islam
İslam
26 Agustos 2014
6 068
0
İslamin menasi
Qur`ani-kerimin be`zi ayelerinde "İslam” ve ondan duzelen diger sozlerden istifade olunmushdur.
İslam dedikde be`zen insani Allah-taalaya tam teslim etmek isteyen ilahi dinlerin, be`zen Allahin yeganeliyi ve Onun resulu hezret Mehemmedin (s) haqq olmasina dilde shehadet vermek, be`zen de iman nezerde tutulur.
Umumi shekilde bele bir netice cixarmaq olar ki, İslam teslim olmaq demekdir. Qelben İslami qebul etmek iman adlanan e`tiraf ve yeqinden, dilde İslami qebul etmek, onu iqrar edib shehadet vermekden, bedeni ve xarici gorunushule İslami qebul etmek Allah-taalanin emrlerini yerine yetirmekden, İslami mutleq qebul etmek ise insanin butun yonlerine aid "teslim”cilikden ibaretdir. Tebii ki, bele bir İslam hemishe imanla birgedir. Belece, her bir muselmani mo`min de adlandirmaq olar. Lakin İslam be`zen yalniz dilde, yaxud emelde gorunur. Qur`ani-kerim bele insanlari daxilen kafir olmalari ashkarlanana qeder muselman hesab edir.
İslamin dereceleri
Birinci derece: Dilde Allahin yeganeliyine ve hezret Mehemmedin (s) peygemberliyine shehadet vermek; ister qelben qebul etsin, isterse de etmesin.
İkinci derece: İnsan oz qelbinde Allah-taalaya ve dini meselelere umumi shekilde iman getirib, bash eyir. Bu derecede insanin saleh emeller yerine yetirmesi teleb olunur. Onun be`zen ilahi emrlerden boyun qacirmasi da ehtimal edilir. "Zuxruf”suresinin 69-cu, "Beqere” suresinin 208-ci ayelerinde İslamin bu derecesine ishare olunmushdur.
Ucuncu derece: İnsan qelbinde Allah-taalanin emr ve qadagalarini inceliklerine qeder qebul edir ve Ona teslim olur. Bu derecede insan canla-bashla Allaha teslim olur ve ele itaet edir ki, sanki Onu gorur; eger ozu Onu gormursede, ele hiss edir ki, Allah onu gorur. İnsani keyfiyyetlere ve seciyyevi xususiyyetlere malik olmaq, bash eymek, razi qalmaq, zahid ve teqvali olmaq... bu derecenin teleb etdiyi sifetlerdendir.
Dorduncu derece: İnsan oz vucudunu tam me`nada Allahin ixtiyarina verir. Bu dereceye yalniz ilahi ovliyalar malik ola biler. Be`zi alimler İslamin bu derecesini"boyuk İslam” adlandirmishlar.
İslam ve imanla bagli ashagidaki iki revayete diqqet yetirmek cox faydalidir:
1. Mesumlardan: (e)"İnsanin mo`min adi qazanmasinin minimum shertleri hansilardir?” – deye sorushulduqda, buyurdular: "Haqq Allahdan bashqa hec bir me`bud olmamasina shehadet vermek, bir olan Allahdan bashqa hec bir sheye perestish etmemek, Onun Resulunu (s) ve imamlari qebul etmek.”
2. İmam Sadiq (e) buyurmushdur: "Be`zi vaxtlar Allahin bendeleri mo`minlikden once muselman olurlar, lakin muselmanliqdan once mo`min ola bilmirler. Buna esasen, İslam imandan qabaqki bir merhele ve derecededir. Onun (İslamin) imanla mushterek noqteleri var. (Allah-taalanin qadagan etdiyi) Kicik ve boyuk gunahlara yol verenlere iman (mo`min) yox, yalniz İslam (muselman) adi vermek olar. Eger onlar tovbe etseler, iman merhelesine qayida bilerler. Onlari yalniz inkar ve "istihlal”hali kufre sovq eder. «İstihlalin» me`nasi budur ki, Allahin halalini haram, haramini ise halal bilib, buna qelben etiqad beslesinler. Bele bir sheriatde onlar İslamdan cixib, kufr vadisine daxil olarlar.”
Belelikle, yalniz icmali yeqin ve elm heddinde Allaha me`rifeti olanlar mo`minler zumresinden sayila biler. Qeyri-mo`minlerde ise bele bir me`rifet yoxdur. Onlar ya shekk-shubhe, ya nadanliq, ya guman, ya da her ucune qerq olmushlar. Elece de, kufr, ikiuzluluk ve shirkin yaranmasina yalniz me`rifet ve Allahi tanimaq maneeleri yox, be`zen exlaqi ve psixi amiller de oz te`sirini gosterir.
Menbe: "Tovhid ve İlahi edalet movzusunda suallar ve cavablar" kitabi
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023