Anarim.Az teqdim edir
Her yashda musiqi insana bircur tesir edir ve zovqleri de muxtelif istiqametlere yonlendirir. Musiqi bir incesenet novudur, amma saglanligimizi da formalashdirmaga qadirdir.
Saglamolun.az muxtelif yash qruplari uzre saglam ve qeyri-saglam musiqi secimini edib. Hansi yashda hansi nov mahnilar dinlenilmelidir?
Korpeler (0-3 yash):
Zerif laylalar ve ushaq mahnilari: bu kimi sakitleshdirici melodiyalar korpeleri sakitleshdirmeye ve yuxuya getmeye komek ede biler.
Klassik musiqi: Mozart ve Bax kimi bestekarlarin yumshaq, instrumental eserleri sakitleshdirici tesir gostere ve erken beyin inkishafini stimullasdira biler.
Sade, tekrarlanan mahnilar: İzlenmesi asan melodiyalari ve sozleri olan mahnilar korpeleri celb ede ve dil inkishafini teshviq ede biler.
Mektebeqeder ushaqlar (3-5 yash):
Tehsil mahnilari: Reqemler, rengler ve elifba kimi esas anlayishlari oyreden musiqi hem eylenceli, hem de melumatlandirici ola biler.
Shen, pozitiv pop musiqi: Cazibedar melodiyalari ve musbet mesajlari olan yasha uygun pop mahnilari mektebeqeder ushaqlara enerji vere ve heveslendire biler.
İbtidai mekteb ushaqlari (6-12 yash):
Yasha uygun pop musiqisi: Temiz sozleri ve musbet movzulu pop mahnilari bu yash qrupunda olan ushaqlarda rezonans yaradir ve shexsiyyet ve aidiyyet hissini temin edir.
İlham veren ve heveslendirici mahnilar: Ezmkarligi, ozune inami ve xeyirxahligi teshviq eden musiqi ibtidai mekteb ushaqlarina muhum deyerlerin ashilanmasina komek ede biler.
Muxtelif musiqi janrlari: Ushaqlari klassik, caz, dunya musiqisi ve musiqili teatr daxil olmaqla muxtelif musiqi uslublari ile tanish etmek, onlarin medeni shuurunu ve musiqiye olan qiymetlerini genishlendirir. Hemcinin ushaqlar ibtidai mektebe daxil olduqdan sonra onlarin musiqi zovqleri ferqli olmaga bashlaya biler, lakin muxtelif janrlara meruz qalma onlarin musiqi ve medeniyyete olan qiymetlerini genishlendire biler. Dostluq, dozumluluk ve ozune inam movzulari olan musbet ve guclendirici mahnilar ushaqlarin ozune hormetini ve sosial bacariqlarini artirmaga komek ede biler. Bundan elave, tarixi ve ya medeni ehemiyyeti olan musiqi oyrenmek ve keshf etmek, empatiya ve muxtelif perspektivleri derk etmek ucun deyerli imkanlar temin ede biler. İster mekteb musiqi proqramlarinda ishtirak, ister aile dostu radio stansiyalari qulaq asmaq, isterse de canli konsertlerde ishtirak etmekle, ushaqlarda heyatlarini zenginleshdiren ve shexsiyyet hissini guclendiren omurluk musiqi sevgisi inkishaf ede biler.
Yeniyetmeler (13-18 yash):
Saglam musiqi murekkebliklerde naviqasiya eden yeniyetmeler ucun musiqi ozunu ifade etmeyin ve emosional azadligin guclu formasi kimi xidmet edir. Shexsiyyet, mensubiyyet ve shexsi inkishaf kimi movzulari ehate eden musbet ve elaqeli mahni sozleri yeniyetmelerde derin rezonans yarada biler, cetin anlarda tesdiq ve destek verir. Bundan elave, musiqi yeniyetmeleri oz hemyashidlari ve icmalari ile elaqelendirmek, aidiyyet hissini ve paylashilan medeni tecrubeleri inkishaf etdirmek ucun kopru rolunu oynaya biler. İster yeni senetciler keshf etmek, musiqi festival alaninda ishtirak etmek, isterse de mahni yazmaq ve ifaciliq vasitesile ozlerini ifade etmek vasitesile olsun, yeniyetmeler yetkinliye dogru seyahetlerini mohkemlik ve orijinalliqla idare etmek ucun musiqinin deyishdirici gucunden istifade ede bilerler. Musiqi dinlemek sizi basketbol, futbol, hetta hendbol ve s. kimi idmanlarda daha yaxshi meshgul olmaga teshviq edir. Ve demek istediyim odur ki, musiqi sizi, meni ve her kesi ruhlandirir!! Meselen, kimse kederlenir ve musiqi dinleyir, niye? Cunki bir daha deyirem ki, musiqi bizi kecen defekinden daha yaxshi ede biler, bizi daha cox, daha da yaxshi etmeye vadar edir ve en esasi bizi sakitleshdirir.
Xulase, ushaqlar ucun saglam musiqi emosional rifahi, koqnitiv inkishafi ve sosial elaqeni teshviq eden muxtelif janrlari ve uslublari ehate edir. Valideynler, pedaqoqlar ve terbiyeciler yasha uygun ve medeni zenginleshdirici musiqi tecrubeleri teqdim etmekle ushaqlarin musiqiye olan sevgisini inkishaf etdire ve onlari maraq, yaradiciliq ve shefqetle etrafdaki dunyani arashtirma ucun guclendire bilerler.
Adeten bezi rep ve ya elektron musiqide rast gelinen narkotik asililigini ve ya riskli davranishi terifleyen musiqi, yashli hemyashidlari ve ya butleri teqlid etmeye calishan yeniyetmeler uzerinde xususile tesirli ola biler.
Yeniyetmeler musiqi sozlerini ve movzularini tenqidi tehlil etmek qabiliyyetine malik olsalar da, onlar hele de qeyri-saglam davranishlari ve ya qeyri-real standartlari, meselen, narkotik maddelerden sui-istifadeni, zorakiligi ve ya zeherli munasibetleri terennum eden mahnilarin tesirine meruz qala bilerler.
Mizoginistik sozleri olan musiqi yeniyetmeler arasinda gender rollarina qarshi zererli stereotipleri ve munasibetleri davam etdire, onlarin sosial qarshiliqli elaqesine ve ozune hormetine tesir gostere biler.
Xulase, ushaqlar ucun qeyri-saglam ve saglam sayila bilecek musiqi novleri onlarin yash ve inkishaf merhelesinden asili olaraq deyishir. Valideynler ve terbiyeciler ovladlarinin dinlediyi musiqide verilen mezmun ve mesajlari nezere almali ve onlari yasha uygun ve musbet musiqi tecrubelerine yoneltmeye komek etmelidir.
Mikail Khudiyev
Anarim.Az