Anarim.Az teqdim edir
Hamilelik (lat.graviditas) – qadinin reproduktiv orqaninda embrion ve ya dolun inkishafi ile geden xususi bir haldir. Hamilelik qadin ve kishi cinsi huceyrelerinin ushaqliq borularinda mayalanib 46 xromosomdan teshkil olunmush ziqotun yaranmasi ile bashlayir.
Hamilelik onceden planlanmalidirmi?
Statistikaya esasen planlanmish hamilelikler daha ugurlu basha catir. Hamilelik oncesi hazirliq en azi 3 ay onceden bashlanmalidir. Hamilelik planlayan qadin bu zaman daxilinde mueyyen muayinelerden kecib lazim olan vitamin ve minerallar qebul etmelidir.
Muayineler:
USM – kicik canaq orqanlarinda – ushaqliq ve yumurtaliqlarda patalogiyalari ashkar etmek ucun.
Cinsi yolla kecen infeksiyalarin yoxlanmasi.
Qanin, sidiyin umumi analizi. Hamilelik doneminde anemiyalara cox rast gelinir. Agir anemiyalar fetusun normal inkishafini lengidir. Sidik-cinsiyyet sistemi de hamilelik zamani artiq yuklendiyinden, infeksiyalashmaga meylli olduqlarindan hamilelik doneminde fesadlar yarada biler.
Hamilelik planlayan qadinin cekisine de nezaret olunmalidir. Ceki azligi ve ceki artiqligi dogush zamani fesadlar yarada bilir. Hamilelikden once cekini normallashdirmaq lazimdir.
Hamilelikden once en vacib olan vitamin B9 ve ya fol turshusunun qebulu mutleqdir. Fol turshusu hamileliyin ilk heftelerinde embrionun sinir borularinin duzgun inkishafi ucun vacibdir. Hamilelik planlamayan qadinlar hamileliyin ilk heftelerini hamile olduqlarini bilmedikleri ucun fol turshusu qebul etmirler. Fol turshusunun keskin catmamazligi dolde sinir borusu defekti yaradir. Buna gore de hamilelikden en azi 8 hefte evvel fol turshusu qebul edilmeye bashlanmalidir.
Hamileliyin erken elametleri nedir?
Hamilelik bash verdikden sonra qadinlar ozlerinde bezi elametler hiss edirler. (shubheli elametler)
Urekbulanma,qusma
İyleri tehrifolunmush shekilde hiss etmek
Sinir sisteminde bezi deyishiklikler (yuxululuq, esebilik, bashgicellenme, ehval-ruhiyyenin tez-tez deyishmesi ve s.)
Tez-tez sidiye getme
Sud vezilerinin shishmesi.
Piqmentasiyanin artmasi (deride, gileetrafi ve s.)
Muayine zamani obyektiv elametler
Amenorreya (aybashinin olmamasi)
Ginekoloji baxish zamani ushaqliq yolunun ve ushaqliq boynunun sianozlashmasi
Ginekoloji muayinede ushaqligin formasi, olcusu ve konsistensiyasinin deyishmesi
Dolun hereketinin hiss olunmasi (ilk hamilelerde 18-20 heftesinde, tekrar hamilelerde 16-18 heftesinde)
Qadinlar ozlerinde shubheli elametler hiss etdikde ilk once mama-ginekoloqa muraciet etmelidirler. Hamilelik tesdiq olunmalidir. Qadinlar umumilikde hamilelik doneminde 7 defe hekim mama-ginekoloqun qebulunda olmalidir.
İlk gelish (12 hefteye qeder)
Meslehetverme – qadina hamileliyin fizioloji gedishi haqqinda melumat verilir. "Hamilenin ev kartasi" qadina verilir ve doldurulmasi haqqinda melumat verilir.
Arterial tezyiq olculur, nebz sayilir.
Axrinci aybashina gore dogushun guman edilen vaxtinin teyini
Beden kutlesi indeksi (BKİ) hesablanir. BKİ-nin yol verilen serheddi 18-den 30-a qederdir.
Qanin klinik analizi
Sidiyin umumi analizi
Qanda shekerin teyini
Qan qrupu, rezus faktor, eger qadinda rezus menfi, partnyorunda ise rezus musbetdirse, rezus anticismlerinin teyini.
Hepatit B, sifilis testlerinin, İİV yoxlanmasi.
Rubella (İg G) skrining.
Ushaqliq yolundan yaxmanin mikroskopik muayinesi.
USM.
11-13 hefte araliginda hamile hemcinin ikili test muayinesinden kecir. Hamileliyin 11-13+6 hefteliyinde ikili test yoxlanilir. İkili test zamani qanda betta-XQ, PAPP-A yoxlanilir. Bu analizle dolde xromosom anomaliyalari ashkarlanir. En optimal vaxt 11-12 heftedir. Eger 11 heftede Daun sindromunu ashkarlamaq 87%-dirse, 14 heftede bu gosterici 79%-dir. Bu analiz neticesi tam deqiq deyildir, xromosom anomaliyasinin olma riskini gosterir. Eger daun sindromu 1/300-den artiqdirsa, USM-de ense qalinligi 3,5-den artiqdirsa, onda 11-14 heftesinde xorion biopsiyasi edib ve ya amniosentez (16-18 hefte araliginda) ve ya NİPT testi ederek dolun xromosom qurulushunu oyrenmek lazimdir.
İİ gelish (18-20 hefte)
Meslehetverme
Arterial tezyiqin olculmesi,nebzin sayilmasi
Ushaqliq dibinin hundurluyunun olculmesi (qravidoqramma)
USM
Dordlu test – hamileliyin 15-21 heftesinde yoxlanilir. (16-18 heftesinde meslehet gorulur). Bu zaman qanda AFP, umumi XQ, serbest estriol, inhibin A yoxlanilir. Ashagidaki xromosom xestelikleri arashdirmaga komek edir
Daun sindromu
Edvars sindromu
Patau sindromu
Sinir borusu defekti
Bu testlerle dolde xromosom xesteliklerini ashkarlamaq olur. Anatomik anomaliyalar ise teyin edilmir. Bu testlerde gostericiler normadan ashagi olduqda hamileye amniosentez, xorion xovlarinin biopsiyasi, NİPT testi meslehet gorule biler.
İİİ gelish (26-28 hefte)
Bu hefteden sonra butun gelishlerde meslehetverme, arterial tezyiqin olculmesi, nebzin sayilmasi, dolun urek doyuntusune qulaq asmaq ve qravidoqramma heyata kecirilir. Elave olaraq
Qanin kliniki analizi
Antirezus immunoqlobulininin rezus- menfi immunizasiya olmamish qadina yeridilmesi.
İV gelish (30-32hefte)
KTQ
V gelish (34-36)
Hepatit B,sifilis testleri tekrar
Ushaqliq yolundan yaxmanin mikroskopik muayinesi
Vİ gelish (38-ci hefte)
Sidiyin umumi analizi.
Dolun veziyyetinin ve gelecek hissesinin teyini ucun qarnin palpasiyasi.
Dolun canaq gelishi zamani dogushun aparilma taktikasinin teyin olunmasi. (cerrahi ve ya tebbi yolla basha catdirilmasinin proqnazlashdirilmasi)
Vİİ gelish (40-ci hefte)
Auskultasiya – dolun urek doyuntulerine qulaq asmaq
Eger bu muddetde dogush bash vermeyibse, novbeti gelish 1 hefteden sonra teyin olunur. 42-ci heftede ise dogush bashlamamishdirsa, hamile qadin dogushun induksiyasi ucun stasionara gonderilir.
Menbe:nazaaz
Saglamolun.Az