"Mene mane olan insanlara oz ugurlarimla cavab verdim".
Bu sozleri lent.az musahibesi zamani Emekdar medeniyyet ishcisi, Azerbaycan Dovlet Kukla Teatrinin aktyoru Aslan Fetullayev deyib.
Hemin musahibeni teqdim edirik:
- Aslan bey, isterdim once siz ozunuz haqqinda melumat veresiniz.
- 1956-ci il oktyabr ayinin 20-de Lerik rayonunun Cayrud kendinde anadan olmusham. 7 yashimda ilk defe sehneye cixdim. Kend medeniyyet evinde "Nesreddin" komediyasinda İnkir rolunda oynadim, ele o vaxtdan sehneye baglandim.
Mektebi bitirenden sonra once Baki Kitabxanaciliq Texnikumunun medeni-maarif fakultesine, sonra Azerbaycan Dovlet İncesenet İnstitutunun medeni-maarif fakultesine daxil oldum. O erefede dayanmadan meshqlere gedir, muxtelif rollarda oynayirdim. 19 yashi tamam olmamish Azerbaycan teatr tarixinde yaratdigi obrazi ile Qizil fonda dushen ilk aktyor menem. O vaxtlar televiziyanin "Seher gorushleri", "Gece kanali", "Komediyalar alemine seyahet", "45 deqiqe" kimi populyar verilishlerinin daimi ishtirakcisi idim. Buna gore tez populyarlashdim.
- Filmlere devet alirdiniz?
- Beli. "Mosfilm"in cekdiyi "Oglan ve Maral" filminde fotoreportyor, "Azerbaycanfilm" kinostudiyasinin istehsal etdiyi "Cin mikrorayonda" filminde balaca cin, "Papaq"da papaqcinin dostu, "Qorxma, men seninleyem"de İvan Spirodonovic, "Qetl gunu"nde zindanban, "Mozalan" kino jurnalinda rollarim olub. Bakida ishleye-ishleye taleyimden bir de Sumqayit xetti kecdi.
1979-cu ilde Sumqayitda "Genclik" klubunda bedii rehber kimi ishe bashladim, 1984-cu ilden ise "Dostluq" medeniyyet evinin direktoru teyin edildim. Duz 38 il bu medeniyyet evine rehberlik etdim.
Bizim Medeniyyet evinin mahni ve reqs ansambli, sirk incesenet kollektivi Norilskde, Arxangelskde, Rustavide, Ruminiyada, Almaniyada, Turkiyede, Kiprde, Cexoslovakiyada qastrollardan mukafatlarla qayidirdilar. Biz daim bashqa medeniyyet evleri ile reqabetde idik. Yerli musabiqeler bir yana, xarici musabiqelerde qalib olurduq. 3 defe umumittifaq, 2 defe de beynelxalq musabiqelerin qalibi olduq, Avropanin en yaxshi kollektivi adini qazandiq. O dovlet tedbiri yox idi ki, ora meni ve kollektivimi devet etmesinler.
- Bes ne ucun ayrildiniz bu kollektivden?
- Pensiya yashim catdi ve dedim besdir. Duzdur, qalmaq teklif olundu, lakin ayrildim. Herden gorushuruk ve munasibetlerimiz davam edir.
- Bildiyime gore, siz bir de rok qrup yaratmisiniz. Dogrudur?
- Respublika tarixinde ilk defe "Yuxu" adli rok qrupu yaratdiq, qrup Azerbaycan dilinde cixish edirdi. Bu qrup 1989-cu ilde Bakida kecirilen "Qizil payiz-89"un qalibi olub. "Xezerin sahilinde" mahnisi indi de unudulmayib. "Yuxu" rok kollektivi 1990-ci ilde Almaniyada kecirilen "MAYEN - ROK-90" beynelxalq festivalinin qalibi olmushdu, Avropanin en guclu rok kollektivi adina layiq gorulerek diskleri buraxilmishdi.
- Medeniyyet evi ile paralel teatrda da ishleyirdiniz elemi?
- Beli. 2003-cu ilden Azerbaycan Akademik Milli Teatrinin aktyoru kimi fealiyyet gosterdim.
"Anacan"da Qulu, "Texribatcilar"da polis generali, "Men senin dayinam"da dramaturq, "Varli qadin" da Pehlevan Zerlinski, "Mesenat"da H.Z.Tagiyevin xidmetcisi rollarini oynadim.
Eyni vaxtda Azerbaycan televiziyasinin "Ordan - burdan", "Mezeli ehvalatlar", "Bir bazar gunu" kimi verilishlerde muntezem cekilirdim.
- Bu iller erzinde yolunuza dash qoyan, fakturaniza gore xetrinize deyen olmayib?
- Men mane olan insanlara oz ugurlarimla cavab verdim. Ugur var ki, kimse sene hesed aparir, paxilliq edir. Bir defe kusub getdim teatrdan.
Olkeden getdim. 5-6 il xaricde yashadim. Rusiya, Kipr, Turkiye...
- Ne ish gorurdunuz orada bes?
- Shou proqramlar teshkil edirdim. Balaca bir kollektiv yaratmishdim. Hem de yaxshi reqqasam axi. Yaxshi da qazanirdiq.
- Bes ne eceb geri geldiniz?
- Anama gore. Dozmurdu orada olmagima. Zeng etdiler ki, anan xestedir. Yalandan deyirmishler. Geldim. Rehmetlik o vaxt dedi, getme, getmedim. Neyim vardi qaldi oralarda. Sonralar deyirdi, kash seni buraxardim. Peshman olmushdu. Amma gec idi daha.
- Sizinle sohbet edib, ele butun tamashacilari maraqlandiran bir suali vermesem olmaz. Ailenizde sizden bashqa balaca boylu adam olub?
- Bir bacim olub. O rehmete gedib. Bizde ushaq iken hipofiz vezinde problem yaranmishdi. Bunun eslinde mualicesi var idi. Valideynlerim mualice etdirirdiler. Sadece men iynelerden sonra pis hala qalirdim deye boyun qacirtdim, etdirmedim. Gordum ki, xeyri yoxdur.
- Bu ne zaman olmushdu?
- Birinci sinifde oxuyanda.
- Deyesen ushaqliqdan cox inadkar olmusunuz.
- Men sozu bir defe deyirem. Bax tutaq ki, baci-qardashlar yigishmishiq bir yere deyirik saat birde gorushub filan yere gedeceyik. Hec vaxt hec kimi gozletmerem. 15 deqiqe qabaqdan gelirem. Amma 5 deqiqe geciken olanda onlari gozlemeyib cixib gedirem.
- Evlenerken boy meselesi problem oldu?
- Yox. Xanimim normal boy olcusundedir. Evlenmezden once oturduq danishdiq. Valideynleri de gorduler ki, men qazanacagam, ailemi dolandiracagam. Bu bacarigim var. Hec bir problem etmediler. İndi bir qizim, bir de nevem var.
- Kusensiniz?
- Size bir shey danishim. İller once Hollivuddan bir rejissor Bakiya gelmishdi. Meni oz filmine cekmek isteyirdi. Menden elave bir nece yerli aktyor da bu filmde cekilecekdi. Filmdeki roluma uygun saclarimi uzatmishdim. Kinostudiyada gorush oldu. Hollivudlu rejissor bildirdi ki, Aslani filme cekmek isteyirem. Sizin fikirleriniz de mene maraqlidir. O zaman bizimkilerden rejissor komekcisi ishleyen bir nefer, adini cekmeyeceyem, cavan rehmete getdi, dedi ki, Aslan coxdandir tamashalara cekilmir, aktyorluq qabiliyyetini itirmish ola biler. Bu soz menim cox berk xetrime deydi. Hedden artiq qelbim qirildi. Qapini cirpib cixdim. Gedib sacimi kesdirdim. Hetta bir daha filme filan devet almayim deye gedib ozume qizil dishler de qoydurdum. Axi aktyorun qizil dishleri olmamalidir. Uzun muddet teatrdan da, kinodan da kusdum. Axirda rehmetlik Hacibaba Bagirov, Yashar Nuri, Seyavush Aslan geldiler, xetrimi cox isteyirdiler, dediler teatrdan sehneden kusmek nedir, qayit.
- Yaxshi dostlariniz olub?
- Yox. Dostluq bashqa movhumdur. Yanlish anlayir coxu onu. Bir dostum vardi, sehv addim atdi mene qarshi. "Salam-sag ol" qalib. Amma daha evvelki Aslan olmadim ona qarshi.
- 38 il boyuk bir kollektivde rehber vezifede olmusunuz. Nece bir rehber idiniz? İshcilere esebileshende nece cezalandirirdiniz?
- Ceza? (fikirleshir). İshden cixmaq isteyeni ishden cixmaga qoymurdum. Deyirdim qoy mesuliyyeti anlasin. İshde ciddi olmaq lazimdir. İshden sonra men de hami kimi sade insan olurdum.
- Hec toylara tamada kimi getmisiniz?
- Yox. Toy meclisinde artiq-eskik danishan olur. Men de bunu goture bilmirem. Birce defe dostumun toyuna getmishem. O meclisde de beyin dayisi icmishdi, bir az duzsuz danishdi, mikrofonu qoydum ki, cixib gedim, ev sahibleri buraxmadilar, dediler icmish adama fikir verme.
- Bes dava nece elemisiniz?
- Yox.
- Boyunuz size senetinizde mane olub yoxsa destek? Her halda boyunuza gore, cox ferqlenirdiniz. Ve dunya kino tarixinde fiziki gorunushundeki ferqlilikden ugurla istifade edib, ulduz olan aktyorlar cox olub.
- Boyu qetiyyen ozume kompleks elememishem. Esas xarakterdir, bacariqdir, qabiliyyetdir. Yola cixanda on neferden 8-i menimle hormetle gorushub salamlashir. Qarshima meqsed qoymusham, edeceyem demishem, elemishem.
- Sizce potensialinizi ortaya qoya bilmisiniz?
- Bezi realliqlar var ki onlarla barishmaq lazim gelir. Her aktyor Hamlet, Romeo olmur. Amma yaxshi aktyor en xirda rola kolorit qatib, onu cox maraqli ede biler. Esas rejissordur. Rejissor yaxshi olarsa, duzgun aktyor secimi ederse, ortaya yaxshi ish cixar. Niye bizim olkede "Oskar" alan filmler yoxdur? Elesinler de. Yaxshi rejissorlar lazimdir. Bir aktyoru bir ampluada gorur, hemishe onu eyni xarakterli rollara cekir. Rolunun esirine donmush o qeder aktyor var. Niye meni Hollivud, Rusiya rejissoru gorub istifade edir, siz etmirsiniz? Yaxshi ssenari, yaxshi rejissor ola, o filmi "Oskar" alacaq seviyyede oynayaram. Asan gorunse de, aktyorluq dunyanin en cetin peshesidir.
- Yeqin ki, tamashalarda, filmlerde cekilerken maraqli anlar yashanmish olar.
- Cox olub. "Sonqulunun serguzeshtleri"nde Hacibaba Bagirov shorgoz kishi, men de onun sevdiyi qizin zirpi qardashini oynayirdim. Meshqler bitdi, cekilish bashlayacaq. Rol cox xoshuma gelmishdi. İsteyirdim lap tebii alinsin. Men oz rollarima maraqli shtrixler qatirdim. Cekilish bulvarda idi. Bir nece cavan ushaq kecirdi yanimizdan bashlarinda yeke "aerodrom" kepka, ellerinde tesbeh. Dediler muellim, ne komek lazimdi. Dedim kepka ile tesbehi verin mene. Verdiler. Hacibabaya demedim. Cekilish bashladi, qizin zirpi qardashi gelmelidir, Hacibaba guya qorxur. Men pillekenleri astasta cixiram, once zirpi qardashin kepkasi gorunur, sonra altindan men. İnanin ele derinden qehqehe cekdi, cekilishin sonuna qeder mene baxdiqca gulurdu, ish dayanirdi. Hacibaba guldurse de, eslinde ozu cox sert, ciddi adam idi. TV "Cennetin qebzi" adli teletamashada qapida duran zebanini oynayirdim. Elimde nize olmaliydi. Dediler boyuna uygun nize verek. Dedim yox, ele edin nize ozumden 4-5 defe de uzun olsun. Elediler. Cox maraqli gorunurdu.
"Qetl gunu" filminde Qorxmaz Elilinin atasi Memmed Eli ile teref muqabili idik. Filmin rejissoruna dedi ki, kash Aslani lap coxdan taniyaydim. "Ondan istifade edin. Bu aktyor size "Oskar" qazandirar". Yene deyirem, her shey rejissorlardan asilidir.
- Kukla Teatri spesifik teatrdir. Orada size cetin olmadi?
- 2008-ci ilden Abdulla Shaiq adina Azerbaycan Dovlet Kukla Teatrinda calishiram. Ushaqlari sevirem, kollektivi sevirem, ishimi sevirem. Bir ishi sevirsense, o sene cetin gorunmur.