Anarim.Az teqdim edir
Macaristanin paytaxti Budapeshtden 20 km aralida, Dunay cayinin sahilinde Sentendre adli shokolad qutusuna benzeyen gozel bir sheher var. Ancaq bu sheher aci trufele yox, tesadufen kimse terefinden yere sepelenen ve dar kucelerde yuvarlanan rengareng ve pariltili lollipoplara daha cox benzeyir. Men onu hem de aciq sema altinda estetik ve miniatur incesenet numunesi adlandirardim. Ona gore ki, qedim dovrlerden beri burani ozune mesken secen ressamlar ve heykelterashlarin yuzlerle shah eseri indi behbehle sheherin muzey ve incesenet qalereyalarinda numayish etdirilir.
Erazinin benzersiz cazibesi, gozel memarligi ve qonaqperver insanlari Sentendreni bu gun meshhur turizm mekanina cevirib. Lakin gece-gunduz kuceleri turistler dolub-dashan Budapeshtden ferqli olaraq Sentendre sakitliyi seven incesenet ashiqlerinin meskenidir. Macaristana sefer etmeyi planlashdirirsinizsa, bu sheheri de seyahet planiniza daxil etmeyi shiddetle tovsiye edirem. Cemi bir gunde siz Skanzen aciq sema altinda etnoqrafik muzeyde pravoslav kilsesini ve luteran kilsesini ziyaret ede, meshhur macar ressamlarinin eserlerine tamasha ede, yerli marzipan ve sherablarin dadina baxa, hem de nece deyerler oten esre seyahet ede bilersiniz.
Publika.az Sentendre sheherinden reportaji teqdim edir:
Ondan bashlayim ki, sheherle tanishliq mene ozumu nagilin bash qehremani kimi hiss etdirirdi. Teeccublu derecede gozel ve rahat sheher-muzey Sentendre xususi cazibe ve fusunkarliga malikdir. Ressamlarin yolboyu sira ile duzulen senet numuneleri de tek-tek hay verirdi ki, dunyamiza xosh gelmisen. Bir sozle, Sentendre her addimda bedii ve romantik atmosferi hiss ede bildiyim surprizler sheheri oldu...
Eziz oxucu, eger bele bir seyahete vaxt ve imkan ede bilmirsense, ureyini sixma, bu nagilda sen de varsan. Odur ki, virtual seyahetimiz bashlasin!
Tarixi haqqinda
Tercumeyi-hali 11-ci esre gedib cixir, baxmayaraq ki, hele 1-ci esrde Ulsitiya-Kastra qalasi esasinda qedim Roma dushergesi olduguna dair tarixi subutlar var. Sheherin adini Macaristanin ilk krali İ İshtvan verib: Szentendre - "Muqeddes Endryu" demekdir. Bezi melumatlara gore, bu, 1009-cu ile gedib cixir. Serbiyadan olan ilk qacqinlarin sheherde meskunlashmasi ise 14-cu esre tesaduf edir. Sonraki esrlerde muhacirlerin sayi artaraq koloniya boyuyub. 10 minden cox serbin kocu sheherin gelecek inkishafina ve medeni-tarixi gorunushune ehemiyyetli derecede tesir edib. Bunun sayesinde indi Sentendrede coxlu sayda pravoslav kilsesi, hetta Serb pravoslav seneti muzeyi var. Zamanla yunanlar, ruminlar, macarlar ve almanlar da onlara qoshulub. Her bir etnik icma Sentendrede oz mebedini ucaldib ve neticede burada pravoslav, katolik, luteran kilseleri ve hetta sinaqoqlar meydana cixib. Qacqinlar arasinda coxlu istedadli senetkarlarin, tecrubeli usta ve teshebbuskar tacirlerin olmasi sheherin suretle ciceklenen medeniyyet sheherine cevrilmesine yollar acib. Teessuf ki, tez-tez bash veren dashqinlar ve veba xesteliyi yerli idilliyani pozub.
Sentendrenin unikalligi tekce muxtelif xalqlarin medeniyyetlerinin ve adet-enenelerinin qarishiginda deyil. 19-cu esrde bu sheher ressamlarin, heykelterashlarin, muxtelif incesenet ustalarinin esl sheherine cevrilib. Burada, menzereli Dunay cayinin sahilinde esl senet koloniyasi formalashib. Sentendrenin yeni ciceklenme dovru 1900-cu illere tesaduf edir, o zaman yaxinliqdaki yashayish menteqelerinden bir cox ressam shehere kocur ve bu da onu olke incesenetinin merkezine cevirir. O vaxtdan beri Sentendre haqli olaraq ressamlar sheheri adlanir. Hazirda incesenet numayendelerinin sayi xeyli ashagidir, cunki onlarin bir coxu Budapeshte kocerek emalatxanalari paytaxtda acmaga ustunluk veribler, lakin sheher hele de oz medeni adini qururla dashiyir ve bir cox senet qalereyalari ve muzeyleri ile meshhurdur. Ustelik, onlarin sayi o qeder coxdur ki, Sentendre Macaristanin Mekke muzeyinin statusunu alib.
Sentendredeki muzeylerin siyahisi ile tanish olmaga deyer:
Marzipan muzeyi
Sherab muzeyi
İctimai neqliyyat muzeyi
Margit Kovacs keramika muzeyi
Yeni il oyuncaqlari muzeyi
Serb Pravoslav İncesenet Muzeyi
Sentendre İncesenet Qalereyasi
Skanzen aciq sema altinda etnoqrafik muzey
Ressamlar sheherine en elverishli marshrut Budapeshtden kecir, qatarla yarim saatdan sonra sehrli cennete dushursen. Avtobuslar paytaxtin Arpad korpusunun yaxinliginda yerleshen avtovagzaldan, HÉV qatarlari ise Bathyani meydaninda Batthyány tér stansiyasindan yola dushur. Gedish intervali cox rahatdir - qatarla texminen 20 deqiqe, avtobuslarla ise yarim saatdan bir gelir. H5 qatarinizi tapmaq ucun platformada yerleshdirilen lovhelere baxin - yeri gelmishken, o, tekce qatarin nomresini deyil, hem de onun getdiyi sheheri gosterir. Oturacaqlar butun sernishinler ucun eynidir. Biletin qiymeti HUF 630 ve ya 3 dollardan bir qeder azdir, lakin adi bir sheher biletiniz varsa, sizden sadece olaraq 310 forint (texminen 1,5 dollar) odemeniz teleb olunacaq. Bununla bele, paytaxtda ozel dashiyicilarin teklifleri cox yayilib, meselen, 10-12 dollara (2200-2640 forint) 6-8 neferlik qrupla rahat mikroavtobusa minmek olar.
Skanzen muzeyi
Dar kuceleri, kiremitli damli evleri ve sahili olan sheheri bir gune geze bilersiniz, ancaq telesmeyin. Sherti olaraq, Sentendrenin butun gormeli yerleri iki kateqoriyaya bolunur: muzeyler ve kilseler. Muzeylerden bashlayaq. Sentendreni tekce ressamlar sheheri deyil, hem de muzeyler sheheri adlandirmaq olar. Tarixi merkezde 10-dan cox muzey cemleshib, her birinde maraqli ve deyerli senet numuneleri var. Qeyd edim ki, bezi muzeyler qishda baglidir. Bundan elave, ekser muzeyler yayda bele bazar ertesi baglanir.
Macaristan etnoqrafik aciq hava muzeyi "Skanzen" Sentendreden bir nece kilometr aralida yerleshir. Burada olkenin muxtelif bolgelerinden muxtelif tipli yashayish evlerinin suretleri var. Evler orijinal mebellerle techiz olunub, xarakterik baglarla ehate olunub ve hetta kilselerle techiz olunub.
Bu etnoqrafik muzeyi mutleq ziyaret edin: birincisi, o, birbasha aciq sema altinda yerleshir, ikincisi, olkenin en boyuk etnoqrafik muzeyidir. Burada Macaristanin kend sakinlerinin heyati ve adet-eneneleri, elece de olkenin her yerinden olan memarliq tikilileri teqdim olunur. Kecmishden qalan yuzlerle muxtelif kendli evlerini ziyaret etmek ucun unikal imkaniniz olacaq. Muzey 8 tematik bloka bolunur, her biri Macaristanin mueyyen bir bolgesinin heyat terzinin sirlerini acir. Muzey ziyaretcilerine butun binalarin qapisi aciqdir. Odur ki, iceri daxil olub kendlilerin qab-qacaq, mebel ve diger meishet eshyalarina baxmaga icaze verilir.
Diqqet ceken meqam tekce evler deyil, hem de o vaxtki kendlilerin fermada saxladiqlari: donuz, toyuq, keci ve inek kimi ev heyvanlarinin olmasidir. Enenevi shexsi mulklerden elave, Skanzenin mektebi, emalatxanalari, sherab zavodlari ve diger maraqli binalari var. Ustelik, onlarin hamisi hele de aktivdir - sherabin, gil memulatlarinin, xalcalarin ve sabunlarin hazirlanmasi prosesini oz gozlerinizle gore bilersiniz. Etnoqrafik muzey, eslinde, eylenceli, shen, neheng bir kenddir, sizi girishde mehriban qarshilayacaq, her sheyi danishacaq, gosterecek, qonaq aparacaq ve yeniden ziyarete devet edecekler. 1 gun erzinde Skanzenin butun mulklerini geze bilmeyeceyinize hazir olun, cunki onun erazisi 60 hektardan coxdur. Erazide hereket etmek rahatligi ucun muzey demir yolu turistleri gozleyir, onun xidmetlerinden istifade edin, ya da ayaqlariniza guc verin.
Lezzet cenneti
Bu menzereli sheherin caya baxan saysiz-hesabsiz restoranlari var. Sentendre heyatdan hezz almaq ucun rahat atmosferi ile meshhurdur, odur ki, yemeklerin ela olmasi teeccublu deyil. Turistler arasinda meshhur olan "Rab Raby"de esl macar qulyashinin dadina baxa bilersiniz. Bundan elave, muzey ve qalereyalarin da adeten oz yemekxanalari olur.
Ne ala bilerem?
Hediyye destleri ucun bir cox variant var. Daha cox enenevi macar suvenirleri ucun naxishli ev tekstili, bullur, cini, ev eshyalari ve bezek eshyalari teklif eden "Belle Epoque" multi-butikine baxin. "Belle Epoque" 1860-ci ilde tikilmish elametdar malikanede yerleshir ve bir esrlik mebel vitrin rolunu oynayir. En yaxshi ve en bahali cini qablari "Herend" butikinde axtarmaga deyer.
Maraqli magazalardan biri de mavi parca uzerinde print istehsalinda ixtisaslashmish fabrik magazasi "Kovács Kékfestő"dir. İndiye kimi parcalar elle tikirler. Bele parcalari debe Hindistandan hollandlar getirib. 17-ci esrde bu cur parcalar cox populyar idi, hetta Fransa kral sarayinda da debe minmishdi. Umumiyyetle, Sentendrenin merkezi vitrinleri el ishlemeleri bezedilen magazalarla doludur.
Sentendrenin menzereli kuceleri hem gezinti heveskarlari, hem de ciddi ekskursiya heveskarlari ucun eyni derecede maraqli olacaq. Sentendre ile tanishliga onun memarliq abidelerinden bashlamaq ucun ekskursiyalari meslehet gorurem. Serbler terefinden ucaldilmish biri katolik ve alti pravoslav olmaqla yeddi kilseni gormek ucun sheher merkezine gedin. Belqrad Katedrali (burada Serb arxiyepiskopunun kursusu yerleshdiyi ucun bele adlandirilib) mohteshem Serb rokoko ikonostazi ile oyunur. Binanin ozu 18-ci esrin sonlarinda tikilib; kilse muzeyi de burada yerleshir. Sonra qedim nishanlar ve rokoko pencereleri olan Annunciation kilsesini, Veftizci Yehyanin Katolik Kilsesini ve s. ziyaret etmeye deyer.
Marzipan muzeyinin lezzetli personajlari
Sentendreden elbette ki, marzipan almadan qayitmaq gunah olardi. Team Marzipan Muzeyinde bu shirniyyatlarin onlarla ceshidi satilir. Onun butun eksponatlari marzipandan hazirlanib. Burada siz meshhur macarlarin marzipan portretlerini, cizgi filmi personajlarinin shekillerini, mebel ve interyer eshyalarini gore bilersiniz. Kolleksiyanin mirvarisi Pop kralinin Macaristanda ilk ve yegane konserti munasibetile hazirlanmish Maykl Ceksonun canli olcude heykelidir. Teessuf ki, hec kim size Shahzade Diana ve ya King Stefandan bir dishlem goturub dadlarina baxmaga icaze vermeyecek, lakin muzeydeki magazadaki marzipanlardan alsaniz, dadi damaginizdan getmeyecek. Siz "dad" medeni seyahetinizi Sherab Muzeyinde davam etdire bilersiniz, burada size Macaristanin sherabciliq tarixi haqqinda danishilacaq ve sinamaq shansi verilecek. Sheherle tanishliginizi rengareng zirzemide yerleshen Sherab Muzeyinde basha vurmaq xoshdur.
Macar ressamlarinin irsi ile ressamlarin muzeylerinde tanish ola bilersiniz - Lajos Vajda, Karoy Ferenczi, Janos Kmetti, Bela Zobel, Jeno Barchai, Anna Margit ve s. Surrealizm, ekspressionizm, kubizm, realizm... - demek olar ki, butun meshhur senet uslublari!
Sadece qedim sheherin kucelerinde dolashmaq, kukla evini xatirladan kiremit damli evlerine baxmaq ve gozunuzu bu gozelliklerle sevindirmek ucun Sentendreye bash cekmeye deyer!
