- Niye siqaret cekirsen?
- Derdden-serden. Siqaret cekende derdim azalmir, amma bashim qarishir.
Bu gun 13 yashli ushaqlar da siqaret cekirler. Siqaretin azyashlilara satilmasi cinayet sayilsa da, Azerbaycanda elinde siqaret olan ushaqlarin sayi az deyil. Kuncde-bucaqda gizlendiklerinden cox goze carpmasalar da, saylari getdikce artir. Bezileri de kucede tanish ailenin ushagini elinde siqaret gorende "eshi, cavan ushaqdir, cekir, cekir de" deyib yanindan otub gedirler.
Belelerinden sorushanda ki "niye cekindirmirsiniz?", deyirler ki, "biz de cavan olmushuq". Ay qardash, indi siz, biz cavan olub, bu sehvi etmishikse, gerek ele butun genclik de bele davam ede? Meselenin bu terefine daha sonra geleceyik.
Sosial platformalarda yetkinlik yashina catmayan qiz ve oglanlarin damagina siqaret qoyaraq canli yayim acmasi dehshetdir. Hele kishi soyushu soyen, bu yashda oglanlarla opushme sehnelerinin videosunu paylashan yeniyetme qizlari demirem.
Bu kimin gunahidir - cemiyyetin, yoxsa ailenin?
Ushaqlara terbiye veren atana ve nene-babalarin, iki neslin yashadigi dovrle paraleller aparsaq, texminen 40 il evvel ile bu gun arasindaki "inkishaf"in, daha deqiq desek, ucurumun sebebi nedir?
Boyuk marketler shebekeleri istisna olmaqla, koshklerde, kicik magazalarda azyashlilara serbest shekilde siqaret satishi ile mubarize aparilir deyilse de, oz gozumun shahidiyem, rahat-rahat da satilir.
Biri deyir, "dedem gonderib", biri deyir, "babam gonderib", magaza sahibi de dedenin-babanin dostu, qonshusu cixirsa, vessalam, yashil ishiqdir. Magaza sahibleri inzibati mesuliyyete celb edilmir, cerime olunmurlar.
Psixoloq Ayten Elekberova Oxu.Az-la sohbetinde deyir ki, yetkinlik yashina catmayanlar arasinda siqaret ceken, alqokollu icki icen ve hetta exlaqsiz hereketlere yol veren oglan ve qizlarin sayinin artmasinin ilkin sebebi ailelerde olan nizamsizliqdir.
Ozlerini zengin heyat terzi sururmush kimi teqdim edirler…
"Diger terefden, sosial shebeke bunun ucun en uygun yerdir. Bezen sosial shebekede ozunu zengin kimi gostermeye calishan shexslerin ekseriyyeti kiraye menzillerde qalir, hec oz avtomobilleri yoxdur, olanlar ise lizinqdedir. Onlari izleyenler ise bu cur heyat terzine meyil etdiklerinden, heyat terzlerini korlayaraq onlarin siralarina qoshulurlar.
Bir ushagin her dediyini eden valideynler de goruruk. Bu, birbasha ozbashinaliga icaze vermekdir, guvenmek deyil. Bu cur davranish ushagin shuursuz addimlar atmasina sebeb ola biler.
Bele ushaqlara 7-11-ci siniflerde oxuyan mektebliler arasinda daha cox rast gelinir. Her bir ishin bashinda aile dayanir, aile ovladina dost olarsa, planli shekilde her sheyi idare ederse, gelecekde biz bu cur hereketlere yol veren yeniyetmelerle qarshilashmariq".
Ushaqlar "Tik-Tok"da yashca ozlerinden boyuk insanlarla "oyun" oynayirlar
Psixoloq yeniyetmelerin sosial shebekelerden teyinati uzre istifade etmediklerine diqqet cekerek bildirib ki, onlar yashca boyuk insanlarin etdiklerini tekrarlamaga calishirlar:
"Bu kimi davranishlar eslinde dogru deyil. Onlar muxtelif oyunlar oynayirlar, "udush" meblegi ucun, hediyyeler ucun xoshagelmez davranishlara yol verirler. Yeniyetmeler, gencler hemin shexsleri ornek gotururlerse, bunu xaotik edirler. Hetta deyerdim ki, ozlerini o insanlara benzeden yeniyetmeler ferqine varmadan bunu edirler ve buna shuursuz hereket deyirik".
Qeyd edek ki, muxtelif dovrlerde lente alinan videogoruntuler sosial shebekelerden goturulub. Shexslerin yetkinlik yashina catmadiqlari nezere alinaraq uzleri blur edilib.
Telegramda izleyin