek: "Filankes mene zulm etdi" demesi icazelidir.
2. Gunahi aradan qaldirmaq ve usyankari yola getirmek ucun yardim dilemek. Gunahi, pisliyi aradan qaldirmaq gucune mailk olan bir kimseye: "Filankes filan gunahi edir. Ona nesihet et ve ya onu bu emelden cekindir"- deyile bilir. Hec shubhesiz ki, bunu da dedikde meqsedi pisliyi aradan qaldirmaq olmalidir. Meqsedi bu olmazsa o, zaman bu davranish haram olur.
3. Fetva istedikde. Qaziye: "Atam, qardashim, qonshum, dostum ve s. mene zulm edir. Bunu etmeye haqlari varmi? Onlardan qurtulmaq ucun, zulmlerini def etmek ucun elacim nedir?" deyile biler. Hind (Allah ondan razi olsun) bir gun Peygemberin (ona Allahin salavati ve salami olsun) yanina gelerek, erinin malindan ozu ve ushaqlari ucun onun xeberi olmadan xerclemeyin dogru olub-olmadigini sorushur. Peygember (ona Allahin salavati ve salami olsun) bele cavab verir: "Adeten, sene bes edecek qeder ozun de gotur, oglanlarin da (gotursunler)!" (el-Buxari, 2211).
4. Gunah ve bidet ehli ucun. Milli.Az zikr-Anarim.Az-a istinaden bildirir ki, bir kimsenin (eqide) fiqhi meselelri oyrenmek ucun bir bidetcinin ve ya fasiq bir kimsenin yanina gedib-geldiyini, ondan elm aldigini gordukde (elm telebesine) gozel nesihet vermek ve bidetcinin yanina elm almaga getmekden onu cekindirmek lazimdir. Bu hallda qesdi yalniz o, kimseye xeyirli nesihet vermek, dine zerer oldugu ucun o, bidetcinin yanindan cekindirmek olmalidir. Hesedden, paxilliqdan bunu etmemelidir.
5. Tanimaq meqsedile leqebden istifade etmek. Topal, sarishin, kor ve s. Burada da uc sherte riayet etmek lazimdir
a) Eger onu bashqa adla tanitmaq mumkun deyilse.
b) Qesdi qeybet yox tanitmaq olmalidir.
c) O, shexs de bu (leqebden) razi olmalidir.
6. Muselmanlari sherden qorumaq ucun onlra bir cox xeyirli nesihetler vermek. Evlenmek istedikde evlendiyin shexs haqqinda melumat toplamaq, ticaret elaqeleri qurmaq istediyin kimse haqqinda: "Filan kimse ile ticaret elaqeleri qurmaq isteyirem, nece insandir", "Emeneti filan kimseye emanet ede bileremmi? ve s. bu kimi suallarla nesihet istenilen bir kimseye muraciyet edildikde o, hec bir sheyi gizletmeyerek (sorushulan haqqinda) melumat vermeli, nesihet niyyetile onun pis sifetlerini soylemelidir.
Bu halda ashagidaki dord sherte riayet etmek lazimdir:
1. Semimi qelble Allah rizasi ucun etmeli. Alcaltmaq. gozden salmaq meqsedile olmamalidir.
2. Qeybet etdiyin shexs o, gunahi aciq-aydin etmelidir.
3. Qeybetini etdiyin shexs sag olmalidir.
4. Adil olmalisan, yalniz etdiyini demelisen (meseleni shishirtmek, boyutmek, elaveler etmek olmaz)
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023