Anarim.Az teqdim edir
Bu defe dunyanin en boyuk serkerdelerinden biri sayilan Cingizxan haqqinda danishacagiq. O, 1162-ci ilde Onon cayinin sahilinde dogulub. Onun adi "demir" ve ya "demirci" menasini veren Timucin idi. Cingizin cemi 9 yashi olanda atasi reqib tatar tayfasi terefinden zeherlenib. Oz tayfasi ailesini surgune gonderdiyi ucun anasi 7 ushagini tek boyutmeli olub.
Publika.az dunyanin en boyuk serkerdelerinden biri olan Cingizxan haqqinda bilinmeyen melumatlari teqdim edir.
Balaca Timucin ushaq iken heyatda qalmaq ucun ovla meshgul olmaga bashlayib. Hetta o ,nahar ustunde yaranan bir mubahisede oz qardashini oldurub. Genc vaxtlarinda reqib tayfalar terefinden ozu ve xanimi qacirilir, bir muddet qul kimi yashayir. Butun bu cetinliklere baxmayaraq o, 20 yashinda guclu serkerde kimi taninmaga bashlayir.
"Col krali" dunya tarixinde iz qoymush shexs olsa da, onun fiziki xususiyyetleri haqqinda ele de cox shey melum deyil. Teessuf ki, Timucinin dovrunden hec bir heykelterashliq ve resm eseri qalmayib. Bir cox menbelerde o, hundurboylu, guclu, gur saqqalli, uzunsacli biri kimi tesvir edilir.
Cingizxan qebile ve tayfaya onem veren biri deyildi. O, istedadli insanlari sinfine, ecdadlarina ve hetta kecmish sedaqetine gore muhakime etmeden ucaltmagi ile taninirdi. Bunun en gozel numunelerinden biri 1201-ci ilde bash verib. Taycut qebilesi ile muharibe zamani atina atilan oxdan az qala heyatini itirecek Timucin muharibe bitdikden sonra Taycut esirlerinin yanina gedib hemin oxu kimin atdigini sorushur. Bir esger cesaretle qabaga cixib oxu ozu atdigini deyir. Esgerin shucaetine heyran olan Cingizxan bu esgeri oz ordusuna komandir teyin edir ve ona ox menasini veren "Cebe" adini vererek shereflendirir.
Cingizxan yurushleri zamani diger kralliqlara monqol hokmranligini sulh yolu ile qebul etmek imkani teklif edir, lakin muqavimet gosterenlerin hec birine aman vermezdi. Meselen, 1219-cu ilde Xarezm imperiyasi monqollarla muqavileni pozdu. Ortaya cixan problemi hell etmek ucun Cingiz xan Xarezm shahina İpek Yolu uzerinde mal ticaretinin tenzimlenmesi ve nezareti ile bagli ticaret muqavilesi teklif etdi. Ancaq qarshi teref bu teklifle saraya gelen elcileri oldurur.
Bu hereketden sonra Cingizxan butun ordusunu yigaraq Xarezm uzerine hucuma kecir. Neticede, Xarezm imperiyasi tamamile dagilir, lakin Cingizxan bununla kifayetlenmir. Doyush zamani ona esger gondermeyen Tankurt dovletine hucum ederek ailesini qetle yetirir.
Tarixcilerin esas muzakire movzularindan biri de Cingizxanin dovrunde monqollarin eslinde ne qeder adami oldurmesidir. Bir cox tarixciler bu reqemin 40 milyona yaxin oldugunu bildirirler. Tarixi qeydler gosterir ki, Cingiz xanin dovrunde Cin ehalisi on milyondan cox itki verib. Onun Xarezm imperiyasina seferi zamani imperiya ehalisinin dordde ucu helak olub. Umumilikde monqol hucumlarinin dunya ehalisinin 11 faizini oldurduyu hesab edilir. Bu gun eyni nisbete catmaq ucun texminen 770 milyon insanin oldurulmesi lazimdir.