Anarim.Az teqdim edir
Butun dunyanin mubarize apardigi koronavirus bu gune qeder 200-den cox olkeye yayilib ve 1 milyondan cox insan virusa yoluxub.
Publika.az xeber verir ki, risk qrupunun 60 yashdan yuxari oldugu bildirilse de, son gunlerde genclerin, hetta azyashli ve korpelerin yoluxma, olum fakti qeyde alinib.
Meshhur ish adami İlon Maskin ushaqlarda koronavirusa qarshi immunitetin olmasini iddia etdiyi ile bagli yaxin muddetde yazdigi tvit ozu ile birge bir cox suallari gundeme getirib. Bu gune qeder aparilan arashdirmalarda koronavirusun yashlilarda ciddi ve olumcul xesteliye sebeb olmasi, ushaqlarda ise kritik xesteliklere yoluxma faizinin ashagi oldugu ortaya qoyulub.
Lakin koronavirus pandemiyasinda ushaq ve genclerin virusdan ciddi shekilde tesir gorduyune dair faktlar var. Belcikada 12 yashli qizin, Boyuk Britaniyada 13 yashli oglanin, Cinde 14 yashli yeniyetmenin, ABSh-da ise yeni dogulan korpenin koronavirusdan olduyu tesdiqlenib.
"BBC Future" koronavirus sebebile teshvishleri artan valideynlerin suallarini mutexessislerden sorushub.
Ushaqlara koronavirus kece bilermi?
Beli. Eynile yetkinlerde oldugu kimi, ushaqlara da yoluxa biler ve simptomlarini biruze verer.
Cin Xesteliklere Nezaret ve Profilaktika Merkezinin hesabatinda 20 fevrala qeder qeyde alinan 72 min 314 Kovid-19 yoluxmasinin 2%-nin 19 yashdan ashagi shexslerde gorulduyu yazilib.
Koronavirus ushaqlarda yetkinlerden ferqli shekilde ola bilermi?
Oksford Universiteti Peyvend Qrupunun sedri Endryu Pollard "qlobal edebiyyatda immunosupressiv ve ya xerceng kimi bir cox ciddi tibbi problemleri olan ushaqlarin bele koronavirusdan boyuklerden daha az zerer gorduyu mushahide edilir. Adeten, ushaqlar simptomlari boyuklerden daha yungul kecirirler" aciqlamasini verib.
Sauthempton Universitetinin pediatri Qrehem Roberts ise suali bele cavablandirib: "Ushaqlarda Kovid-19 daha cox yuxari teneffus yollarinda (burun, agiz ve bogaz) olur. Buna gore de ashagi teneffus yollarina, yeni agciyere catmasi ve yetkinlerde gorduyumuz kimi pnevmoniya ve SARS kimi xesteliklere onlarda rast gelinmir.
Sauthempton Xestexanasinin ushaq infeksiyalari xestelikleri meslehetcisi Sancay Patel bildirib ki, ushaqlar boyukler qeder koronavirusa yoluxa bilmez: "Lakin hazirda koronavirus testinden yalniz boyukler kecirilir. Eslinde texmin etdiyimizden daha cox ushaq xesteliye yoluxmush ola biler ve bundan xeberimiz olmaz".
Koronavirusa yoluxan ushaqlar niye yetkinlerden daha yaxshi veziyyetdedir?
Britaniyanin Nyuport sheherinde yerleshen Devid Hayd Astma ve Allergiya Arashdirmalari Merkezinin direktoru Qrehem Roberts ehtimal olunan sebeblerden birinin virusun huceyreye daxilolma ve problem yaratmaq ucun huceyrenin sethinde proteine (reseptor) ehtiyac duymasini gosterib: "Koronavirus bu meqsed ucun ACE2 (anqiotensin cevirici ferment 2) reseptorundan istifade edir. Ushaqlarin ashagi teneffus yollarinda yuxari teneffus yollarina nisbeten daha az ACE2 reseptoru var. Buna gore de ushaqlar adeten burun, agiz ve bogaz simptomlarini yashayir. İnsan yashlandiqca ACE2 reseptorlari agciyerde coxalir. Mehz bu fermentin azligi ushaqlarda ciddi ve olumcul xestelikler yaratmir.
Kovid-19 muxtelif yash qruplarindaki ushaqlarda ferqli shekilde ozunu buruze vere bilermi?
Mutexessisler bu sualin cavabina "beli" deyib. Cin hesabatlari kicik ushaqlarin, xususile, korpelerin Kovid-19-a diger yash qruplarina nisbeten daha az mudafiesiz oldugunu gosterir. Her 10 korpeden birinde keskin ve ya kritik xestelik qeyde alinir. Ushaqlarin yashi artdiqca ise risk azalir. Cinde aparilan arashdirmaya gore, 5 yashdan yuxari ushaqlarin 100-den 3 ve ya 4-de ciddi, kritik xestelik emele gelib.
Roberts mektebeqeder ushaqlarda infeksiyaya daha az rast gelindiyini aciqlayib.
Yetkinlik dovrunde koronavirus daha riskli ola bilermi?
Hekim Robertsin sozlerine gore, yetkinlerin immun sisteminde koronavirusa nezaret etmede daha tesiri olan yetkin seviyyede inkishaf gorulur. Bundan bashqa, koronavirusla bagli insanlarin cox az shey bildiyini xatirlamaq lazimdir.
Cin arashdirmasinda 9 yashdan ashagi ushaqlar arasinda olum fakti ashkarlanmayib. 19 yashdan ashagi yegane olum fakti 14 yashli biri olub.
Kovid-19 dunyaya yeni gelenlere kece bilermi?
Beli. Pandemiya hazirda dunyanin bir cox yerinde var. Cinin Uhan sheherinde ve Britaniyanin paytaxti Londonda olmaqla, bu tipde en az iki tesdiqlenmish infeksiya ashkarlanib. Bu korpelerin ana betninde, yoxsa dunyaya geldikden sonra yoluxmasi hele ki, bilinmir. Lakin her iki veziyyetde anada koronavirus ashkarlanib.
Koronavirusun ana betnindeki ushaqlara nece tesir gosterdiyi haqqinda ne bilirik?
Hele ki, bunu arashdirmaq ucun kifayet qeder fakt ashkarlanmayib. SARS ve MERS epidemiyalari hamile qadinlara yoluxa, ushaqlarini itirmeye ve ya erken dogusha sebeb ola bilir. Yeni tip koronavirusda ise buna rast gelinmeyib.
Zumrud