Anarim.Az teqdim edir
Son onilliklerde qeyseriyye kesiyi ile aparilan dogushlarin sayi xeyli artib.
Tibbi gosterishler istisna olmaqda, bu statistikanin artmasinin sebeblerinden biri tebii dogush agrisindan ehtiyat eden xanimlardir. Bundan elave, insanlar arasinda bele bir stereotip formalashib ki, bir defe qeyseriyye kesiyi ile ana olan qadin, sonraki hamileliklerini de mutleq eyni shekilde planlamalidir. Bu gosterici de, qeyseriyye emeliyyatlarinin sayinin coxalmasina sebeb olub.
Lakin arashdirmamiz gosterir ki, bu hec de bele deyil ve qeyseriyye kesiyinden sonra tebii dogush etmek mueyyen shertler gozlenilmekle mumkundur. Qaynarinfo mesele ile bagli Amerika Birleshmish Shtatlarinin Klivlend klinikasinda uzmanliq tehsili almish, hazirda Baku Medical Plazanin mama-ginekoloqu, tibb elmleri namizedi Rexshende Aslanova ile olan musahibeni size teqdim edir.
- Rexshende xanim, qeyseriyye emeliyyatindan sonra tebii yolla ushaq dunyaya getirmek mumkundurmu?
- Beli, mumkundur. Eger hardasa 10 il once bu, riskli ve hetta mumkunsuz sayilirdisa, hal-hazirda butun beynelxalq tibbi telimatlarda qeyseriyye sonrasi tebii dogushun heyata kecirilmesi ile bagli icaze vardir ve ona dair xususi gosterishler tertib olunub.
- Doktor, dediniz ki, xususi telimatlar ve shertler var. Qeyseriyye sonrasi kimler tebii dogush ede biler?
- Eledir. Hec de butun qeyseriyye emeliyyatlari sonrasi tebii yolla ushaq dunyaya getirmek olmaz. Bununla bagli beynelxalq telimatlar movcuddur. Amerika Mama-ginekoloqlar Kollecinin (ACOG) telimatlarina esasen, tebii dogush ashagidaki hallarda mumkundur:
• Eger qeyseriyye emeliyyati zamani kesik horizontal shekilde atilibsa (klassik QK). Bele ki, T shekilli qeyseriyye kesiyi sonra, tebii dogush zamani ushaqligin yirtilma riski daha coxdur;
• Ushaqliqda qeyseriyye kesiyi xaricinde her hansi diger emeliyyat aparilmayibsa (meselen, miomektamiya intramural);
• Ciddi somatik xestelikler yaxud hamilelik fesadlari yoxdursa (meselen, cift gelishi, preeklampsiya diaqnozlari ve ya ushaqliqda qiqant olculu miomanin olmasi ve s.)
Elbette butun qeyd olunanalarla yanashi en vacib shert budur ki, dogush peshekar hekimlerin calishdigi ve butun lazimi avadanliqlarla techiz olunmush klinikada planlanmalidir ki, gozlenilmeden qeyseriyye emeliyyatin aparilmasi lazim olarsa, bunu etmek mumkun olsun.
- Umumiyyetle, qeyseriyye sonrasi tebii dogush planlayan xanimlar neye diqqet elemelidirler?
- Bezi gostericiler vardir ki, onlar da qeyseriyye sonrasi tebii dogusha manecilik yarada bilerler. Ona gore eger pasient qeyseriyye sonrasi tebii dogush planlayirsa, bezi gostericiler nezaretde saxlanilmalidir. Qeyseriyye sonrasi tebii dogusha mane olan faktorlar bunlardir:
• Hamilenin cekisi – Eger hamile qadinin beden ceki indeksi (BCİ) evvelki qeyseriyye dogushundan sonra artibsa, tebii dogush ehtimali azalir. BCİ 2% artan qadinlarda tebii dogush etmek ehtimali 13% ashagi dushur. Umumiyyetle, artiq ceki her bir halda tebii dogusha mane olan gostericilerdendir.
• Korpenin cekisi – Hamileliyin son heftelerinde korpenin ehtimal olunan cekisi 4 kq-dan yuxari gorunurse, bu zaman tebii dogush meslehet gorulmur. Bu, ushaqligin yirtilmasina getire biler. Lakin eyni zamanda, bu cekide korpenin qeyseriyye kesiyi ile de dogulmasi ushaqligin yirtilma ehtimalini artira biler. Ona gore de, hamilelik boyu korpenin cekisi nezaretde saxlanilmalidir.
• Hamilelik heftesi – Eger ana hamileliyin 40 ve daha yuxari heftesindedirse, qeyseriyye sonrasi tebii dogush meslehet gorulmur. Adeten hamileliyin 39-40 heftelerinde stimulyasiya etmeyi tovsiye edirik.
• Hamileliyin erken planlanmasi – Eger bir ana qeyseriyye sonrasi tebii dogush planlayirsa, bu zaman iki hamilelik arasinda minimum 18 ay ferq olmalidir. Bu muddet qeyseriyye emeliyyatindan sonra ushaqligin tam sagalmasi ucun teleb olunur. Bele ki, eger emeliyyatdan 6-12 ay muddetinde ust tikishler sagalsa bele, kesik etrafi toxumalar en az 18-24 ay sonra tam bitishir ve ushaqliq elastikliyini berpa edir.
• Hamilenin yashi – Yash faktoru tebii dogusha mane olan ilk faktor olmasa da, onemli faktordur. Bele ki, yashi 35 -den yuxari olan qadinlarin qeyseriyye sonrasi tebii dogush etmek ehtimali 40% azalir. Bele ki, yash artdiqca, qadinlarda ushaqliq ezelelerinin elastikliyi ve mohkemliyi azalir, bu da hemin qadinlarda tebii dogush sonrasi fesadlara, hetta ushaqligin yirtilmasina sebeb ola biler.
- Tebii dogushun qeyseriyye emeliyyatindan ne kimi ustunlukleri var?
- Qeyseriyye sonrasi berpa olunma muddeti tebii dogushdan daha uzun ve daha narahatdir. Bundan bashqa, her bir emeliyyatda oldugu kimi, burada da mueyyen risklerin olma ehtimali var. Bunlara yuksek qanaxma ve ya hetta histerektomiya (ushaqligin goturulmesi) riski de, emeliyyat sonrasi fesadlar da aid ola biler. Lakin elbette ki, hekimin serishtesi de boyuk rol oynayir.
Her bir halda, dogush usulu barede gosterish hekim terefinden pasientle individual shekilde gorushdukden sonra teyin olunmalidir.
Saglamolun.Az