Mukemmel heyat yoldashi axtariram, amma..
Munasibetler / Xeber / Sevgi / Maraqli / Qadin Dunyasi / Kishi Dunyasi
22 Agustos 2021
2 073
0
Mueyyen yasha catdiqdan sonra xoshbext aile heyati qurmaq her genc oglan ve qizin arzusudur. Etrafdaki dost-tanish ve yaxinlar da bu movzuyla hemin genc qeder maraqlanirlar. Universiteti qurtarib ishlemeye bashlayandan sonra ise, getdiyi yerlerde ona unvanlanan ilk suallardan biri “ne vaxt evlenirsen?” suali olur. Etrafdaki bu tezyiqler bezen o qeder cox olur ki, sual verilen genc artiq ozunu yashlanmish ve ya evde qalmish kimi hiss etmeye bashlayir. Halbuki, o vaxta qeder qarshisina bir cox furset cixmishdir. Lakin bir nece defe gorushenden sonra mueyyen sebeblere gore ayrilmishlar. Heyat yolunu birge addimlayacagimiz, ozumuze munasib omur-gun yoldashi tapmaq o qeder de asan deyil. Eynimize paltar alarken bele defelerle dushunur, gotur-qoy edir, magaza-magaza dolashir ve sonra aliriq. Evlilik meselesinde ise daha diqqetli olmaliyiq. Xususile de Allahin rizasini qazanmaq ucun insanliga xeyirli ve faydali nesiller yetishdirmek, mehz, dogru heyat yoldashi secmekden bashlayir.
İstenilen halda − genc, qoca, saglam ve ya xeste oldugumuz zamanlarda, hem bu dunyada, hem de axiretde − xoshbext olmaq isteyi her kesin xeyalidir. Bu xeyalin heqiqete cevrilmesi ise evlenecek shexslerin bir cox xususiyyetde bir-birine deng (uygun, beraber, tay, misl) olmasindan bashlayir. Yeni xoshbext aile ucun tereflerin menevi durumu, tehsil seviyyesi, maddi veziyyeti ve yashlarinin uygunlugu olmalidir.
Goresen, uygunluq maddi-menevi her meselede shertdir, yoxsa mueyyen xususlarda kifayetdir?
Evlilikde uygunluq, tereflerin bir-birinine deng (tay, misl) olmasi cox muhumdur. Nece ki, bir hedisde Resulullah (s.e.s) Hz. Eliye (r.a) xitaben bele buyurmushdur: “Uc sheyi gecikdirme, vaxti catan namazi (qilmagi), hazir olan cenazeni (defn etmeyi), uygun nazimed tapanda qizi evlendirmeyi”.[1] Bashqa bir hedisinde ise, Resulullah (s.e.s): “Qadinla dord sheye gore evlenirler: malina, esli-necabetine, gozelliyine ve dindarligina gore. Sen dindar olani sec ki, her iki dunyada xoshbext olasan.”[2] − buyuraraq qadinin diger xususiyyetleri ile yanashi, dindarligina daha cox ustunluk vermeyi tovsiye edir. Hedisde dindarliq deyerken nezerde tutulan meneviyyat ve gozel exlaqdir. Yoxsa gunumuzdeki dindarliq dedikde anlashilan namaz qilmasi, hicabli olmasi deyil. Menevi deyerlerine bagli yashayan shexs evlilikde evvelce axtardigi insanin meneviyyatina fikir vermelidir. Bundan elave dini anlayish terzinin uygunlugunu da unutmamaq lazimdir. Meselen, birinin haram sayib yemediyini, digeri “bunda ne var ki, bu, dovrun telebidir, coxlari yeyir” deyerek yeyirse, halal-haramin ne oldugunu bilmirse, burada hemin uygunluqdan sohbet gede bilmez. Cunki bu esas meseledeki fikir ayriligi, gelecekde bashqa movzularda da bunun davam edeceyinden xeber verir. Bu kimi fikir ayriliqlari tereflerin aile xoshbextliyini zedeleye ve neticede Allahin sevmediyi emel sayilan boshanmaya getirib cixara biler.
Eyni shekilde, qadin da ozune heyat yoldashi secerken Resulullahin (s.e.s) tovsiyesine emel etmeye calishmalidir. Cunki sirf vezife, pul, gelir, zahiri gozellik kimi dunyevi deyerlere gore aile qurmaq “qazanma aninda itirmek” demekdir. Beli, Cennet bagcasi olmaga layiq aile yuvasi sirf fani deyerler esasinda qurularsa, Cehennem cuxuruna cevrile biler. Bu sebebden ailede seadetin mutemadi olmasi terefler arasindaki uygunluqdan, muvafiqlikden (denglikden) asilidir. Boyuk İslam alimlerinden biri bu xususda qadinlara bele tovsiye edir, “Eger siz istediyiniz kimi menevi deyerlerine bagli heyat yoldashi tapa bilmirsinizse oz deyerlerinizi tapdayaraq, esla aciq-saciqliga meyl etmeyin. Size layiq ebedi heyat yoldashi, İslam exlaqi ile exlaqlanmish vicdanli bir er qarshiniza cixana qeder sebir edin. Dunyanin muveqqeti lezzetini dadmaq ucun ebedi heyatinizi tehukleye atmayin, muasir “medeniyyet” deyilen sefaletin icerisinde bogulmayin.”
İmam Ebu Henife evlilikde “kufuvv” (uygunluq, muvafiqlik) olmasini shert qoshmushdur. Bele ki, ona gore evlenen kishi alti xususda qadinla deng olmalidir. Bunlar dindarliq (meneviyyat), muselman olmasi, azad olmasi, nesil, mal ve meslekdir.
Esas olan insanliqdir.
Beli, aile seadetinin teminati ucun menevi uygunluq gereklidir. Bundan elave meselenin psixoloji ve sosioloji yonlerini de nezere almaq lazimdir. Birge yashamaq ucun mueyyen uygunluqlar lazim olsa da, bu, xoshbextlik ucun esas sayila bilmez.
Bezen ele olur ki, etrafimizdaki bezi cutluklere teeccuble baxir, “bunlar nece dil tapir goresen?” deye dushunuruk. Cemiyyete nezer salanda aralarindaki yash ferqinin aile seadetine bir o qeder de tesir etmediyini gore bilerik. Bele ki, yashca ozunden bir nece yash boyuk qadinla evlenerek xoshbext olan insanlar oldugu kimi, ozunden yashca balaca qadinla evlenib xoshbext olanlar da movcuddur.
Evlenenler arasindaki tehsil seviyyesi de meselenin psixoloji yonlerinden biridir. Bele ki, her iki teref ali tehsilli olsa onlar mutleq xoshbext olacaq deye bilmerik. Cunki, etrafimiza nezer salanda orta mektebi bitiren qadinla evlenen professor ve ya orta mektebi qurtaran kishiyle evlenen universitet mezunu qadin gore bilerik. Burada onemli olan tereflerin bir-birini anlamasi, basha dushmesi, bir-biri ile dil tapa bilmesidir. Bezen tereflerin ikisi de ali tehsilli olsa da bir-birini anlamaqda cetinlik cekirler ki, bu da ailedaxili problemlerin ortaya cixmasina sebeb olur. Buna gore de, evlenmek isteyenler dunyevi dengliklerin (uygunluqlarin) deyishken oldugunu unutmamalidir.
Var-dovlet ve gozellik de gelib-kecicidir. Bu gun varli olduguna gore evlendiyiniz shexs bir muddet sonra muflis ola, gozelliyi ucun evlendiyiniz qadin xestelik kecirerek gozelliyini itire biler. Esas mesele insani, insanligina gore oldugu kimi sevmek, beyenmek ve onunla heyata baxish terzinde bir-birini anlamaqdadir. Aile seadeti bir menada muxtelif fitretdeki insanlarin bir-birine qarshi sevgi ve saygisinin mecmusudur. Bununla yanashi qarshi terefin heyat terzini de esla yaddan cixarmamaliyiq. Cox varli aileye mensub qadinla evlenen maddi imkanlari o qeder de yaxshi olmayan kishi sonradan mueyyen problemlerle qarshilasha biler. Cunki insanin mueyyen yash dovrune qeder oyrendiyi heyat terzinden uzaqlashmasi cox cetindir. Varli ailede hec bir cetinlik ve mesheqqetle qarshilashmayan qadin, ata evindeki sherait ve imkanlari er evinde gormedikde narahat olmaga bashlayar. Bu narahatliq ve elave telebler ailedeki seadete mane olur. Bu meselede “yorganimiza gore ayaq uzatmaliyiq”.
Yashadigimiz dunya heyati kimi, her ailenin de mueyyen imtahanlari olur. Aileli kishi ve qadinlar da muxtelif sebeblerle en cox heyat yoldashlari (bir-biri) ile imtahan olunurlar. Bu imtahandan uzuag cixmaq ucun terefler heyat yoldashinin Allahin ona xususi lutfu oldugunu dushunmeli, ondaki gozel xususiyyetleri gormeye calishmali, xoshuna gelmeyen davranishlarini ise sebirle qarshilamalidir. Cunki, o qeder insan icerisinden mehz sizi sevib ve beyenib evlendiyine gore demeli heyat yoldashiniz ucun deyerlisiniz. Unutmaq olmaz ki, aile seadetinin sirri sebir, saygi, sevgi, teshekkur, tebessum ve tevekkuldur.
Ailede muxtelif movzularda fikir ayriliqlari ola biler. Bu kimi veziyyetlerde de insan amili nezere alinmali, buna uygun hereket edilmelidir. Terefler esasen insan olduqlarina gore bir-birinin fikirlerine, dushuncelerine, hisslerine hormetle yanashmagi bacarmalidir.
Xulase, ideal insan axtaririqsa, evvelce ozumuz ele olmaga calishmaliyiq. Her insanin mueyyen catishmazliqlari, noqsanlari ve eyibleri ola biler. Qarshi terefde her sheyin en ideal shekilde olmasini istememeliyik ki, bu zaten mumkunsuzdur. Cunki, qoca yashda hele evlenmeyen birine bu yasha qeder niye evlenmediyinin sebebini sorushurlar. Cavab verir:
– Omur boyum mukemmel, ideal heyat yoldashi axtardim.
– Bu qeder vaxtda mukemmel heyat yoldashi tapa bilmedinmi?
– Tapdim.
– Bes niye evlenmedin?
– Cunki, o da mukemmel ve ideal er axtarirdi.
P.S. “Atalar yaxshi deyib, qusursuz dost axtaran dostsuz qalar”. Mukemmel heyat yoldashi axtaran da yalqiz qalar.
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023