Anarim.Az teqdim edir
Dunya Sehiyye Teshkialti (DST) koronavirusun yeni shtammini en ciddi kateqoriyaya - "narahatliq doguran variant" kateqoriyasina daxil edib ve ona Yunan elifbasinin 15-ci herfi ile Omikron (O) adi verib. DST bildirib ki, evveller B.1.1.529 varianti kimi taninan shtamm ilk defe Cenubi Afrikada ashkar olunub ve "bezileri ciddi narahatliq doguran coxsayli mutasiyalara malikdir".
İlkin elametler koronavirusun bu variantinin digerleri ile muqayisede tekrar yoluxma ehtimalinin boyuk oldugunu gosterir: "Bu variant infeksiyanin bundan evvelki partlayishlari ile muqayisede daha suretli emsalla ashkar olunub ve buna gore de yayilma ustunluyune malik oldugu dushunulur".
Avropada Omikrona ilk yoluxma artiq Belcikada qeyde alinib. Belcikada bu variant xaricden gelen vaksinsiz shexsde tapilib. B.1.1.529 varianti hele ki, nisbeten ashagi yoluxma gostericileri ile Cenubi Afrika Respublikasinda, Botsvana, Honq Konq ve İsrailde ashkar olunub. Amma Honq-Konqda bu virusun dashiyicisi kimi ashkar edilmish shexs tam peyvend olunmushdu.
Narahatliqla bagli Avropa İttifaqi ve bir sira olkeler, o cumleden Britaniya Cenubi Afrika ve Afrikanin bashqa besh olkesinden - Namibiya, Lesoto, Botsvana, Esvatini ve Zimbabveden gelen butun reysleri bazar gunu seher saat 4-dek dayandirib. Bundan sonra olkeye gelen Britaniya vetendashlari hokumetin ayridigi otellerde 10 gun muddetinde karantinde qalacaqlar, bu olkelerden gelen qeyri-vetendashlar ise Britaniyaya umumiyyetle buraxilmayacaqlar.
Britaniyanin sehiyye naziri Sacid Cavid deyib ki, Cenubi Afrikada son iki heftede yoluxmalar hendesi silsile ile, dordqat artir. Hercend bu artimin yeni variantin hesabina oldugunu indiden demek cetindir. Son heftelerde Cenubi Afrikada gune 200-den cox yoluxma qeyde alinib ve yoluxanlarin sayi 2 465-e catib. Bu da qeyd olunur ki, yeni variantda Alfa, Beta ve Delta shtamlarinin elametleri var, lakin onun daha agir xestelik yaradib-yaratmadigi hele melum deyil.
"The İndependent" yazir ki, Afrikanin cenubunda yeni yoluxmalarin 90 faizini "Omikron"un teshkil etdiyine dair ehtimallar var, bu ise onun "Delta" variantindan daha yoluxucu ola bilmesi demekdir. Narahatliq yaradan "Omikron"un tekce suretle yayilmasi yox, hem de onun genetik qurulushudur. Alimler virusun bu variantinin "misilsiz" ve "cox qeyri-adi" oldugunu deyirler.Shtamm cox sayda mutasiyalara malikdir ve bunlarin coxu onu daha yoluxucu eden tac cixintilarindaki zulallardadir.
Muqayise ucun bildirilir ki, indi dunyada tugyan eden "Delta" variantinin tac cixintisinda 2 mutasiya varsa, yeni variantda onlarin sayi 30-dur. Alimler nezeri olaraq deyirler ki, bu variant cox guman ilk defe immun sistemi ishlemeyen shexsde mutasiya edib. İmmun sistemi ishlemeyenlerde virus orqanizmden cixmir ve orada qalaraq yeni mutasiyalar edir. Mutasiyalarinin coxsayli olmasi movcud vaksinlerin bu varianta qarshi ne derecede effektiv olacagindan narahatliq yaradir.
Lakin yaxshi xeber budur ki, indi dunya alimleri koronavirusun yeni hemlelerine daha hazirliqlidirlar.ABSh-in "Novavax" eczaciliq shirketi noyabrin 26-da artiq yeni varianta qarshi vaksinin hazirlanmasina bashladigini bildirib. Eslinde sohbet artiq movcud vaksinin yeni varianta uygun "redakte" olunmasindan gedir. Shirket bildirib ki, vaksinin sinagina artiq bir nece hefteye bashlanacaq.
"Novavax" shirketinin COVİD-19 vaksinine virusun, bu halda "Omikron"un tac cixintisi zulalinin "diri" varianti daxil edilib. Bele vaksinler insanda xestelik yaratmasa da, immun sistemini ishe salir. Sinaqlarina hele bashlanmasa da İndoneziya ve Filippin artiq ondan tecili istifadeye icaze veribler. Almaniyanin BioNTech, habele Johnson & Johnson shirketleri de bu shtamma qarshi vaksinin hazirlanmasina bashladiqlarini bildiribler. Onlarin vaksinlerinin 100 gun muddetinde istehsal olunacagi gozlenilir.
Helelik ise ekser Avropa olkeleri "Omikron"un ilk defe qeyde alindigi Afrika olkelerine aviareysleri dayandirirlar. Mutexessisler ehtimal edirler ki, koronavirusun yeni shtammi beynelxalq aviaelaqelere ciddi zerbe vuracaq ve reyslerin 90 faizi legv edilecek. (virtualaz.org) /publika.az