Anarim.Az teqdim edir
Umumdunya Sehiyye Teshkilatinin derc etdiyi son hesabata gore, "sessiz qatil" adlandirilan yuksek qan tezyiqi butun olkelerde qorxulu hedde catib. Melumata gore, her uc neferden biri hipertoniyadan eziyyet cekir ve onlarin 80 faizi effektiv mualice almir. Bes niye yuksek qan tezyiqi bu qeder artib? Genclerde yuksek tezyiq mushahide olunurmu?
Yuksek qan tezyiqi (hipertoniya) bir cox sebebe gore yaranan yuksek tezyiq olaraq bilinir. Sistolik qan tezyiqinin 140 mmHg-den cox olmasi ve diastolik tezyiqin 90 mmHg-den cox olmasi yuksek qan tezyiqi hesab olunur. Ancaq son illerde bu limitin daha da ashagi salindigina dair konsensus yaranmaga bashladi.
Umumdunya Sehiyye Teshkilati (UST) terefinden neshr olunan yuksek qan tezyiqi ile bagli ilk genish hesabatda da xesteliyin gedishi ile bagli muhum melumatlar verilir. Hesabata gore , "sessiz qatil" dunyada her uc yetkin insandan birine tesir edir . Tez-tez insult, infarkt, urek catishmazligi ve boyrek zedelenmesi kimi bir sira diger saglamliq problemlerine sebeb olur.
UST-nin bash direktoru Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus aciqlamasinda dedi: "Hipertoniya sade ve ucuz derman rejimleri ile effektiv shekilde idare oluna biler. Lakin hipertoniyadan eziyyet ceken her besh neferden yalniz biri oz xesteliyinden xeberdardir ve onu nezaretde saxlayir".
Dr. Tedros hipertoniya haqqinda melumatliligin artirilmasi ve genish yayilmish mualice ile 2023-2050-ci iller arasinda 76 milyon olumun qarshisini ala bileceyini ifade etdi.
Anarim.Az Referans.az-a istinaden yuksek qan tezyiqinin sessizce yukselmesinin en bariz besh sebebini teqdim edir:
1 - Daha stresli heyat terzi: Muasir heyat terzi, ish stresi, sosial tezyiqler, nizamsiz yemek verdishleri ve hereketsizlik kimi amiller yuksek tezyiq riskini artirir.
2 - Piylenme ve pis yemek verdishleri: Yuksek duz, sheker ve yag ehtiva eden bir pehriz ve piylenme hipertoniyani artirir. Eslinde, fast food, ishlenmish qidalar ve hazir ickilerin yayilmasi qeyri-saglam qidalanma verdishlerine tekan verir, yuksek tezyiqe sebeb olur.
3 - Fiziki aktivliyin azalmasi: Oturma ishinin artmasi, texnologiyanin inkishafi ve neqliyyatin asanlashmasi kimi faktorlar insanlarin fiziki aktivlik seviyyesini ashagi salib. Muntezem olaraq idman etmemek hipertoniya riskini ciddi shekilde artirir.
4 - Siqaret ve spirt istehlaki: Siqaret cekmek ve heddinden artiq spirt istehlaki yuksek tezyiqin esas sebebleridir...
5 - Yashlanma: Yashlandiqca damarlarin elastikliyi azalir ve tezyiq yukselmeye meyllidir. Deye bilerik ki, insanlarin omur uzunlugu artdiqca, hipertoniyadan eziyyet ceken ahil ehali de artir.
Anarim.Az