Anarim.Az teqdim edir
Qadin heyatinin en ehemiyyetli ve hessas dovru olan saglam hamileliyin olmasi hem ananin hem de korpenin saglamligi ucun ehemiyyetlidir. Saglam hamileliyin esas sherti gelecek ananin hamilelik boyu zererli maddelerden uzaq durmasidir.
Hamilelik korpesini saglam shekilde dunyaya getirmek ucun gozleyen ananin nefes aldigi havanin keyfiyyetinden icdiyi bitki cayina qeder diqqet etmeli oldugu herterefli baxim prosesini ehtiva edir. Korpe ana ile korpeni birleshdiren kordon sayesinde qidalanaraq boyumeyi bacararken, ananin qebul etdiyi her bir zererli madde korpenin heyatini tehlukeye ata biler. hekimlerin hamilelik dovrunde qeti shekilde qadagan etdiyi ve istehlak edilmemesi lazim olan zererli maddeler, siqaret ve spirt korpenin inkishafini en cox riske atan xarici amillerdendir. Zererli maddelerin kimyevi komponentleri plasentadan kecerek dole cata biler ve bu, vaxtindan evvel dogush, zehni gerilik ve az ceki kimi ciddi saglamliq problemlerine sebeb olur. Gelecek analarin xususile hamilelik dovrunde heyat terzlerini deyishdirmeleri ve saglam hamilelik kecirmeleri ucun bu maddelerden uzaq durmalari heyati ehemiyyet dashiyir.
Umumdunya
Sehiyye Teshkilatinin (UST) melumatlarina gore, dunyada her il 15 milyon korpe vaxtindan evvel dogulur. Neticede, teessuf ki, bir milyondan cox korpe bir yashina catmadan olur. Olkemizde vaxtindan evvel dogulan korpelerin nisbeti 12,2 faizdir. Bu korpelerin bezileri 28 hefteden evvel dogulur ve xestexanada intensiv terapiya alirlar. Erken dogush; Cox hamilelik, iki hamilelik arasinda alti aydan az olma, infeksiya, yuksek qan tezyiqi, shekerli diabet, cox ariq ve ya heddinden artiq ceki, fiziki zede, travma, coxlu ashagi dushme kimi muxtelif sebeblerden yarana biler.
Vaxtindan evvel dogulanlarla mubarize aparmaq, bu korpelerin sag qalma ve saglam inkishaf shanslarini artirmaq meqsedile her il noyabrin 17-si Umumdunya Vaxtindan evvel Dogulanlar Gunu kimi qeyd olunur. Umumdunya Vaxtindan evvel Dogulanlar Gununde vaxtindan evvel dogulanlar haqqinda sosial melumatliligin artirilmasi, valideynlere ve ailelere destek olmaq, tibb ishcilerini maariflendirmek ve sehiyye siyasetinin inkishafina tohfe vermek ucun coxlu tedbirler, seminarlar, paneller ve kampaniyalar kecirilir. Bu tedbirler vaxtindan evvel dogulan korpelerin heyat sheraitini yaxshilashdirmaq ve bu cetin prosesde ailelerin uzleshdiyi cetinliklere diqqet cekmek meqsedi dashiyir. Umumdunya Vaxtindan evvel Dogulanlar Gununde vurgulanan meselelerden biri de vaxtindan evvel dogusha sebeb olan amillerin azaldilmasidir. Her il kecirilen panellerde hamilelik dovrunde spirt, narkotik ve siqaret istifadesinin erken dogum riskini ehemiyyetli derecede artirdigi bildirilir. Xususile 28 hefteden evvel dogulan vaxtindan evvel dogulan korpelerin dogumdan sonra heyati saglamliq problemleri ile mubarize aparmali olduqlarina diqqet cekilir. Bu korpeler reanimasiya shobesinde uzunmuddetli mualice alirlar. Yeni dogulmush korpe reanimasiya shobesine yerleshdirilir ve teneffus desteyi, cari beden istiliyinin saxlanmasi, qidalanma desteyi ve diger tibbi mudaxileler edilir. Bezileri adekvat mualice sayesinde saglamligina qovushsa da, bezileri uzun muddetli saglamliq problemleri yashayir. Bunlara nevroloji problemler, oyrenme elilliyi ve teneffus problemleri daxildir. Bu sebebden aludeci ananin hamileliyin saglam olmasi ucun ilk heftelerden hekim nezaretinde olmasi son derece ehemiyyetlidir.
DOL ALKOL SİNDROMUNUN QARShİ ALİNMASİ OLAR
Hamilelik dovrunde qebul edilen spirt dolun inkishafina menfi tesir edir ve Fetal Alkoqol Sindromuna (FAS) sebeb olur. FAS, spirtin fetusa zererli tesirinin en agir ve taninmish formasi; Korpelerde az ceki, uz anomaliyalari, boyume geriliyi, zehni problemler, davranish problemleri, sinir sistemi problemleri ve urek anomaliyalarina sebeb olur. Bu inkishaf problemi ile dogulan korpelerin uzunde xarakterik elametler gorunur. Umumi sallanan burun korpusu, kicik gozler, nizamsiz qashlar ve sallanan qulaqlarla yanashi, urek, boyrek ve diger daxili orqan xesteliklerinin tezliyi yuksekdir ve sinir sisteminin ciddi zedelenmesi sebebinden epilepsiya ve ya qicolmalar bash vere biler. Tamamile qarshisi alina bilen bir veziyyet olan FAS-in qarshisini almaq ucun hamilelik ve ana sudu zamani spirtden qacinmaq cox vacibdir. Qadin saglam hamilelik ucun mutleq spirtden uzaq olmalidir.
HAMİLELİK ZAMANİ MADDENİN İSTİFADENİN NETİCELERİ
Teessuf ki, hamilelik dovrunde madde istifade eden analarin korpeleri asili olaraq dogulur. Asili korpelerin simptomlari meruz qaldiqlari maddeden, meruz qalma muddetinden ve diger amillerden asili olaraq inkishaf ede biler. Umumiyyetle, dogushdan 48-72 saat sonra korpede cekilme elametleri gorunmeye bashlayir. Ana sudu ile qidalanan yeni dogulmush korpelerde bu muddet bir qeder gecike biler. Ana dogumdan bir gun evvel maddeler istifade etdikde, cekilme elametlerinin yashanma ehtimali artir.
Asili olaraq dogulan korpede yeni dogulmushlarda mushahide olunan tutmalardan ferqli tutmalar olur. Cixarma simptomlarina heddinden artiq narahatliq ve aglama sehrleri daxildir. Bundan elave, yuxu pozgunlugu, yuxudan imtina ve ya heddinden artiq yuxu ve emme; Qidalanma problemleri yaranir. Kilo itkisi nizamsiz qidalanma sebebinden bash verir. Ellerde, ayaqlarda ve bedende titreme adlanan shiddetli titreme bash vere bilse de, deri renginde deyishiklikler, heddinden artiq terleme ve qashinma da ola biler. Duzensiz nefes alma, tez-tez nefes alma, qusma ve ishal diger cekilme elametleri arasindadir. Asili dogulan korpeler yaxindan izlenilmeli ve mualice edilmeli, ana madde istifadesini dayandirmali ve korpe baximi ile bagli mutexessis desteyi almalidir.
AZ CEKİ DOGUShDA UZUN MUDDETLİ SAGLAMLİQ PROBLEMLERİNE SEBEB OLUR.Hamilelik
dovrunde narkotik, siqaret ve ya spirtli ickilerden istifadenin fesadlarindan biri de korpenin az ceki ile dunyaya gelmesidir. Bu, umumiyyetle, cekisi 2,5 kiloqramdan az olan korpelere aiddir. Bu, az ceki, vaxtindan evvel dogush ve ya korpenin ana betninde qidalanmamasi sebebinden kifayet qeder boyuye bilmedikde bash verir. Bu korpeler xususile teneffus ve hezm problemleri, qeyri-sabit beden istiliyi ve infeksiya riski kimi saglamliq problemleri ile uzleshirler. Fiziki cehetden daha zeif olsalar da, boyume ve inkishaf ucun daha cox vaxt lazimdir. Qeyri-kafi ceki ile dogulan korpelerde de uzunmuddetli saglamliq problemleri yarana biler; Bunlara piylenme, shekerli diabet, urek xesteliklerine hessasliq ve oyrenme elilliyi daxildir.
Ananin hamilelik dovrunde derman, spirtli icki ve ya siqaret istifadesi ile yanashi, qidalanma, yash ve genetik faktorlar sebebiyle az ceki mushahide edile biler.
Anarim.Az