Anarim.Az teqdim edir
Kosmetika sadece gozelleshdirmir, hem de zeherleyir. Deyirler, cirkin qadin yoxdur, sadece ozune baxmayan qadin var. Butun hallarda her bir qadin gozel gorunmek isteyer. En azindan ozune inam hissini artirmaq ucun.
Cox meshhur olan bashqa bir deyim de var. "Gozellik qurban teleb edir". Yeqin ki, gozellik namine bele qurbanlar eden qadinlarin sayi az deyil. Ciblerindeki son qepik-qurush qalmish da olsa, onu kosmetik vasitelere, gozellik salonlarina xerclemeye hazirdirlar. Teki gozel, teravetli gorunsunler, etrafdakilarin nezerlerini celb ede bilsinler. Amma sonradan hec ferqine de varmadan bezen ele ozleri bu gozelliyin qurbanina cevrilirler.
Sebebini bilirsinizmi? Deme, yalniz saxta kosmetik vasiteler deriye zerer yetirmirmish. Ele cox bahali ve derini korlamaz sandigimiz kosmetik vasitelerin de insanin umumi saglamligina ne de qeder menfi tesiri var. Tekce deri-zohrevi dispanserlere bash cekmek yeter ki, ne qeder insanin mehz kosmetik vasitelerden istifade neticesinde deri xesteliklerine yoluxdugunun shahidi olasan. Kosmetikanin insan saglamligina zererlerinden danishmazdan once kosmetik vasitelerin novleri barede melumat verek.
Kosmetik vasiteler dord nove bolunur.
"Mass market" – bu, cox ucuz kosmetikadir ve boyuk partiyalarla istehsal olunur. Toksik terkibe malikdir, inqrediyentlerini neft-kimya mehsullari teshkil edir. Terkibine suni konservantlar, formalin ve fenolun toremeleri ve bir qayda olaraq, niapazol ve paraform daxildir. Mehsulu satmaq ucune adeten, aqressiv reklam aparilir. Mehsulun qiymetinin 70%-i reklama, 20%-i qablashdirilmaya, 10%-i ise istehsala serf olunur. Bu sinifden olan kosmetikalar: Oriflame, Avon, Nivea, Eveline, Lumene, R one, Ruby Rose, Nerbina, Belinda ve s.
"Middle market" – orta sinif. Bu sinif kosmetikanin terkibinde tebii maddelerin hecmi 30–60% teshkil edir. Konservantlar toksiki olmur, tebii maddelerden, lakin kimyevi yolla alinir. Verdish olmamasi ucun bu sinfe daxil olan kosmetika xettinden 6 aydan uzun muddetde istifade etmemek meslehet edilir. Bu sinfe aid kosmetikalar: Euro Shi, Revlon, Loreal, Maqu Kau, Pupa, Borjois, Lancome ve s.
"Luks" sinif – yuksek texnologiyalar, tebii maddelerin hecmi 70 – 80% teshkil eden kosmetika novudur. Xammalini ekoloji temiz ve sintetik gubresiz maddeler teshkil edir. İstehsal zamani İnteraktiv Enzim Texnologiyalardan istifade olunur. Kosmetika verdish olma xususiyyetine malik deyil. Yeni, kosmetikadan imtina sheraitinde birden-bire qocalma hallari mushahide olunmur. Konservatlar – kolloid gumush, benzoy turshusu, temizlenmish propolis, cay agacinin yagi, yeni yalniz tebii elementler. Bu sinif kosmetika: Elizabeth Arden, İve Saint Laurane, Nina Richy, Chanel, Estee Lauder, Cleanic, Helena Rubination, Givenchy, Christian Dior, Christian Lacrois ve diger Yuksek Moda Evlerinin teqdim etdiyi kosmetika xetleri.
"Professional" – professional istifade ucun olan kosmetika verdish olma xususiyyetine malikdir. Onun terkibinde olan hormonal seriyalar terlilik, yuksek qiciqlanma ve esebliliye sebeb olur. Tez (mushteriye yaxshi teessurat bagishlamaq ucun), lakin uzunmuddetli olmayan tesire malikdir. Bunlara aiddir: Academy, Gadeno, Lacrima, Jassen, GG ve s.
Muasir dovrumuzde insanin heyatinda ehtiyac olandan daha cox istifade olunan kosmetikanin menfi tesirleri ve dogurdugu felaketli neticeler tez-tez alimler terefinden ortaya qoyulsa da, boyuk biznes maraqlari insanlari duzgun melumatlandirmaq ve maariflendirmekde manecilik toredir. Bu gun dunyada en gelirli sahelerden biri de artiq coxdan gundelik telebat mallari sirasina daxil olmush kosmetika biznesidir.
Dezodorantlar, parfumeriyalar, nemlendiriciler, dodaq boyalari, pudralar, goz boyalari, shampunlar, tarash losyonlari, sac boyalari, kremler, uz cizgilerini orten dermanlar, qirishiqliga qarshi preparatlar, esasen qadinlarin ozlerini suni suretde gozelleshmek ucun genish hecmde istifade etdikleri tehlukeli vasitelerin natamam siyahisidir. Ekser qadinlar ucun bu mehsullar esas ehtiyac maddeleri ile muqayisede daha yuksek bir maddi deyere malikdir. Bir cox zeruri ehtiyac maddesi ucun pul catdirmaga calishan insanlar xerclerinin boyuk hissesini kosmetikaya ayirirlar. Beleleri kosmetikanin onlarin saglamligina hec zerer vermediyine ve ozlerini suni suretde de olsa, gozelleshdirmelerinin heyatlarini daha da menali etdiyine emindirler. Lakin kosmetikanin insan saglamligi ucun zererli oldugu shubhesizdir. Son iller dunyada elmi-tedqiqat institutlarinin ve alim-mutexessislerin apardigi coxsayli elmi tedqiqatlar neticesinde bu, tam subuta yetirilib.
ABSh Milli İsh Tehlukesizliyi ve Saglamliq İnstitutunun apardigi bir tedqiqat neticesinde kosmetika mehsullarinda 900-dek zererli kimyevi madde oldugu melum olub. Kosmetika mehsullarinin terkibinde olan 2983 kimyevi madde uzerinde aparilan arashdirma neticesinde bunlarin 884-un toksik (zeherli) oldugu mueyyen edilib. Bundan bashqa, bu maddelerden 774-u yuksek derecede zeherlenmelere, 146-si shish xesteliklerine, 314-u mutasiyaya ve 376-si deri ve goz xesteliklerine sebeb olur. Eyni zamanda kosmetika mehsullarinin sidik kisesi ve qan xercengi kimi xesteliklere sebeb oldugu, sac boyasi istifade eden qadinlarin bu xesteliklere tutulma ehtimalinin, istifade etmeyenlere nisbetle 70% daha cox oldugu qeyd edilir.
Parfumeriyalarin icinde olan kimyevi maddelerin sinir sistemi pozulmasina, dogum qusurlarina, nefes darligina ve allergiya reaksiyalarina yol acdigi da mueyyen edilib.
Kosmetikalarin saglamliga zererli olmasina emin olmaq ucun adi bir el kreminde ne qeder cox kimyevi madde oldugunu nezerden kecirek: Su, stearin asit, sorbitol, qliserin, J-12-15 alkil benzola, sodium borat TEA, alkoqol, dimetikon, aloe vera, feniksi etanol, propilen qlikol, quins ekstrakt, tokoferil asetat, potasium sorbat, EDTA, alantoin, metil paraben, propil paraben, butil paraben, mentol.
Kosmetik maddelerden sac spreyleri, etir ve pudralar nefes yolu ile, pomada ve sprey terzinde istifade edilen bezi parfumeriyalar udularaq, goz ucun satilan mehsullar o bolgedeki ince deri ve mukoza terefinden sorularaq, sac boyalari, kremler ve oxshar cild mehsullari da deriden bedene daxil olur.
Hazirda kosmetikalarin istehsalinda xerceng emele getirici ve allergiya xususiyyetleri olan yuzlerle madde genish istifade edilmekdedir. Ter qoxularina qarshi krem, stik ve sprey formasinda istifade edilen dezodorantlarin da terkibinde olan zeherli maddeler derinin qiciqlanmasina ve yanmalara sebeb olur. Dezodorantlarda istifade edilen xloral hidrat, ter toxumalarini tutaraq, tebiiliyin pozulmasina yol acir, tebii yaglarin ifrazina mane olur, neticede ise sizanaq ve qara noqtelerin meydana gelmesine sebeb olur.
1970-ci illerden beri gozellik ve kosmetika mutexessislerinde, qan ve limfa sistemlerinde miyelom, immunitet xercengi ve qan xercengi kimi xerceng novlerinde artim oldugu mushahide edilir. Xerceng emele getirici kosmetikalar arasinda sac boyalarinin xususi rolu var. Sac derisine cox yaxin hisselere ve sac diblerine tetbiq edilen boyalardaki maddeler deri terefinden sorularaq qana, oradan da bedenin her yerine yayila bilir. Aparilan tedqiqatlarda sac boyalarinin xercenge sebeb oldugu ashkarlanib. Tund rengli sac boyalarinin aciq rengli olanlarla nisbetde daha tehlukeli oldugu subut olunub. İlde 1-4 defe sacini boyayan qadinlarda, yumurtaliq xercengi ehtimali hec boyamayan qadinlara nisbeten 70 % daha coxdur. Her il 5 defe ve daha cox sacini boyayan qadinlarda ise bu ehtimal 100 %-dir. Arashdirmalar zamani sac boyasi istifade etme ile limfa xercengine tutulma arasinda elaqe oldugu ortaya cixarilib.
Cenubi Kaliforniya Universitetindeki tedqiqatcilar 2001-ci ilde muntezem shekilde sac boyasi istifade etme ile sidik kisesi xercengi arasinda bir elaqenin oldugunu da mueyyen edibler. Eyni tedqiqatcilar 10 il ve daha cox gozellik salonunda calishan insanlarda sac boyasina meruz qalmayanlara nezeren sidik kisesi xercengine tutulma ehtimalinin 5 defe daha cox oldugunu da ortaya cixarib. Kosmetika ve parfumeriyalarda cox istifade edilen keton ve ksilen ehtiva eden maddeler de xercenge meyllilik oyandiran maddelerdir.
Kosmetikalarin istifade edildiyi beden bolgelerinde meydana getirdiyi infeksiyalar elme tam melumdur. Son arashdirmalar zamani bu novlerden olan 150 kosmetika numunesinin 63-75 %-inde orta ve yuksek derecede bakteriyalarin varligi mueyyenleshdirilib. Bu kosmetikalar gozun xarici hisselerindeki infeksiyalarin esas sebebidir. Bele ki, keyfiyyetsiz kosmetik vasite cekilmish deriye xeyli mikrob yapishir. Saxta kosmetik vasitelerden istifade etmek korluga da getirib cixara biler. Allergiyaya sebeb olan kosmetik maddelerin ise texminen 30%-i beden qidalandirici mehsullarin ve temizlik maddelerinin payina dushur. Bu mehsullar arasinda parfumeriyalar, sac boyalari, maskalar, agac shiresi mehsullari, alfa hidroksid alkoqol terkibli tonik ve sixlashdiricilar, bezi temizleyiciler, cildin soyulmasina sebeb olan uzu qidalandiran mehsullar ve gunesh kremleri sayila biler. Bezi etir sacan maddeler allergik deri xesteliklerine, nefes darligi ve oskureye, asmali xestelerde nefes yolu tixanmasina sebeb olur. Xususile de bu sektorda ishleyenlerde bele shikayetlere tez-tez rast gelmek olar. Allergiya bezen kosmetika mehsulunun ilkin istifadesinde deyil, bir nece defe istifade olunduqdan sonra meydana gele biler. Elametleri qashinma, qizarma, shish ve daha sonraki merhelelerde yaralarin meydana gelmesidir.
Kosmetikalarin xerceng, allergiya, qiciqlanma ve infeksiyalara qarshi bedenin muqavimetini qirmaqla yanashi, umumi saglamliq ucun de tehlukeleri var. Daha ucuz basha gelmesini ve genish istifade edilmesini temin etmek ucun parfumeriyalarin 95%-i sintetik usulla neftden elde edilir ki, bunlar benzin, aldehidler ve bu kimi bashqa zeherli maddelerdir.
Parfumeriya yalniz istifade edenler ucun yox, yaxinliqdaki miqren xesteleri ucun de menfi tesire malikdir. Parfumeriya ve odekolon qoxulari miqren xestelerinin beyninde elektrik fealiyyetinin deyishmesine yol acaraq, miqren agrilarinin bashlamasina sebeb ola biler. Parfumeriyalarda istifade edilen etir maddelerinin insanlarin hessasligina gore meydana getirdiyi menfi tesirleri bele siralamaq olar – goz yasharmasi ve ya qurumasi, cut gorme, asqirma, burun tutulmasi, qulaq cingiltisi, qulaq agrisi, bash gicellenmesi, oskurek, nefes darligi, udqunmada cetinlik, asma bohrani, bash agrilari, narahatliq, qisa muddetli hafize itkisi, diqqet daginiqligi, urek bulanmasi, heyecan, tez esebileshme, oynaq ve ezele agrilari, urek doyuntusunde anormalliq, yuksek tezyiq, limfa toxumalarinda shishlik.
Dezodorantlarda movcud olan zeherlerden oksikunalin sulfat merkezi sinir sistemine zerer veren bir maddedir. Dezodorantlar cildin tez kirlenmesine sebeb olur.
Kosmetik vasitelerin muntezem istifadesi tebii gozelliyin daha tez itirilmesine sebeb olur ve istifadecini kosmetika dushkunune cevirir.
Odur ki, muveqqeti suni "gozellik" ucun tebii gozelliyi ve saglamligi qurban vermeye deymez. Bu, menim shexsi fikrimdir.
Xeyale Muradli