Anarim.Az teqdim edir
Danishmaq, unsiyyet qurmaq sosial heyatda cox vacib rol oynayir. Selis danishiq, aydin teleffus her zaman xosh qarshilanir.
Nitqin formalashmasi korpelikden - alti ayindan mueyyen sesler cixarmaq, bir yashinda sade sozleri teleffuz etmek, yash yarimdan ise serbest cumle qurmaqla inkishaf edir. Korpelerin dil acib danishmasi valideynleri terefinden boyuk sevincle qarshilanir. Ancaq teessuf ki, bezi valideynler dil acmaq erefesinde olan ushaqlarinin sadece susub baxmasini izleyirler.
Baki Saglamliq Merkezinin hekim-nevropatoloqu Sevinc Salamova AZERTAC-a verdiyi melumata gore, ushaqlarda nitq lengimesinin sebebleri muxtelif ola biler: "Ushaq gec dil acirsa, valideyn ilk novbede ushaq nevroloquna muraciet etmelidir. Nitqin lengimesi mutexessis terefinden mumkun qeder arashdirilir. Sebebler muxtelif ola biler: hamilelik dovrunde anada olan her hansi bir narahatliq, kecirdiyi xestelik ve infeksiyalar ana betninde iken korpenin inkishafina menfi tesir gosterir. Bele ki, beyin qabiginda olan qirishlarin sayi azalir, onlarin arasinda olan mesafeler qisalir ve bu da ushagin nitqinde dominant olaraq rol oynayir. Dogush zamani her hansi qansizma, kelle-beyin travmasi ve ya hansisa diger sebebden beynin sol yarimkuresinde narahatliq yaranmasi butov shekilde ushagin nitqine tesir gosterir. Neticede ushaqlar vaxtindan xeyli gec danishirlar".
Onun dediyine gore, muasir dovrde ushaqlarin gec danishmasinin sebeblerinden biri de onlarin telefon ve planshetlerden cox istifade etmesidir: "Ushaq cizgi ve diger filmlere baxaraq, televizor ve ya planshet qarshisinda qalir ve demek olar ki, canli dialoq gormur, istenilen halda o, yalniz dinleyir. Bele olan halda ushagin danishiq ve nitq qabiliyyeti lengiyir. Valideynlerin ushaqlarla danishmagi ve ya az unsiyyet saxlamagi agir xesteliklere, hetta autizm ve mutizme, yaxud nitqin cox geri qalmasina ve bununla elaqedar olaraq eqli inkishafinin da geri qalmasina aparib cixara biler".
Bezi aileler ise ushaqlarinin gec dil acmasini genetik amillerle elaqelendirirler. Lakin onlarin danishmamasinin sebebi adeten beyinde zede, yaxud da eshitme problemleri ile elaqedar olur. "Derman preparatlari ile yanashi hekim-loqopedin de her ushaq ucun ferdi agiz, dil, xususi aletleri olur ki, onunla masaj edirler. 20 gun davam eden hemin seanslarda daha cox semere elde etmek olur. Bezen ele hallar olur ki, hemin mualice kursu bir az da uzanir. Nitq problemine aparib cixaran patogenik sebeblerden biri de ushaqla-valideyn arasinda unsiyyet elaqesinin olmamasi ve ya zeifliyidir. Meselen, ana hansisa eshyani ushaga vererken adini sorushmur ve yaxud sozle ifadesinde ona komek etmir, istiqamet vermir, sozune duzelish etmir", - deye hekim-nevropatoloq bildirib.
Problemlerin vaxtinda aradan qaldirilmasi gelecekde ushaqlarda komplekslerin yaranmasinin da qarshisini ala biler. Ushaqlar dil acmaga bashlayarken rabitesiz sozler deseler de, onlari diqqetle dinlemek, danishmaga heveslendirmek lazimdir.
Anarim.Az