Anarim.Az teqdim edir
Azerbaycan Respublikasinin Qida Tehlukesizliyi Agentliyinin (AQTA) "AQTA maariflendirir" layihesi davam edir.
Publika.az xeber verir ki, layihe cercivesinde AQTA ve Qida Tehlukesizliyi İnstitutunun mutexessisleri terefinden hazirlanan maariflendirici materaillar, saglam qidalanma ile bagli tovsiyeler, yaxud gundelik istifade etdiyimiz qidalarla bagli meslehetler oxucularin diqqetine catdirilir. Muqeddes Ramazan ayinin bashladigi nezere alaraq bu defeki maariflendirici movzu "Ramazan ayinda duzgun ve balansli qidalanma" haqqindadir.
Qeyd olunub ki, Ramazan ayinda oruc tutan shexsin qidalanma rejimi adi gunlerdeki qidalanmadan tam ferqlenir: "Bu ayda balansli ve keyfiyyetli qidalanmaya daha cox diqqet etmek lazimdir. Yaz fesline tesaduf etdiyinden oruc tutarken acliq ve susuzlugu daha cox hiss etmish oluruq. Bu sebebden imsak ve iftarda terkibinde maye olan qidalar qebul edilmelidir. Orqanizmin ehtiyaci olan vitaminlerin, minerallarin yeterli miqdarda, balansli olaraq qebulu muhumdur. Bu maddelerle zengin qidalarin kifayet qeder qebul edilmemesi orqanizme menfi tesir gosterir ve insan ozunu pis hiss edir, fiziki ve eqli ish qabiliyyeti zeifleyir. Bu baximdan imsak ve iftar zamani faydali qidalarin qebul olunmasindan emin olmaq lazimdir.
Neinki ramazan ayinin imsakinda, adi gunlerde bele seher yemeyi mutleq yeyilmelidir. Xususile pandemiya zamani immun sisteminin zeiflememesi ucun imsakda qidalanmaya mutleq diqqet etmek lazimdir. Eger imsakda duzgun qidalansaq, gun erzinde hem su, hem de enerji balansimizi qorumush olariq. Ozumuzu yorgun ve halsiz hiss etmerik. Ekser insanlar imsak zamani yemekden imtina edirler. Lakin gun erzinde suya ve qidaya olan telebati odemek ucun imsakda mutleq yemek lazimdir. Bu, oruc vaxti sizi yorgunluq ve halsizliqdan qoruyar. Mutexessisler imsakda toxluq muddetini uzadan, bedende su saxlayan qidalara ustunluk vermeyi tovsiye edirler. Hezm problemi yashamamaq, qanda shekerin miqdarini normada saxlamaq ucun lifli qidalardan istifade artirilmalidir. Terkibinde murekkeb karbohidratlar, zulallar, vitamin ve minerallar, orqanizm ucun xeyirli yaglar olan mehsullar orqanizmin dozumluluyunu ve toxluq hissini daha uzunmuddetli edir.
Orucu iliq su ile acmaq lazimdir. 1-2 stekan su icdikden sonra zeytun, xurma, terevez salati ve goy-goyerti yemek daha uygundur. 15-20 deqiqe fasileden sonra ise esas yemeklere bashlamaq olar. Mutexessisler hesab edirler ki, fasilelerle qidalanmaq daha cox faydalidir. Normadan artiq ve fasilesiz qida qebul etmek ziyandir. Yemeye ilk olaraq sulu yemeklerden bashlamaq meslehetdir. Birbasha quru qidanin qebulu hezm problemleri yarada biler. Hezm sisteminin fealiyyeti pozulduqda qebizlik, shishkinlik, qarinda qaz problemleri mushahide oluna biler. Bu halda bagirsaqlarin fealiyyetini yaxshilashdirmaq meqsedile qatiq istehlaki artirilmali ve daha cox meyve-tereveze ustunluk verilmelidir. Hemcinin qebul olunan qidalar yaxshi ceynenmelidir ki, hezmde problem yaranmasin. Esas yemeklerden bir nece ceshid varsa, birine ustunluk verilmelidir. Mumkun qeder az yagli yemekler qebul edilmelidir. Xemir xoreklerinin, qizartmalarin, terkibinde sous olan kalorili yemeklerin Ramazan ayi boyunca iftar sufrelerinde yer almamasi tovsiye olunur. Acili, muxtelif edviyyatli qidalarin, hemcinin turshularin qida rasionuna daxil edilmesi meqsedeuygun deyil. 1-2 dilimden artiq corek yemek meslehet gorulmur.
İftar zamani normadan artiq ve fasilesiz qida qebul etmek ziyandir. Hetta geceden seher saatlarina kimi yeyen insanlar da var. Bu, tibbi baximdan duzgun sayilmir. İftarda suretli yemek mede problemleri bashda olmaqla qan shekeri ve tezyiqin yukselmesine sebeb olur. Uzun muddet ac qalan medeni qefilden yuklemeyin, kicik hisseleri yaxshica ceynemek sherti ile yavash-yavash ve uzun muddete yeyin.
Yemeklerden derhal sonra shirniyyat qebulu artiq cekiye sebeb olur. Shirniyyat, adeten, yemekden 1-2 saat sonra qebul edilmelidir. Sherbetli shirniyyatlarin evezine yarim porsiya sudlu shirniyyat daha meqbuldur. İftarla imsak arasi bol miqdarda su icilmesi tovsiye edilir. Tund qara cay ve qehve kimi kofeinli ickiler icmek meslehet gorulmur. Maye olaraq bitki cayi, az shekerli kompot, ayran ve sud kimi mehsullar da bagirsaqlarin fealiyyetine musbet tesir edir.
İftardan 1,5-2 saat sonra gezmeyiniz hezme komeklik gosterecek, zeifleyen metabolizmanizi suretlendirecek. Bu da cekinizin artmasinin qarshisini alacaq. Yatmazdan once qatiq yemek meslehetdir. Bu, bedende suyun saxlanmasini tenzimleyir. Oruc tutanlar yuxu rejimine de duzgun emel etmelidirler".