Anarim.Az teqdim edir
Cagdash yashaminda hec bir uguru olmayan toplum ozunuderk ve ozunutesdiq ucun hec olmasa, en cuzi vesile tapmaq meqsedile kecmishinde eshelenir.
Ermeniler de dunyanin guclu dovletlerinin hesabina cemi iki esr evvel yerleshdikleri bolgedeki movcudluqlarina haqq qazandirmaga can atirlar. Besheriyyet tarixi serhedlerle xalqlarin yerdeyishmesinin tarixidir. Ermenilerin de tarixlerini arashdirmaq isteklerinde qebahet hec ne olmazdi: bir shertle ki, bu eshelenmeler sonradan ilhaqin siyasi aletine cevrilmemeyedi.
Anarim.Az Day.Az-a istinaden bildirir ki, bashqalarinin erazilerini ele keciren, gunahsiz insanlari olduren, total etnik temizlemeler aparan, yerli xalqlarin irsini dagidan ve ya saxtalashdiran ermeniler maraqli, hami "teref"lerin yardimi ile bolgenin "ermeni tarixi"ni yaratmaga calishirlar. O tarixde Cenubi Qafqazda hec bir koku olmasa da, ciddi kompleksleri ve hududsuz ishtahi olan ermenilere mutleq yer tapilmaliydi.
Ermeni kilsesinin ele kecirdiyi, ilhaq etdiyi Alban Kilsesinin axi taleyi barede cox yazilib ve bu, belli meseledir. Oten esrler erzinde alban kilsesi barede faktiki olaraq, unudulub ve eger Azerbaycan dovleti ile azerbaycanli alimler bu kilsenin intibahina bashlamasaydilar, alban irsi barede yaddash da unudulacaqdi.
Ermeniler oz cirkin emellerinde sabiq Sovet İttifaqi ile yanashi, Qerbdeki bir sira elmi merkezlerin desteyinden ve regbetinden yararlanirdilar.
Sohbet iranshunas professor, bu gunlerde sosial shebekelerde isterika yaratmish ermeni professor, İrevandaki Rusiya-Ermenistan Universitetinin emekdashi Viktoriya Arakelovanin "Kalankataklu Moiseye esasen Qafqaz Albaniyasi Kilsesinin tarixi" kitabinin dercine reaksiyasindan gedir.
İyunun evvellerinde derc olunmush kitabin muellifi iqumen Aleksidir. Kilse tarixi uzre elmler doktoru, eslen bakili olan iqumen Aleksi bir nece il İtaliyanin Merano sheherindeki pravoslav kilsesinin keshishi olandan sonra Bakiya donub. Bu ilin oktyabrinda ise o, Moskvanin ve Butun Rusiyanin muqeddes patriarxi Kirillin fermani, habele Muqeddes Sinodun qerari ile Baki Yeparxiyasinin arximandrit kliriki olub.
O, hemcinin Baki Yeparxiya İdaresinin katibi, Muqeddes Buxurdashiyan Qadinlar Kafedral Kilsesinin ("Jen Mironosits") rehberi teyin olunub.
İqumen Aleksi illerdir ki, Qafqaz Albaniyasinin tarixi ile bagli meselelerle meshgul olur, uydurmalari ve saxtakarliqlari ifsha edir. O, 2004-cu ilde derc olunmush "Qafqaz Albaniyasinda xristianliq" kitabinin muellifidir.
"Kalankataklu Moiseye esasen Qafqaz Albaniyasi Kilsesinin tarixi" kitabi Rusiya Elmler Akademiyasinin Sherqshunasliq İnstitutunun hitmayesi ile derc olunub. Eserin elmi redaktoru Rusiya Dovlet Humanitar Universitetinin tarix, politologiya ve shuquq kafedrasinin dosentir, Sherq Medeniyyet Merkezinin rehberi Lana Revandi-Fedaidir.
Qafqaz tarixinin ermeni versiyasina tam zidd olan kitabin dercinden cilgina donmush V.Arakelova Facebook-daki profilinde eserin muellifi ile yanashi, Rusiya institutunu ve Azerbaycan xalqini da tehqir edib.
Kilse tarixcisinin "Azerbaycanli etnosu Qafqaz bolgesinde uc min il erzinde formalashib" cumlesini hezm ede bilmeyen V.Arakelovani Baki Yeparxiyasi ile Rusiya Elmler Akademiyasinin Sherqshunasliq İnstitutu arasinda Cenubi Qafqazin tarixi ve medeniyyet eneneelri ile bagli elmi-tedqiqat, maarif ve medeniyyet sahelerinde emekdashliqla bagli anlashmanin imzalanmasi da az qala deli edib.
V.Arakelovanin Facebook-da yazdiqlarini ermeni mediasi ile yanashi, Rusiyadaki ermeniperest saytlar da derc edibler. Amma onlarin hec biri dozmeyerek terbiyesiz suclamalara cavab veren Lana Revandi-Fedainin yazdiqlarini oxuculara catdirmayib.
Tebii, dosent Revandi-Fedai yalniz temsil etdiyi elmi muessiseye unvanlashmish terbiyesiz suclamalara cavab verse de, aydin gorunur ki, Arakelovanin cilginligi onun sebr kasasini dashdirib.
En maraqlisi odur ki, ermeni Viktoriya Arakelova, sen deme, kitabi oxumayib ve 2004-cu ilde derc olunmush eserle bagli naqqalliq etmek qerarina gelib. Bu gun, eserin muellifi Azerbaycandaki pravoslav kilsesinde yuksek rutbe alarken ermeni professor savash yoluna cixaraq Rusiya Pravoslav Kilsesinin Baki Yeparxiyasi ile REA-nin Sherqshunasliq İnstitutu arasindaki elaqeleri pozmaq qerarina gelib.
Bash verenerle bagli kitabin muellifi, iqumen Aleksi bele deyib:
"Baki Yeparxiyasinda katib teyin olunmagimi oyrenen kimi ermeniler muxtelif saytlarda mene qarshi esl kampaniyaya bashladilar. Son illerde verdiyim bir nece musahibeni oxuyan ermeni jurnalistler bele qerara geldiler ki, Cenubi Qafqazin tarixi oyrenen ve Azerbaycanin vetenperveri olan insan onlar ucun mueyyen tehluke menbeyiyem. Hec shubhe yoxdur ki, onlar bu vezifede ermenilerin tarixe baxishlarina regbet besleyen insani gormek isteyirler. Behs etdiyim sebebden de onlar ifadelere fikir vermeden meni "Baki rejiminin xidmetcisi, "Roma Papasindan da artiq katolik", "simasinda ciddi ifade olan manipulyator" ve s. adlandirirlar.
Hansisa Viktoriya Arakelova da meni Facebook profilinde "tenqid" edib. O, Rusiya Elmler Akademiyasinin Sherqshunasliq İnstitutunu psevdoelmi edebiyyat cap etmekde, habele, meshhur Rusiya ali tehsil muessisesi ile Baki Yeparxiyasi arasinda anlashma imzalamaqda suclayir.
Artiq iyirmi ildir ki, Qafqaz Albaniyasinin tarixinin tedqiqati ile meshgulam. İlk ishim 2004-cu ilde derc olunub, meqalelerim ensiklopediyalarda ve muxtelif elmi neshrlerde cap olunur. 2021-ci ilde REA-nin Sherqshunasliq İnstitutunun qrifi ile Romada mudafie etdiyim doktorluq dissertasiyasi ishiq uzu gordu. Yeri gelmishken, hemin ish REA-nin Sherqshunasliq İnstitutunda ilk muzakire olunandan sonra yeniden ishlenmeye qaytarildi ve shert qoyuldu ki, mueyyen meselelerle bagli muxtelif movqeler eks olunsun - hem ermenilerin, hem de azerbaycanlilarin. Kitab korrekt formada yazilib, bir sira musbet reyler alib.
Butun bunlara regmen V.Arakelova tarixci ve professor olmasina regmen neinki kitabimi oxumayib, hetta o eserin uzunu gormeyib. Onun butun suclamalari tam illuziyalar, absolyut fantaziyalar uzerinde qurulub.
Tarix riyaziyyat deyil ve bu bilik sahesinde hemishe eyni hadiseye muxtelif movqeler, ferqli tehliller olub. Amma ermeni tarixciler ve jurnalistler qeti emindirler ki, onlarin movqelerinden bashqa hec bir nezer noqtesi movcud ola bilmez.
Hec zaman ermenilerin dushmeni olmamisham ve deyilem. Onlarin medeni, dini ve tarixi irsine beledem. Lakin uzun muddetden beri ermeni alimlerin tarix elmindeki Qafqaz istiqametini faktiki olaraq inhisara almalarinin, orada ermenilerin mueyyen geosiyasi maraqlarina tehdid ola bilecek kimseni gormek istemediklerinin edaletsiz oldugunu israrla vurgulayiram".
Protierey Dionisi Svecnikov da bash verenlerle bagli fikrini bildirib. O, Facebook profilinde yazib ki, Viktoriya Arakelova professor ucun heyretamiz melumatsizliq numayish etdirerek oxumadigi kitab barede fikir yurudub.
"Gercekdenmi professor muzakire edilen mesele ile bagli adeten hedden ziyade sethi tesevvure malik divan tenqidcilerinin ifadeleri ve sozlerinden yararlanmagi ozune reva gorub? Professor bilmelidir ki, elm cameesi, ele saglam mentiqli cemiyyet subutsuz arqumentleri qebul etmir. Elmi derecesi olan insan ne ucun elm aleminde qebul edilmish diskussiya formasindan yararlanmir, amma bashabela bloqerler teki esassiz ittihamlar ireli surur? Dogrudanmi Rusiya-Ermenistan Universitetinin nezdindeki Sherqshunasliq İnstitutunda indi kimlerinse kitablarini oxumadan muzakire etmek enenesi var? Bele dushunmek istemezdim. Umid edirem ki, Viktoriya Arakelova yanlish oldugunu etiraf etmek ve elmi diskussiya formasina qayitmaq ucun ozunde cesaret tapacaq", - protierey Dionisi yazib.
... Veziyyet gercekden de, urekacan deyil. Amma ermeniler teki qonshumuz oldugundan bele situasiyalara artiq alishmishiq. Yeqin oniller kecmelidir ki, Ermenistanin elmi, ekspert ve siyasi dairelerinde anlasinlar - tarix sadece, otenler barede, xalqlari ozleri ile tanish eden elmdir. Lakin kecmish geleceyi belirlemir.
Gelecek indiden asilidir ve tarixi esatirler, mifler hec bir halda geleceyi necib, sherefli ede bilmez.
Anarim.Az /news.milli.az