Yuxu - en yaxshi dermandir: duzgun yatmagi nece oyrenmeliyik?
Maraqli / Psixologiya / Saglamliq
01 Temmuz 2022
1 934
0
1972-ci ilde alim Michel Siffre (Michelle Paffer) hec bir ishiq gormeden magarada 6 ay boyunca yashayaraq yuxu ve oyaqliq dovrunu balanslashdiran sirkadiyen ritmini oyrenmek ucun eksperiment kecirdib. O, bu tecrubesile mukemmel yuxunun formulunu tapib. Melum olub ki, bizim daxili astronomik gunumuz 24 saat 30 deqiqedir ve bedenimiz 36 saat fasilesiz yuxusuzluqdan sonra funksiyalarinin yaxshi ishlemesi ucun 12 saat normal yuxu teleb edir. Amma Siffre-nin bu tecrubesi maraqli olsa da, problemi tecili shekilde hell etmir. Lakin tecrube vasitesile mueyyen muddetde yuxusuzluq ve duzgun yatmaqla bagli probleminizin ohdesinden geleceksiniz. Daha etrafli ise yazinin davamindan faydalana bilersiniz.
Yuxu prosesi nedir ve nece bash verir?
Sirkadiyen ritmi orqanizmde yuxu ve oyaniqliq muddetini mueyyen edir ve neticede yuxu prosesini iki hisseye bolur: suretli ve yavash yuxu.Yavash yuxuda beden rahatlanir, xarici tesirlere qarshi hessas olur, nefes almaq yavashlayir ve tezyiq dushe bilir. Derin yuxu zamani insan cox agir oyanir. Bu yuxu fiziki berpa ucun yonelikdir.Yavash yuxu xususile idmancilar ucun vacibdir. Suretli yuxu zamani ise nefes alma prosesi suretlenir ve heraret qalxir. Bu zaman beynimiz yuxuya hazirlashir. Neyronlarla elaqe oldugundan oyanma prosesi tez ve rahat olur. Umumilikde ise yavash yuxu tekce fiziki berpa deyil, hem de, psixoloji berpadir. Bu merhele gunde 3-5 defe tekrar olunmalidir. Eger siz bunlardan hansindansa ozunuzu mehrum etseniz oqranizminiz olmeye bashlayacaq. Buna gore de, yashlanma prosesinde yuxu cox vacibdir. Bele ki, qadinlar kishilere nisbeten daha pis yuxu yatirlar, ona gore de, biz qadinlara tam yuxu ucun sadece 20 deqiqe lazimdir.
Yuxunuzun yeterli oldugunu ve ya hele de yatmaga davam etmeli oldugunuzu size verdiyimiz ipuclari ile mueyyen ede bilersiniz:
1. Siz bashinizi yastiga qoyan kimi yatirsiniz? – İnsan bashini yastiga qoydugu zaman 15 deqiqe sonra yatir. Eger siz uzun muddet yuxuya gede bilmirsinizse ya yuxudan gec oyanacaqsiniz ya da ki, sizde guclu stress var.
2. Zengli saatla oyanirsiniz? – Eger sizin bioloji saatiniz qaydasindadirsa, siz hetta zengli saatdan bir az evvel oyana bilersiniz. Yox eger siz zengli saatinizda “sonra tekrar et” duymesini istifade etmisinizse demeli, sizde yuxu eksikliyi var.
3. Hefte sonlari adi gunlerden daha cox yatirsiniz? – Eger beledirse, sizin bedeniniz bir hefte boyunca yuxusuzlugunu mehz bugun kompensasiya etmeye calishir.
4. Ozunuzu seher saat 11:00-da nece hiss edirsiniz? – Duzgun cavab shen ve enerjilidir.
Yox, eger cavabiniz bele deyilse, demeli sizin yuxu ile bagli probleminiz var.
5. Ehval-ruhiyyeniz yorgundurmu? – Ne qeder yorgun olursunuzsa olun, calishin ki, bu sizin ehvaliniza tesir etmesin. Eger siz qezebli olsaniz yuxu ile bagli ciddi probleminiz yarana biler.
Saglam yuxu ucun ne etmeliyik?
1. Yatacaginiz yeri yaxshi hazirlayin. Yataq otagi – ancaq yuxu ucundur. Buna gore de, burada TV izlemek, noutbukda ishlemek ve ya planshetde oynamaq olmaz. Bu sizi narahat edecek. Yataq otaginizda tund rengli perdeler olsun ki, gece boyu hec bir ishiq otaga daxil olmasin. Bu yaxshi, rahat yatmaginiza sebeb olacaq.
2. Gunduz ishigi. Gunduz vaxti calishin coxlu-coxlu gun ishigi alasiniz. Bu, sizi gece rahat yatmaq ucun hazirlayacaq.
3. İstilik. Yataq otagindaki en duzgun ve rahat yatmaginiza sherait yaradacaq istilik 18-20 derecedir.
4. Yatmamishdan evvel rituallariniz haqqinda dushunun. Misal ucun, sevdiyiniz kitabdan bir nece sehife oxumaq ve ya uzunuzu massaj etmek. Bu sizde verdish halini alacaq ve her defe orqanizminiz ozu size siqnal oturecek.
5. Ozunuz ucun rejim mueyyenleshdirin. Her gun eyni vaxtda yatmaga cehd edin.
Duzgun yuxu ucun bunlardan uzaq durmaq lazimdir:
1. Kofein – Yatmamishdan evvel kofe icmeyin. Cunki orqanizme kofeini hell etmesi ucun bir nece saat lazimdir. Buna gore de kofeni gunduz vaxti icseniz yaxshidir.
2. Siqaret ve diger tutun mehsullari – Nikotin sinir sistemine yaxshi tesir etmir ve bu da yatmaginiza mane olur.
3. Yatmazdan evvel parlaq ishiq – Yatmamishdan az evvel TV izlemek, komputerle ishlemek ve planshetle oynamaq keskin suretde olmaz. Bu kimi vasitelerin ishiqlari orqanizmi istirahete hazirlayan maddenin istehsalina mane olur.
Yuxu haqqinda 4 mif
1. Bir qedeh sherab yatmaga komek edir. Beli, spirt, heqiqeten, daha suretli shekilde insani “sondurur”, lakin yuxu oyrenilmesi uzre London Merkezinin tedqiqatlarinin neticesi olaraq spirt suretli yuxunun balansini pozur, onu lengidir. Ve sizin neyronlar berpa olunmur, siz oyaq yatirsiniz. Bu ise oz novbesinde sizde “yuxu aclig”i yaradir.
2. Yuxudan evvelki meshq yatmaga mane olur. Eger yatmamishdan evvel meshq edirsinizse bu sizin derin yatmaginiza ve seher de rahat oyanmaginiza sebeb olacaq.
3. Yatmadiginiz saatlarin yerini doldurmalisiniz. Eger siz evvelki gece az yatmisinizda novbeti gece itirdiyiniz saatlari kompensasiya etmeye calishsaniz bu sizde derin ve uzun yuxuya sebeb olacaq.
4. Az yat amma cox ish gor. Eger siz ozunuzu yatmamaga mecbur etseniz neticede mehsuldarliginiz ashagi dushecek. Bunu siz hiss etmeseniz de, beyniniz bu problemden tesirlenecek.
foxy-Anarim.Az
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023