Anarim.Az teqdim edir
Nuve silahlarina sahib olkelerin dovlet bashcilari bir sira onemli gorushlere gederken komekcilerinde xususi bir canta olur. Hemin elicamadanli shexs butun seferlerde prezidenti mushayiet edir. Onun elindeki canta ise "nuve camadani", yaxud "nuve cantasi" adlanir. Bezi miflere gore bu cantanin icinde fors major hallar ucun nuve bashligina start verecek duyme var. Amma bu, bele deyil.
Publika.az "nuve cantalari" ile bagli melumatlari teqdim edir.
"Nuve camadanlari"nin gucu haqqinda deyilen mifler hec de heqiqeti eks etdirmir. Bu cantalar eslinde rabite rolunu oynayir. Ancaq diger rabite vasitelerinden ferqli olaraq elaqe shifreler vasitesile yaradilir. Mehz buna gore de nuve cantalarina "atom telefonu" da deyilir. İlk Amerika nuve cantalari yerli futbolda istifade olunan beysbol topuna benzediyine gore, bu cantani nuve futbol topu da adlandirirlar.
İlk defe nuve cantasinin yaradilmasi ideyasi 1950-ci ilin ortalarindan sonra Amerika Birleshmish Shtatlarinda, Eyzenhauerin prezidentliyi dovrunde emele ortaya atilib. Daha sonra tam tekmilleshmish canta ilk defe prezident Kennedinin ixtiyarina verilib.
Nuve cantalarinin funksiyalari texminen eyni olsa da, ferqli xususiyyetleri de var. ABSh-la Rusiyanin cantalarinda mueyyen ferqler var. Meselen amerikalilarin nuve cantasinda xususi kodla yalniz "hucum" emrini gondermek mumkundur, ancaq ruslarin cantasinda ise "Perimetr"adli funksiya var. Bunun mahiyyeti odur ki, qarshi terefden nuve silahi istifade olunanda o, cavab olaraq avtomatik ishe dushur.
Nuve cantasindan istifade telimatina gore, nuve silahindan istifade etmek yalniz bir neferin iradesinden asili deyil. Ush shexsden biri nuve silahindan istifade etmek ucun xususi kodu Strateji Teyinatli Raket Qoshunlari qerargahina gondereceyi halda, qerargah bu emri icra etmek huququnda olmayib. Yalniz en azi uc neferden ikisinin tesdiqinden sonra qerargah nuve silahindan istifade etmek ixtiyarinda olub.
Onu da qeyd etmek lazimdir ki, Prezidentler deyishilerken nuve cantalari inaqurasiya zamani yeni secilmish prezidente teqdim olunur.
Ag Evin Herbi İdaresinin kecmish direktorlarindan birinin sozlerine gore, cantada olan "Qara kitab", mumkun cavab hereketlerinin ssenarilerini, prezidentin esas, ehtiyat ve elave texliye yerlerini, tecili xeberdaretme sistemi barede telimati ve taninma kodlari olan karti ozunde eks etdirir.
Amerika Birleshmish Shtatlarinda nuve cantasi bank kartlarina benzer xususi kodlu kartlarla acilir. Prezident Ceyms Karterin kostymu kimyevi temizlenme menteqesine gedende cantanin karti yaddan cixaraq penceyinin cibinde qalib.
Amerikanin diger prezidenti Ronald Reyqan ise hemin karti adi bank karti kimi, pulqabinda saxlayib.
2001-ci ilin sentyabrin 11-de Amerikada bash veren melum hadiseler zamani prezident Corc Bush ilk defe nuve cantasini acaraq onun istifade telimati ile tanish olub.
SSRİ-de ise nuve cantasinin hazirlanmasi Brejnevin dovrunde bashlanib. Ancaq SSRİ rehberleri arasinda ilk defe Konstantin Cernenkonun etrafinda qara camadanli bir adam peyda olub.
Kreml uzerinde SSRİ-nin bayragi mehz 25 dekabr 1991-ci ilde Mixail Qorbacov nuve cantasini Boris Yeltsine teqdim etdikden sonra Rusiya bayragi ile evezlenib.
Yeltsine 51 nomreli nuve cantasinin verilmesi yeni prezidentin qezebine sebeb olub. O, prezidentde 1 nomreli cantanin olmasini teleb edib ve bir nece saat erzinde nuve cantasi deyishdirilib.
SSRİ-de nuve cantasini gezdiren shexslerin en ashagi rutbesi podpolkovnik olub. Onlara silah gezdirmek huququ verilib. Hemcinin hemin adamlar xususi rabite vasitesile temin edilibler. Camadani dashiyan shexsler herbi-deniz donanmasi zabitlerinin geyindiyi formada gezibler. Niye mehz bu formada olmalari ile bagli iki versiya movcuddur. Raisa Qorbacova herbi-deniz donanmasi formasini hedsiz sevdiyine gore, heyat yoldashina nuve cantalarini gezdiren adyutantlarin da bu cur forma geyinmesini xahish edib. İkinci versiyaya gore ise, prezident nuve cantasini gezdireni onu mushayiet eden diger herbcilerden ferqlendirmek ucun bele edilib.