Bezileri "R" herfini niye deye bilmir?
Maraqli / Saglamliq
12 Temmuz 2022
1 873
0
"R" herfini yanlish teleffuz eden insanlara yeqin siz de rast gelmisiniz. Bu hal rotasizm adlanir. Bes, niye bezi insanlar "R" herfini duzgun teleffuz ede bilmirler?
Rotasizm artikulyasiya pozgunlugu neticesinde yaranir, esasen, ushaqlarda, bezen ise boyuklerde de mushahide olunur. Bir sira hallarda bir qrupdan, ya da ferqli qruplardan olan bir nece sesin qeyri-duzgun teleffuzune rotasizm deyilir. Normal veziyyetde "R" herfinin teleffuzu zamani dil ust damaga, on dishlere teref qalxmali, muvafiq sesi yaradan titreyishi emele getirmelidir. Rotasizm zamani ise bu proses pozulur.
Rotasizmin bash verme sebebleri muxtelifdir.
Anarim.Az bildirir ki, "R" sesini teleffuz ederken, dil, yaxud da dodaqlarin yanlish yerde olmasi ile bagli rotasizm bash verir. Meselen, bu, dilceyin yanlish titreyishinden, dil, yaxud dodagin surushmesinden asili ola biler.
Eshitmenin pozulmasi da sebebler arasindadir. Anadangelme patologiya, yaxud eshitme qabiliyyetini zeifleden soyuqdeyme neticesinde ushaq, sadece, "R" herfini duzgun nece teleffuz etmek lazim oldugunu eshitmir.
Bunan bashqa, dilin muxtelif travmalari, alt, yaxud ust cenede dishlerden birinin olmamasi, dilin, dishlerin, damagin qurulushunun anadangelme olaraq normal insanlardakindan ferqlenmesi neticesinde de "R" herfinin teleffuzunun cetinleshmesi mumkundur.
Rotasizmin esas sebebi kimi daha cox danishiq aparatinin patologiyasi gosterilir, meselen, dilin birleshdirici perdesinin - dil baginin cox qisa olmasi kimi...
Bezi pozuntular ana betninde inkishaf prosesinde formalashir, digerleri ise heyatin gedishinde yarana bilir.
Patologiya genetik de ola biler. Meselen, irsi elamet olaraq nadir rast gelinen dishleri ve alt cenenin ireli cixmasini qeyd etmek olar. Hemcinin, eger ata ve ana "R" herfini duzgun teleffuz ede bilmirse, ushaq da boyuk ehtimalla eyni problemi yashayacaq.
Ushaqlarin coxu evvelden duzgun danisha bilmirler, amma boyudukce onlarin nitqi duzelir. Cox shey ushaqlarin etrafindaki boyuklerden asilidir. Eger valideynler ushaqlarin sehvini duzeltmirse, bu qusur axira kimi qala biler.
Ailede muxtelif dillerde, yaxud evde bir, bagcada bashqa dilde danishilirsa, ushaqlar bu dilleri qarishdirmaga bashlayir, bu da yanlish teleffuze aparir.
İlk baxishdan rotasizmde qorxulu hec ne olmadigi gorunur. Yalniz bu, bir cox xoshagelmez veziyyetler yarada biler. Meselen, bezileri bele ushaqlara gulur, bele insanlarin nitqi cetin basha dushulur, muellim, diktor, siyasetci ve s. peshelerin qapisi onlarin uzune baglidir.
Bele insanlarda tez-tez psixoloji problemler yaranir. Onlar oz nitqlerinden utanirlar. Bu ise sosial cetinlikler yaradir.
En yaxshisi rotasizmle mubarizeye ushaq vaxti bashlamaqdir. Once sebebleri mueyyenleshdirmek, bunun ucun ushagi stomatoloq, lor ve loqoped muayinesinden kecirmek lazimdir. Eger fizioloji ve tebii pozuntular yoxdursa, adeten loqoped mueyyen meshqler neticesinde problemi aradan qaldira bilir.
Eshitme ve danishiq aparatinda pozulmalar varsa, derman mualicesi, hetta operativ mudaxileye ehtiyac yaranir. Stomatoloq ust-uste dushmush dizleri duzeltmeli, lazim geldikde ise dil bagi emeliyyat olunmalidir. Bu, nitqi daha deqiq ve duzgun edecek.
Boyuk adamlara da bu meselede yardim etmek mumkundur. Bunun ucun de ilk novbede rotasizmin sebebleri mueyyen olunmalidir.
Bir meseleni de diqqete catdiraq ki, "R" herfinin teleffuzunde yaranmish problemi ev sheraitinde de aradan aldirmaga komek eden xususi meshq proqramlari movcuddur.
Menbe:e-tibb-Anarim.Az
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023