Anarim.Az teqdim edir
Yaxshi yuxu ushaqlarin elmi ugurlari ucun cox vacibdir. Yaxshi yuxu ushaqlarin ehval-ruhiyyesini ve konsentrasiya qabiliyyetini yaxshilashdirir.
Yuxu melumatlarin formalashmasina ve yadda saxlanilmasi ucun de cox vacibdir - oyrenmeninn vacib hissesidir.
Ushaqlarin yay tetilinden sonra mektebe qayitmasi zamani valideyne nece komek etmek olar? Bunun sirri il boyu saglam yuxu verdishlerini saxlamaqdir. Muntezem yuxu rejimine, keyfiyyetli yuxu muhitine ve yaxshi yuxu gigiyenasina riayet etmek ushaqlarin performansina ve umumi rifahina komek edir.
Yuxu cedvelini teyin etmek ne derecede vacibdir?
Daimi yuxu cedveli hem boyuklerde, hem de ushaqlarda ne zaman yatmaq, ne zaman oyanmaq berade bedeni rejime salir. Yuxu ritmi yorgunluq ve gunduz yuxululugunun qarshisini almaga komek edir. Hansi ushaqlarin ve yeniyetmelerin ki valideynleri yuxu rejimi cedveli teyin edirse, onlar daha adekvat yuxu alirlar, gun erzinde daha az yorulur ve gumrah olurlar.
Ushaqlarin yuxuya ehtiyaci ne qederdir?
Ushagin yuxuya ehtiyaci onun yashindan, fealiyyet seviyyesinden ve ferdi ehtiyyaclarindan asilidir. Mutexessislerin tovsiyyelerine esasen ashagidaki qaydalar tedbiq olunur:
- Mektebeqeder ushaqlar (3-5 yash) 10-13 saat yuxuya ehtiyac duyurlar.
- Mekteb yashli ushaqlarin (6-13 yash) 9-11 saat yuxuya ehtiyaci var.
- Yeniyetmeler (14-17) 8-10 saat yuxuya ehtiyac duyurlar.
Arashdirmalar gosterir ki, ekser ushaqlar ve gencler kifayet qeder yuxulamirlar. Texminen shagirdlerin ucde ikisi gece sekkiz saatdan az yatir.
Yay tetilinden sonra yeni ders ili ucun yuxu ritmine nece qayitmaq olar?
Tetil zamani ushaqlarin yuxu rejiminin deyishmesi basha dushulendir. Ushaqlar tetilden dincelmek ve enerjilerini berpa etmek ucun istifade edirler. Bununla bele qisa tetil fasilelerinde ushaqlar normal yuxu rejimine emel etmeye calishmalidirlar. Bele olduqda tetilden sonra yuxu rejimine yeniden alishmaq mecburiyyetinde olmazlar.
Mumkun olduqca ushaqlarin her gun eyni vaxtda yatmasina ve oyanmasina komek edilmelidir. Bu yolla uzun fasileden sonra yeniden ders bashlayanda bele, artiq nizamli yuxuya oyreshmish olurlar.
Umumiyyetle valideyn mektebe yeniden qayitdiqda ushaqlarin mekteb yuxu rejimine donmesine nece komeklik ede biler? Elbette ki addim-addim!
Yuxu rejiminin tenzimlenmesi prosesi tedricen olmalidir. Ders iline bir nece hefte qalmish alishdigi vaxtda 15 deqiqe tez oyanmali ve 15 deqiqe daha tez yatmalidir. Yuxu ve oyanma vaxtlari mekteb rejimine uygun olana qeder bir nece gunden bir 15 deqiqelik artimlarla tenzimlenmelidir. Mektebin ilk gununde ushaq artiq yeni yuxu rejimine alishmali ve derse tam konsantre olunmaga hazir olmalidir.
Bezi insanlar yeni yuxu rejimine uygunlashmaqda cetinlik cikirler. Eger ushaq 20 deqiqe erzinde yuxuya getmirse, o, otagindan cixib mavi ishiqdan uzaq olmaqla sakit, yuxu getirmeye komek ede bilecek fealiyyetle meshgul olmalidir. Eger yorularsa yeniden yuxu ucun yataga qayitmalidir.
Bunun ushun valideynler sebrli olmali ve vaxtlarini ayirmalidirlar. Yeniyetmelerle ise yuxunun ehemiyyeti ve yuxu rejimi barede sohbetlerden faydalana bilerler.
Yaxshi yuxu rejimi nedir?
Ushaqlar gunun sonunda daha derin yuxu yata ve seheri gun derse daha energili bashlaya bilerler. Yaxshi yuxu rejimine mueyyen rahatlashdirici fealiyyetler de daxildir, mes:
- İsti vanna ve ya dush qebulu
- Meditasiya etmek
- Valideynlerle bir sheyleri paylashmaq
- Gunluk emosiyalarini gundelik formasinda yazmaq
- Fiziki meshqler, lakin unutmaq olmaz ki, yuxu oncesu meshqler yuxunun keyfiyyetini pisleshdire biler
- Gunduz murgulemeleri: Eger ushaq dersden cox yorgun qayitmishsa ve dincelmeye ehtiyace varsa, murguleme 30 deqiqeni kecmemelidir. Bele ki uzunmuddetli murguleme gece yuxusunun keyfiyyetini ashagi salir.
- Kafeinden uzaq durmaq: Kafe, tund cay ve bashqa stimullashdirici ickilerden gunun ikinci yarisi uzaq durmaq meslehet gorulur.
Ushaq otaginda keyfiyyetli bir yuxu ucun nelere diqqet yetirmek lazimdir?
- Ushaq otagi qaranliq olmalidir. Bunun ucun qalin, ishiqkecirmez perdelerden istifade oluna biler.
- Ushaq otagi serin olmalidir. Cox isti muhit ushagin yuxuya getmesine mane ola biler.
- Ses-kuyden uzaq olmalidir.
- Yataq yalniz yatmaq ucun istifade edilmelidir. Yataq ev tapshirigi yerine yetirmek, oxu ve diger fealiyyetler ucun istifade edilmemelidir.
Mavi ishiq, texnilogiya ve yuxu
Bir sira tedqiqatlar gosterir ki, yatmazdan evvel mavi ishiga meruz qalan insanlarin yuxu keyfiyyeti pis olur. Mavi ishigin bize yatmaq vaxtinin geldiyini bildiren hormon-elotonini basqiladigi dushunulur.
Mumkun yuxu pozulmalarinin qarshisini almaq ucun ushaqlar yatmazda bir saat evvel ashagidaki sheylerden uzaq durmalidirlar:
- Televizor
- Kompyuter ve ya laptop
- Mobil telefonlar
- Mavi ishiq yayan diger elektron cihazlar
Yatmazdan evvel elektron cihazlardan imtina etmek bezi ushaqlar ucun cetin ola biler. Bunun ucun alternativ istirahet formalarindan istifade etmek meqsede uygundur. Meselen, mutalie.
Mektebe bashladiqda ushaqlarda umumi bir rutin deyishir, yeni gozlentiler yaranir, daha az bosh vaxt olur. Bu bir telatumler zamanidir. Musbet verdishleri teshviq etmek ucun diqqetli olmaq lazimdir. Mektebden sonra yaxshi istirahet ve mohkem yuxu rejimi faydalidir. Bunun ucunse bir nece hefte erzinde kecid dovru kecmek teleb edir.
Mekteb yuxusuna kecid dovru basha catanda ushaqlar rahat yuxuya gedirler. Neticede ushaq mektebde daha yaxshi oxuyacaq, konsentrasiyasini derse yonelde bilecek ve ders sonrasi yorgunlugu daha az olacaq.
Nevroloq Sevinc Mir Seyid
Anarim.Az
Anarim.Az