Anarim.Az teqdim edir
Azerbaycanda genc neslin proqramlama ve ixtira fealiyyetlerine destek verilmeli, onlarin suni intellekte qatqi vere bilecek layiheleri maliyyeleshdirilmelidir.
Anarim.Az bildirir ki, bunu Trend-e tehsil uzre ekspert Elcin Suleymanov deyib.
Onun sozlerine gore, suni intellektin inkishafi meqsedile orta mekteblerde robotexnika ve kodlama dersleri tedris edilmelidir.
Ekspert qeyd edib ki, shagirdlerin proqramlashdirma bacariqlari inkishaf etdikce suni intellekt sahesinde bacariqlari da inkishaf edecek. Eyni zamanda, ali tehsil ocaqlarinda ve AMEA- da suni intellekt ixtisaslari uzre kadr hazirlanmali ve bu sahe uzre tedqiqatlara grantlar verilmelidir: "Unutmamaliyiq ki, sahib oldugumuz insan kapitali tebii servetlerimizden daha deyerlidir. Bu kapitalin inkishafi ucun vacib olan butun addimlar atilmalidir".
Suni intellektin insan mentiqini informasiya hesablama texnologiyalarinda tetbiq etmek meqsedile yaradilan deqiq elm sahesi oldugunu xatirladan E.Suleymanov qeyd edib ki, suni intellekt sahesinde aparilan tedqiqatlar komputer elmleri, iqtisadiyyat, psixologiya, optimallashdirma, mentiq ve bir sira bashqa saheleri ehate edir. Suni intellekt tebiet elmleri ve muhendislikden bashlayaraq, bir cox sahede genish shekilde istifade olunur: "Bu sahe insanin sahib oldugu en deyerli mulkiyyeti olan intellektin mashinlar terefinden deqiq shekilde simulyasiya olunmasi meqsedile yaradilib ve inkishaf etdirilir. Muasir dunyada komputerlerin insan beyni kimi fealiyyet gostermesine imkan veren suni intellektin murekkeb innovativ texnologiyasi sosial heyatimizin muxtelif sferalarina inteqrasiya ederek cemiyyetin innovativ inkishafinda muhum rol oynayir. Hazirda dunyanin en qabaqcil, inkishaf etmish olkeleri suni intellekte esaslanan yuksek innovativ texnoloji mehsul ve xidmetlerin inkishaf etdirilmesi ucun kulli miqdarda maliyye vesaiti serf edir. Son iller telekommunikasiya, elektron ticaret, neqliyyat, sehiyye, maliyye ve diger istehsalat sahelerinde oldugu kimi, artiq innovativ sahibkarliq sahesinde de suni intellekt mehsullarinin tetbiqine genish yer verilir".
Suni intellektin informasiya texnologiyalari sahesinin movcud istiqametleri arasinda en cox gelir getiren sahelerden biri oldugunu deyen E.Suleymanov bildirib ki, suni intellektin inkishafi olkelerin iqtisadiyyatinda diversifikasiyanin guclendirilmesine tekan verir: "Suni intellekt proqramlarini danisha ve hereket ede bilen robot kimi her gun qarshimizda gormesek de, gundelik heyatimizda hemin texnologiyadan istifade edirik. Bu elm aviasiya, tehsil, sehiyye, maliyye, agir senaye, neyrocerrahiye ve diger sahelerde tetbiq olunur. Suni intellekt boyuk vaxt teleb eden meselelerin hellinde effektivdir, o, yuxu ve fasile teleb etmediyinden fasilesiz ishleye bilir. Suni intellekt tetbiq olunan zaman xetalarin bashverme ehtimali yoxdur, elece de ondan kosmos ve okeanin derinliklerinin arashdirilmasinda istifade edilir".
E.Suleymanov qeyd edib ki, suni intellektin insan emeyine olan telebati ashagi salmasi kimi menfi terefi de movcuddur. Proqnozlara gore, 2030-cu iledek dunyada ishleyen ehalinin ucde-biri, Yaponiyada ise teqriben yarisi yeni pesheler axtarmaq mecburiyyetinde qalacaq: "Yeri gelmishken, artiq suni intellektden istifade ederek surucusuz idare olunan avtomobiller yaradilir. "Google" shirketinin yaratdigi pilotsuz avtomobiller ABSh yollarinda sinaqlardan da kecirilib. Bu agilli avtomobiller xeyli mesafe qet ederek bir defe de olsun yol hereketi qaydasini pozmayib ve qezaya ugramayib. "Google" shirketinin tecrubesini yalniz neqliyyat shirketleri deyil, yol hereketi qezalari sahesinde ixtisaslashan huquqshunaslar da izleyirler. Onlarin fikrince, insan xetalarinin sayi sengidikce xesaret alan insan ve mashinlarin sayi, neticede olum hadiseleri ve sigorta haqqi da azalacaq. Bu o demekdir ki, yol hereketi hadiselerinde zerer ceken insanlarin huquqlarini qoruyan huquqshunaslarin da ishine tedricen ehtiyac qalmayacaq. Yalniz huquqshunaslar deyil, suruculer, yukdashiyanlar, cagri merkezlerinin, qaynar xetlerin operatorlari oz ishini itirecek. Bu ve diger peshe sahiblerini suni intellekt evez edecek".
Azerbaycanin Cenubi Qafqazda suni intellektin tetbiqine gore oz liderliyini qoruyub saxladigini deyen E.Suleymanov elave edib ki, suni intellektin tetbiqini eks etdiren qlobal indeksde (2019-cu ilde neshr olunub) olkemiz 64-cu yerdedir. Cedvelde Gurcustan 76-ci, Ermenistan ise 81-ci sirada yer alib. İlk beshlikde ise Sinqapur, Almaniya, Boyuk Britaniya, ABSh ve Finlandiya yer alir.
Ekspert hesab edir ki, Azerbaycanda suni intellektin tetbiqinin her il daha da artacaginin gostericisi evvelki nesle nisbeten yeni nesil ehalinin internet texnologiyalarindan daha mehsuldar istifade ede bilme potensialidir: "Hazirda orta ve ali tehsil muessiselerinde tehsil alan iki milyona yaxin shagird ve telebe muasir informasiya texnologiyalarindan daha mehsuldar istifade edir. Texnologiya nesli olan bu "Z" nesli suni intellekt imkanlarinin genishlenmesine musbet tesir edecek. Sadece, hokumetin uzerine dushen vezife bu neslin bilik ve bacariq potensialini daha da inkishaf etdirme proqramlarini artirmasi ucun ishler gormekdir"
Anarim.Az /news.milli.az