Namaz teqvimlerindeki ferqler neden qaynaqlanir?
İslam
27 Agustos 2014
1 865
0
Namaz teqvimlerindeki ferqler hem mezhebler arasindaki ferqlerden, hem de astrofiziki hesabat ferqlerinden yaranir. Namaz teqvimlerindeki ferqler sade muselmanlari bir cox hallarda narahat edir. Cunki namaz ve oruc kimi ibadetler bu teqvimlere esasen yerine yetirilir. Eyni bir sheher ucun hesablanmish bu teqvimlerdeki ferqler bezen 30 deqiqeye catir. Bu teqvimlerdeki ferqlerin iki sebebini qeyd etdik ki, bunlardan biri, shie ve sunni mezhebleri arasindaki ferqdir. Lakin bu ferq yalniz megrib namazinin vaxtina aid edilir. Bele ki, ehli sunnede axsham namazi ve iftar qurub olan (Gun batan) kimi bashlayir. Lakin shie mezhebine gerek Gun batandan sonra sherq ufuqdeki qizarti qerb terefe kecsin. Bu ise sunni vaxtindan 20-25 deqiqe gec edir. Diger namaz vaxtlarinda ise mezhebler arasinda prinsipial ferq yoxdur. Xususen de gunorta azani - Gunesh zenit noqtesine catdiqda verilir. Lakin bir cox namaz cedvellerinde demek olar en cox ferq subh azaninin vaxtinda rast gelinir. Eslinde, subh namazinin bashlanma vaxtinda İslam mezhebleri arasinda ferq yoxdur. Subh (sadiq fecr) - sherq ufuqunde ishigin ufuq boyu yayildigi vaxtdir. Lakin subhun teyin olunmasindaki astrofiziki meyarlar teqvim ferqlerine sebeb olur.
Umumiyyetle, bir cox muselman olkeleri oz ehalisi ucun teqvim tertib ederek, bunun oz olkesi ucun en deqiq tertib edildiyini iddia etse de 21-ci esrin elm seviyyesinde bu cur iddialar o qeder mena kesb etmir. Artiq bir qitede olub, elmi hesablamalarla diger qitede yerleshen olkenin guncixan ve gunbatan vaxtlari, habele azan vaxtlarini deqiqlikle hesablamaq mumkundur.
Dunya seviyyesinde 7-8 namaz teqvimi metodu qebul olunub. Ashagida bu metodlarin adi ve onlardan ekseren istifade eden olkeler haqqinda melumat verilib:
Dunya Muselman Liqasi – Avropa, uzaq sherq olkeleri
Shimali Amerika Muselman Cemiyyeti – ABSh ve Kanada
Misir Arashdirma Komitesi – Afrika, Suriya, Livan, Malayziya ve s.
Ummul-Qura universiteti – Erebistan yarimadasi
Muselmanlarin dini qurumu – Rusiya ve MDB
Keraci universiteti – Pakistan, Efqanistan, Banqladesh ve s.
Leva (Qum) Tedqiqat Merkezi – İran, İraq ve s.
Tehran universiteti – İran ve s.
Bu metodlardan son ikisi shie fiqhine, digerleri ise ehli-sunne fiqhine esaslanir. Burada esas ferq subh azaninin vaxtindadir. Meselen, Shimali Amerika Muselman Cemiyyeti subh vaxti ucun Guneshin sherq ufuqunden 15 derece bucaq altinda olmasini esas goturur. Tehran metodunda ise bu, 17.7 derecedir. İlk baxishda 2.7 derece ehemiyyetsiz bir ferq kimi gorune biler. Lakin bu ciddi ferq vaxti edir. Meselen, Tehran usuluna gore, 21.07.2013 tarixine gore subh azani- 4:35 oldugu halda, Shimali Amerika usuluna gore 4.56-dir. Seudiyye Erebistaninin “Ummul-Qura” metodunda ise 18.5 derece esas goturulur, bu ise 4.28 demekdir.
Gorunduyu kimi subh azaninin teyin olunmasinda muxtelif elmi yanashmalar ferqli vaxt neticelerine sebeb olur. Axsham (megrib) azaninin vaxti baresinde ehli-sunne metodlarinda ferq yoxdur, hamisi Guneshin batmasini esas goturur. Lakin yuxarida qeyd etdiyimiz ki, Ehli-beyt (e) mektebi bu barede ferqli nezerdedir. Hal-hazirda shie fiqhine “Qum” ve “Tehran” metodlari uygun gelir. Lakin subh ve megrib azanlarinin vaxtinda bu metodlar arasinda ferq var. Bele ki, subh vaxti ucun “Qum” metodunda 16 derece goturulur. Megrib azaninda ise bu metod ufuq shualarini 4 derece bucaq altinda, “Tehran” metodunda ise 4.5 derece bucaq altinda qebul olunur. Bu ise megrib azaninda bir nece derece ferqe esaslanir. Meselen, 21.07.2013 tarixinde
“Qum” metodu
Subh: 4:48
Megrib: 21:25
"Tehran" metodu
Subh: 4:35
Megrib: 21:28
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023