Yemek zamani temizlik esas shertdir
Maraqli Yazilar / İslam / Qadin Dunyasi / Metbex sirleri
08 Ocak 2015
1 562
0
Yemekle bagli hedislere nezer salarken, temizlik ve gigiyena meselelerine diqqetin on planda durdugunu goruruk.
İslam muqeddesleri yemek qaydalarini beyan ederken, pakligin ve temizliyin qorunmasina, yoluxucu xesteliklerin yayilmasinin engellenmesine yonelmish tovsiyelere daha cox yer ayirmishlar. Xususile, İslamin yayildigi isti hava iqliminde bu problemlerin ne qeder aktual olmasi aydindir.
Yemekden evvel ve sonra elleri yumaq, hetta destemaz almaq musteheb sayilir. İslam muqeddesleri ozleri bu tovsiyeye ciddi emel edirdiler. İmam Elinin (e) oz qonaqlari ucun yemekden evvel ve sonra aftaba-leyende su getizdirmesi, hetta ozu ve İmam Hesen (e) qonaqlarin eline su tokmesi barede revayetler movcuddur. Mesumlar bezen insanlari temizliye mecbur etmek ucun xeberdaredici usullardan da istifade edirdiler. Meselen, Hezret Muhemmed Peygember (s) buyurmushdur ki, her kim elleri yaga bulashiq veziyyetde (yeni yagli xorek yeyenden sonra ellerini yumadan) yatsa, bashina her hansi xoshagelmez ish gelse, yalniz ozunu teqsirkar bilsin.
İmam Rza (e) yemekden evvel ellerini yuyar, amma desmalla qurutmazdi. Yemekden sonra ise ellerini yuyar ve desmalla qurudardi. İmam Muhemmed Teqi (e) de yedikden sonra ellerini yuyar, sonra ellerini uzune ve sacina cekib buyurardi: "İlahi, meni uzune hec vaxt zulmet ve zillet tozu cokmeyen shexslerden qerar ver”. Bundan sonra o hezret ellerini desmala silib qurudardi.
Yemeyi bagli qabda saxlamaq da temizliyin shertlerinden biridir. Eger yemek ustu aciq veziyyetde qalsa, toz-torpaga bulashar, muxtelif hesheratlari (milcek, qarishqa) ozune celb eder. Bunun neticesinde yemek kirlener ve muxtelif zererli mikroblar ucun munbit yere cevriler. Aydindir ki, bu qidani yeyen adamin xestelenme ehtimali coxdur. Ona gore İmam Sadiq (e) buyurumushdur ki, "qablarinizi qapaqsiz qoymayin. Cunki eger qablar ortulmese, sheytan onlarin icine tupurer ve istediyini onlarin isherisinden goturer”. Buradaki sheytanin tupurmesi ifadesini herfi deyil, mecazi menada qebul etmek daha mentiqi gorunur. Sheytanin tupurceyi – xestelik yayan ve insanlara eziyyet veren mikroblardir.
Bashqa bir hedisde peygemberimiz fincanlarin deste hissesinden su icmeyi qadagan ederek buyurur ki, su qabinin deste hissesinde sheytanlar toplashar ve oradan su icende sheytanlar da su ile birlikde adamin medesine geder. Burada da sheytan menasi altinda mikroblarin nezerde tutuldugu aydindir. Heqiqeten, qablarin desteleri el ile daha cox temasda oldugu ucun, orada mikroblarin cox olmasi ehtimali boyukdur. İslamin ilk esrlerinde elm ve texnika indikinden xeyli ashagi seviyyede idi, mikroskop keshf edilmemishdi, insanlara bakteriyalardan, mikrob ve viruslardan danishmaq faydasiz idi. Buna gore mesumlarimiz o zamanin insaninin dushuncesi ve anlami seviyyeinde oz fikirlerini ifade edirdiler.
Yemekden sonra sufreden dagilmish qirintilari yigmaq da mustehebdir. Bunu ona gore edirler ki, yemek qirintilari ayaq altinda qalib tapdanmasin ve Allahin nemetine nankorluq edilmesin. Amma muqeddeslerimizin kelaminda bunun da mueyyen shertleri ile rastlashiriq. Revayet edirler ki, İmam Muhemmed Teqinin (e) evinde yemek yeyilenden sonra xidmetci sufreden kenara dagilan qirintilari diqqetle yigib sufrenin ustune tokmeye bashladi. İmam onu seyr edib buyurdu: "Colde (evden kenarda) sufreden kenara her ne tokulse de, onu yigmayin; hetta qoyun budu boyda boyuk ve qiymetli olsa bele. Amma evde sufreden qiraga ne tokulduse, onu yigin”. İmamin bu kelamini iki menada anlamaq olar. Evvela, colde yere dushen qida kirlenir. Onu yerden qaldirmaq ve yemek saglamliga birbasha tehlukedir. Adeten, evden kenarda su tapmaq da cetin olur ki, hemin qidani yuyub temizlemek mumkun olsun. İkincisi, colde yere tokulen qirintilar Allahin sair mexluqati ucun qidaya cevrilir. Col heyvanlari, hesheratlar, qushlar gelib bu qirintilari yeyirler. Ucuncusu, heyvanlar bu qirintilari yedikleri ucun, onlarin yerde qalib ayaq altinda tapdanmasi ehtimali da azalir. Amma evde sherait bashqadir. Evvela, yere dushen qida coldeki qeder kirlenmir. Evde su oldugu ucun onu yuyub temizlemek de asandir. Evde insanlarin daimi gedish-gelishi oldugu ucun, yere dushen qida da ayaq altinda qalib tapdanacaq. Ona gore qidani qaldirib, eger temizlemek mumkunse, temizlemek ve yemeye istifade etmek, eger bu mumkun deyilse, ev heyvanlarina yedizdirmek, col heyvanlari ucun qoymaq olar.
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023