ORQANİZMDE QURDLAR. Simptomlar, muayine ve mualice- Anarim.Az

Anarim.Az- in Tibbi Melumat Bolmesi: ORQANİZMDE QURDLAR. Simptomlar, muayine ve mualice Etrafli İnfeksion xestelikler / 27.04.2017 / Baxish: 6727 Helmintler insan ve heyvan orqanizminde - bağirsaq, qaraciyer ve diger daxili orqanlarda yaşaya bilen qurdlardir ve onlarin 300-den çox növü var. Her bir helmintin özünemexsus heyat terzi var. Tibbi ehemiyyeti olan helmintlerin böyük ekseriyyetinin cinsi yetişmiş formasi insan bedeninde yaşayir. Mayalandiqdan sonra qurdlar öz yumurta ve sürfelerini xarici mühite tökür, bundan sonra onlarin inkişafi iki yolla gedir. Bundan asili olaraq qurdlar iki qrupa bölünür: geohelmintler ("geo" - torpaq demekdir) ve biohelmintler ("bio" - canli). Geohelmintler torpağa düşür, bir müddet inkişaf ederek invazion, yeni yoluxdurucu formaya çevrilir. Hemin yetişmiş yumurta ve sürfe alimentar ve ya perkutan (deriden) yolla insan bedenine daxil olur. Biohelmintlerde ise xarice tökülmüş yumurta orada inkişaf ede bilmir, çünki bir müddet qaldiqda mehv olur. İ̇nkişaf edib invazion olmasi üçün o mütleq başqa bir canlinin (inek, donuz, baliq ve s.) bedenine daxil olmalidir. İ̇nsan bele canlinin etini çiy ve ya yaxşi bişmemiş halda yedikde oradaki invazion sürfeleri qebul edib yoluxur. Ushaqlar arasinda yayilmiş enterobius yumurtalarinin xarici mühitde inkişafina ehtiyac olmur. 28-56 gün yaşayan bu qurdlar qalin ağ sapin kiçik (1 sm-dek) bir hissesine benzeyir. Enterobius, yeni uşaq bizquyruğu anusdan çixdiqdan sonra perianal büküşlere öz yumurtalarini ifraz edir. 4-5 saatdan sonra hemin yumurtalarda invazion sürfeler yetişir. Hemin yumurtalar güclü qaşinma ve qizarti yaradan madde ifraz edir. Yuxuda uşaq qeyri-iradi qaşinir ve qurd yumurtalari insanin dirnağinin altina, daha sonra her terefe yayilir. Belelikle, gece yumurtalar ifraz edilerse, seher xestenin etrafinda (araliq nahiyesinde, elinde, yatağinda ve s.) tam invazion yumurtalar olur. Eger qurd yumurtalari bir aile üzvünde varsa, diger aile üzvlerini yoluxdurur (mualice zamani bu nezere alinmalidir). Helmintozlar zamani müeyyen simptomatika ile xarakterize olunan bir sira ardicil merheleler ayird edilir. Helmintozlarin keskin ve ya erken invaziya merhelesi insan orqanizminde (qan, qaraciyer, ağciyerler, seroz qişalarda ve s.) tez ve gecikmiş tipli allergik reaksiyalarla müşahide olunur. Ashagidaki simptomlar qurd xesteliyinden shubhelenmeye esas verir: - Tez-tez, qefleten başlayan ve qefleten de kesilen bağirsaq sancilari; - Derinin avazimasi, bezen ağimtil lekeler ve zeif sariliq elametleri; - Beden çekisinin yaş normasindan geri qalmasi; - İ̇ştahanin zeiflemesi, qidaya qarşi ikrah hissi; - Ürekbulanma, qusma, ağizdan suyun axmasi; - İ̇shal ve ya qebizlik; - Bezen necisde qurdlarin ve ya onlarin hisselerinin görünmesi; - Tez-tez baş veren teneffüs yolu ve bağirsaq infeksiyalari; - Yuxunun pozulmasi, yuxuda dişlerin qicanmasi, oskurek kimi elametler. Qeyd. Bu elametler qurdla elaqedar olmaya da biler. Helmintlerle yoluxma diaqnozu necisin müayinesinde qurd yumurtalarinin aşkar edilmesine esasen qoyulur. Ushaqlarda helmintin olmasini, konkret novunu arashdirdiqdan sonra mualice etmek olar. Bagirsaqda helmintin (qurd ve ya parazitin) ashkarlamaq ucun onu bilavasite guvecde (qorshokda), alt paltarinda gorulmesi ve ya laborator olaraq en durust ve ucuz yol 1 saat erzinde laboratoriyaya catdirilan necisde mikroskop altinda qurd yumurtalarinin ashkarlanmasidir. Qan muayinesine esasen qurdlarin mualicesi esasli deyil. Cunki, bir defe de olsa helminte tutulan insanin qaninda anticisimler tapila biler ve bu qeyri-informativdir. Umumiyyetle eger helmintler, parazitler insanin sehhetinde ciddi problemler, narahatliqlar yaratmirsa, mualice etmeye ehtiyac yoxdur. Onlar bagirsaqda diger canlilar birge yashaya bilerler. Antihelmint derman preparatlari profilaktik (yeni bilmeden qurdu var ya yox) yalniz ev heyvanlarina teyin edilir. Qurdu mualicesi zamani ushaqla six kontaktda olan her bir kes mualice olunmalidir. Helmintozlarin müalicesi antihelmint dermanlarin tetbiqi ile aparilir. Hemin preparatlar qurdu hereketsiz edir, odur ki müalice dövründe uşağa sürüşken qidalar (yulaf siyiği, terevez ve meyveler) teyin edilir ki, hereketsiz olan qurdlar orqanizmden xaric edilsin. Helmintozlarin profilaktikasi üçün sanitariya - baytarliq nezareti güclendirilmeli ve mütemadi olaraq sanitar maarifi işi aparilmalidir. Bundan başqa, şexsi gigiyena qaydalarina ciddi riayet etmek, mekteblerde ve uşaq bağçalarinda ayaqyollarini müntezem dezinfeksiya etmek lazimdir. Qurdun mualicesinde derman bitkileri acizdirler. Lakin profilaktik( qarshisini almaq ucun) qurdqovucu tesire malik adi dağterxunu çiçeyi, ziyilli tozağaci tumurcuğu, uca andiz kökü, adi yovşan otu tetbiq edile biler. Nurengiz Haciyeva Pediatr, Tibb uzre felsefe doktoru https://www.instagram.com/dr_nurengiz_haciyeva_phd . Anarim.Az