Kariesin yaranması və fəsadları Qadin Dunyasi

Anarim.Az teqdim edir

Kariesin yaranmasi ve fesadlari

Karies - dishin sumuk toxumasinin muxtelif mikroblar terefinden zedelenmesidir. Muxteif sebebler neticesinde bash verir. Karies dish erpi olan yerde (dishlerin arasinda, dish ile damaq arasinda, dish sethindeki yuvaciqlarda) inkishaf edir.
Yaranma sebebleri
En cox yayilmish sebebler ise ashagidakilardir:
- agiz boshlugunun mikroblarla yuksek derecede cirklenmesi;
- agiz shiresi suyunun azalmasi ve terkibinin deyishmesi;
- dishin sumuk toxumasinin mohkemliyinin azalmasi.
Karies dish erpi olan yerde (dishlerin arasinda, dish ile damaq arasinda, dish sethindeki yuvaciqlarda) inkishaf edir.
Kariesin sebeblerinden biri de agiz shiresinin catishmazligidir. Agiz shiresi qida qaliqlarini yuyur ve antiseptik tesir edir (agiz shiresinin terkibine xususi antimikrob zulal vardir). Eger her hansi bir xestelik sebebinden (immunitetin pozulmasi, bagirsaq xestelikleri) ushagin agiz shiresinin miqdari ve keyfiyyeti ashagi dusherse agiz boshlugundaki kariesli dishlerin miqdari az bir muddetden sonra artmish olur. Saqqiz ceynenmesi agiz shiresinin artmasina sebeb olur. Mehz buna gore stomatoloqlar gun erzinde yemekden sonra 3-4 defe olmaqla 5-7 deqiqe (bundan artiq meslehet deyil!) erzinde saqqiz ceynemeyi meslehet gorurler.
Emal ve dentinin mohkemliyi irsi faktorlardan asilidir. Bundan bashqa, dishlerin mohkemliyi ushagin ilk dovrulerden etibaren qebul etdiyi qidalarin keyfiyyetinden, az ve ya cox xestelenmesinden de asilidir. İnsanda keskin ve xroniki xesteliklerin olmasi, bedende bash veren hormonal deyishiklikler, muxtelif qan xestelikleri az bir zaman erzinde 10-dan artiq dishde kariesin emele gelmesine sebeb ola biler. Eyni zamanda coxsayli dishlerde kariesin inkishaf etmesi bedende kalsium mubadilesinin pozulmasini gosterir ve mutleq olaraq hekim-pediatrin meslehetini vacib edir.
Kariyesin profilaktikasi
Coxsayli mikrob toplumlarinin emele gelmesi ucun orta hesabla 12 saat teleb olunur. Mehz buna gore de dishleri gunde iki defe temizlemek meslehet gorulur. Bu mikroblar xususile gece vaxtlari daha aktiv olurlar. Buna gore de valideynler oz ushaqlarina dishlerini duzgun shekilde temizlemeyi oyretmelidirler. Bu, kariyesin profilaktikasi ucun en yaxshi vasitedir.
Kariesin profilaktikasi ucun ashagidaki qaydalara emel etmek lazimdir:
1. Agiz boshlugunun gigiyenasina emel edin: dishleri gunde iki defe (seher ve axsham yemeklerinden sonra) olmaqla ftor terkibli dish pastasi ile temizleyin.
2. Hekim meslehetine uygun olaraq terkibine ftor ve kalsium elementleri olan muvafiq hebleri qebul etmek. Kalsium preparatlarini, bir qayda olaraq, ilde iki kurs olmaqla yazda ve payizda qebul etmek olar
3. İlde 2 defeden az olmayaraq (yazda ve payizda) usagin yashina ve hekim meslehetine uygun olaraq terkibinde polivitamin-polimineral kompleksi olan hebler qebul edilmesi.
4. Konfet, murebbe, muxtelif shirniyyatlar, makaron, pecenye ve bu kimi mehsullarin qebulunu azaltmaq.
5. Vaxtashiri stomatoloqun muayinesinden kecmeli.
6. Terkibinde ftor elementi olan xususi vasitelerle agiz boshlugunu qarqara etmek.
Fesadlari
Karies cox tehlukeli bir xestelikdir. O, yalniz dishin dagilmasina ve sonda itirilmesine sebeb olmur. Kariesli dish daim infeksiya menbeyi olub son neticede agiz-udlagin, hemcinin daxili orqanlarin da iltihab xesteliklerine sebeb ola biler. Bundan bashqa, karies ozunun diger daha agir fesadlari ile de qorxuludur. Cunki iltihab prosesi dish kokuetrafi sumuk toxumasina kecerek periodontit xesteliyine, cene sumuklerine kecdikde ise daha qorxulu hesab edilen osteomielit xesteliyine sebeb ola biler. Buna gore de kariesli dishleri (muveqqeti ve ya daimi olmasindan asili olmayaraq) mutleq mualice etmek lazimdir.
Anarim.Az

(Anarim.Az - in Qadin Dunyasi Bolumu)
Qadin Dunyasi

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023