Anarim.Az teqdim edir
Ermeni tarixinin texeyyul mehsulu, illuziyalar ve saxtakarliqdan ibaret olmasi artiq faktdir.
Ermeniler bunu etiraf etmir, her vechle subut etmeye calishirlar ki, sen deme, "Great Armenian Highland", yeni "Boyuk Ermenistan Ovaligi" varmish, Yaxin Sherq, habele Merkezi, Kicik ve Orta Asiyalar, Cenubi Qafqazdaki istisnasiz butun dovletler hemin ovaliqda yerleshib. Daha sonra deyirler ki, sen deme, "Boyuk Tiqranin vaxtinda Boyuk Ermenistan imperiyasi" olub, denizden denize ermeniler soz ve hakimiyyet sahibi olublar ve s.
Xeste texeyyullu bu yignagin iddialarini defelerle puc etsek de, sakitleshmirler.
Halbuki yalanlari ve saxtakarliqlari bele, bisavad, primitivdir.
Meselen, arxeologiyaya beled olmayan insan bele bilir ki, istenilen xalqin ve ya milletin qedimliyine delalet eden nesnelerden biri qala, qesr ve ya qulle qaliqlaridir.
Yeni bu xalq qedimdirse, mutleq qalalar insha edib. Qedimlerde qalasiz, qala divarlarsiz qovm, millet ve cemiyyet olmayib, ola da bilmezdi.
Ermenilerinse bir qala ve ya qala divari qaliqlari yoxdur. Onlar "tariximizde 8 paytaxtimiz olub" soyleyirler, amma hemin "paytaxt"larin qaliqlari yoxdur.
Qedim dovrlerde istenilen paytaxt sheherin etrafinda qala divarlarinin oldugunu nezere alsaq, ermeniler bele qaliqlardan mehrumdur. Qaliq bir yana - bir dash bele, "ermeni qalasina mexsusdur" soylemeye imkan vermir.
Amma ermeni tarixciler deyirler: "Ne olsun ki?! Tarixde Xezer ve Monqol impreiyalari olub, onlardan sonra da qalalar qalmayib. Ustelik, ermenilerin mohteshem elmi nailiyyetleri olub. Monqollar kimi bisavad, cahil olmamishiq".
Dogrudur, monqollardan ve xezerlerden geriye qalalar qalmayib.
Amma...
551-ci ilde Ashina boyundan olan turklerin qurduqlari neheng imperiyanin terkibinde qudretinin zirvesine catmish xezerlerin 653-cu ilde ereb serkerde Ebd el Rehman ibn Rabie el Behiliye meglub olaraq dagildiqlari donemedek onlar teqriben 8 sheher salmishdilar. Hemin sheherlerin ucunun qala divarlarinin qaliqlari movcuddur.
Yeri gelmishken, Ebd el Rehmanin kicik qardashi Salman bin Rabieni ermeniler unutmayiblar yeqin: mehz o, "Sind cayinin sahillerinden gelmish butperest qaracilarin toremelerini kole etdim, qul kimi satdim deste-deste" demishdi.
Salman ibn Rabie o donemde ermenilerin axirina cixacaqdi, feqet İslamin ucuncu xelifesi Ebu Emr Osman ibn Effan el Umavi el Qureyshi bunu serkerdesine yasaqlamishdi.
Monqollara geldikde ise Timucinin, yeni Cingiz xanin hakimiyyete gelishinden sonra monqol imperiyasi ordalara ve uluslara parcalanana qeder 21 sheher, 16 qala salinmishdi. Qaliqlar movcuddur.
Gelek "monqollarin bisavad ve cahil olmasi" barede ermeni iddialarina.
Monqol imperiyasinda elme cox boyuk onem verilirdi. Ugedey xanin doneminde Cundu sheherindeki armillyar kure (astronomik mushahideler ve tedqiqatlar ucun) iki defe - 1233 ve 1236-ci illerde - tam temir edilmishdi.
1234-cu illerde monqollar Daminqli teqvimini tekmilleshdirdiler, 1236-ci ilde ise Eluy Cusay yeni teqvim hazirladi.
Monqol hokmdari Munke Xan boyuk riyaziyyatci idi: tarixci Reshid ed Din onun baresinde bele yazib: "Cebr ve hendeseden en cetin, mushkul meseleleri asanliqla hell edir, yeni ixtira ve arashdirmalar edirdi".
Nesireddin Tusi ucun Maragada 1259-cu ilde resedxana tikdiren monqol hokmdari Hulaku xan idi.
Monqol alim ve hekim Hu Sihueyin 1330-cu ilde yazdigi eser hele de aktualdir.
1295-ci ilde Tebrizde resedxana insha etdirenler de monqollar olmushdular.
Diger meqam ise ermeni dili ile baglidir.
Eger "Boyuk Ermenistan imperiyasi" olubsa, ermeni dili bolgedeki xalqlarin ve qovmlerin dillerine mutleq sizmali, hemin xalqlarin indiki lugetlerinde ermeni mensheli coxsayli kelmeler olmali idi.
Meselen, Qedim Romada dovlet dili latin dili oldugundan, indi latin mensheli kelmeler Qerbdeki xalqlardan tutmush, Afrikanin shimalinda ve Yaxin Sherqde bir cox xalqlarin linqvistikasinda yer alib.
Babil, Finikiya, yunan, ereb, fars, turk, monqol, Cin, sonradan ingilis, portuqal, ispan, fransiz, svey (indiki isvecliler) kimi boyuk xanedarlar yaratmish xalqlarin dillerindeki yuzlerle kelme ya oldugu kimi, ya da transformasiya edilmish shekilde indi de movcuddur.
Sebeb besitdir: bashqa xalqlara hokmranliq etmish xalqin dilindeki kelmeler, hetta bezi qrammatika qaydalari mutleq shekilde idare olunan xalqlarin diline kecir.
Lakin ermeni dilinde bir kelme (!) bele, her hansi bashqa xalqin dilinde yer almir.
Ve son olaraq...
İmperiya qurmush istenilen xalqin metbexine fikir verin. Kulinariyanin aksiomudur: idare eden xalq hemishe oz teamlarini ve yemeklerini idare etdiyi xalqlara "inikas" etdirir.
Meselen, qedim romalilarin "plasenta"si indi cox xalqin metbexinde "paxlava", turklerin "dulma", "dolma" ve ya "sarma" dedikleri dolma, yunanlarin "aleyata" ve "sussatiya"si, ereblerin "falafel"i, "beyzar"i ve ya "muhallabiya"si indi muxtelif adlarda ceshidli xalqlarin metbexinde yer alir.
Ermenilerin hansi teami ve yemeyi bashqa xalqlarin kulinariyasina "kocub"? Yoxdur bele yemek.
Tam eksine, ermeni metbexi butunlukle (!), tam olaraq muxtelif xalqlardan ogurlanaraq "ozununkuleshdirilen", eybecer ad verilen yemeklerden ibaretdir.
Beledirse, ermeniler hansi "imperiya"dan, hansi "shanli tarix"den behs edirler?
Ermenilerin adini az qala ekstaza dusherek cekdikleri "Boyuk ermeni hokmdari, Boyuk Ermenistani qurmush Tiqran"a geldikde ise, esl adi "Tigiran" ve ya "Dikiran" olmush bu shexs Kicik Asiyadaki Artaxi skiflerinden olan serkerde idi.
Artaxiler Cenubi Avropaya, Balkan yarimadasina, Qara deniz sahillerine, Qafqaza, On ve Orta Asiyaya sepelenmish oguzlardirlar.
"Artaxi" kelmesinin kokunde ise "dag" sozunden toremish "dagai", yeni "dag sakini" kelmesi dururdu.
Mehz 1-ci Artaxi sonradan tarixe "katafraktari" kimi dushen agir zirehli suvarilerden ibaret desteler yaratmishdi.
Hemin destelerdeki suvarilere turk dilinde "qatiofrakli", yeni "agir zirehli" deyilirdi.
Meshhur yunan cari 3-cu Antioxun strateqi (serkerdesi) olmush 1-ci Artaxi usyan qaldirir, ozune dovlet qurur, sonra hemin dovleti imperiyaya cevirir.
... Tarix yalanlari qebul etmir. O ki ola ermenilerin shizofreniya seviyyesindeki saxtakarliqlarini...
Elcin Alioglu
Anarim.Az