Anarim.Az teqdim edir
"Qerb metbuatinda yayimlanan melumata gore, alimler Xezer denizi seviyyesinin esrin sonunadek 9-18 metr eneceyi qenaetine gelibler. Xezer denizi dunya okeani ile birbasha elaqesi olmayan ondan tecrid olunmush deniz oldugundan seviyyesinin mutemadi olaraq deyishmesi, yeni enib-qaxmasi tebii bir haldir".
AMEA-dan Anarim.Az-a verilen melumata gore, bunu akademik H.E.Eliyev adina Cografiya İnstitutunun Xezer denizi sahilleri ve dibinin geomorfologiyasi shobesinin mudiri, cografiya uzre elmler doktoru, professor Emir Eliyev bildirib.
Alimin sozlerine gore, denizin seviyyesi uzerinde ilk insrtumental mushahideler 1837- ci ilden Bakida aparilmaga bashlanilmishdir: "Coxillik mushahideler gosterir ki, bu son 177 il erzinde denizin seviyyesi 3 defe keskin suretde deyishib: 1929-1977-ci illerde 3.0 metr ashagi dushmush, 1978-1995-ci illerde 2.5 metr qalxmish ve 1996-ci ilden bashlayaraq bu gune qeder denizin seviyyesinde yeniden enme mushahide edilir ve enme 1.5 metr teshkil edir. Hal-hazirda denizin seviyyesi dunya okeani seviyyesinden -28.05 metr mutleq hundurlukdedir. İnstrumental mushahide muddetinde en boyuk deyishkenlik seviyyesi 1862-ci ilde (-24 m) qeyde alinmish ve deyishme amplitudu 4m teshkil edib".
Professor qeyd edib ki, coxsayli policografi, arxeoloji, tarixi ve mushahide melumatlari gosterir ki, son 3.5 min il erzinde Xezer denizinin seviyyesinde texminen 450-500 illik periodiklik mushahide edilir: "200-250 il muddetinde seviyye qalxir ve bu muddet erzinde de enir. Xezerde son en boyuk seviyye deyishkenliyi 1862-ci ilden enme ile bashlayib ve bu prosesin texminen 2050-ci illere qeder davam edeceyi guman edilir".
Onun sozlerine gore, son 500 ilde denizin en minimal seviyyesi 1977-ci llde mushahide olunmushdur. Bu zaman seviyyenin orta illik qiymeti (-29.00 m) bu ilki (2020-ci il) qiymetinden 1.0 m az olmushdur, yeni denizin seviyyesi hazirda 1.0 m ashagi enmishdir. Xezer denizinin bu muddet erzinde (1977-2020-ci iller) hidrometeoroloji ve ekoloji rejiminde hec bir muhum narahatedici hadise bash vermeyib: "Umumiyyetle, Xezer denizinde onillikler erzinde bash veren seviyye deyishmeleri iqlim deyishkenliyi, yuz, min illik seviyye deyishmeleri ise Xezer hovzesinde bash veren tektonik proseslerle elaqedardir. Hazirda geden enme prosesi iqlim faktoruna soykenir ki, bu da denizin su balansi ile mueyyen edilir. Su balansini teshkil eden elementlerin deyishmeleri Xezerin seviyye deyishmelerini teyin eden esas amildir".
Anarim.Az /news.milli.az