Her kesin bilmeli oldugu destemaz barede qeydler
Xeberler / Xeber / Maraqli / İslam
20 Nisan 2017
1 890
0
Destemaz – İslam sherietinde en muhum emellerden biri sayilir. Destemaz oz-ozluyunde musteheb (beyenilen) emeldir, amma bezi ibadetlerden qabaq mutleq yerine yetirilmelidir.
Namaz qilan (ceferi mezhebinde cenaze namazi istisnadir), heccde Kebenin etrafinda tevaf eden shexsin destemazli olmasi lazimdir. Habele, Quranin yazisina, muqeddeslerin adina toxunmaq ucun (shie mezhebine gore), Quranin vacib secdesini icra etmek ucun (ehli-sunne mezhebine gore) de destemaz almaq vacibdir. Umumiyyetle ise her bir muhum emelden evvel destemaz almaq msteheb sayilir. Meselen, Quran oxuyan, yatmaga hazirlashan ve elece de yuxudan qalxan, sefere cixan adamin destemaz almasi tovsiye edilir. İslamin saglamliq ve gigiyenaya verdiyi onem kontekstinde destemaz hem de temizlik vasitesi kimi cox faydalidir.
Destemazin alinma qaydasi, vacib ve musteheb shertleri barede İslam mezheblerinin gorushleri bir qeder ferqlidir. Bunlari oyrenmek ucun elmihallara ve risalelere muraciet etmeyi meslehet goruruk.
Destemazi batil eden emellere gelince, butun İslam mezheblerinde deyilir ki, bedenden sidik, necaset ve yel cixmasi, ayiqligin itirilmesi (derin yuxu, hushu itirmek, serxoshluq ve psixi tutma hallarinda) destemazi pozar. Bundan elave, shie (ceferi) mezhebine gore, bedenden sperma cixmasi, cinsi elaqede olmaq da destemazi batil eder. Ehli-sunnenin dord mezhebinde ise ferqli gorushlere gore, bedenden irin ve buna oxshar maye cixmasi, cinsiyyet uzvunden sperma ve sidik sayilmayan maye gelmesi, kishi ile qadinin bedeninin temasda olmasi (yeni toxunmaq), kishinin oz cinsiyyet uzvune toxunmasi, agiz dolusu qusmaq, namazda qehqehe ile gulmek ve hetta deve eti yemek de destemazi batil eden emeller sirasinda qeyd olunur. (Bir daha qeyd edirik ki, ehli-sunne mezheblerinin ozunde de destemazi pozan emeller barede fikir ayriliqlari var; yuxarida sadalanan emeller dord mezhebden bezisinde destemazi pozur, bezisinde ise pozmur).
Destemaz zamani yadda saxlayinDestemazin alinma qaydalari barede bezi suallarin oxucular terefinden tez-tez verildiyini nezere alaraq, onlara qisa shekilde aydinliq getirmeyi lazim bilirik:
Birincisi, destemaz zamani sifeti ve qollari bir defe yumaq vacibdir, iki defe yumaq icazelidir, uc defe ve daha cox yumaq ise haramdir. Bu zaman esas shert niyyetdir. Yeni insan bir defe yumaq niyyetile sifetini 3 ovuc su ile de yusa, bir defe sayilacaq.
İkincisi, basha ve ayaqlara mesh cekerken elleri islatmaq olmaz; eks halda destemaz batil olur (ceferi mezhebine gore). Sol qolu yuduqdan sonra elleri islatmadan, ovucda qalan su ile evvelce basha, daha sonra ayaqlara mesh cekilir. Mesh cekmezden evvel hemin uzvlerin (bashin ve ayaqlarin uzunun) quru olmasi lazimdir. Eks halda, ovucdaki nemlik bashin (ve ya ayaqlarin) nemliyi ile qarishacaq ve mesh, kenardan goturulen su ile cekilmish sayilacaq. İstisna hallarda qollari yuyandan sonra ovucda nemlik qalmasa (meselen, hava o qeder istidir ki, ovuclar tez quruyur), bu halda icaze verilir ki, adam ellerini saqqalina surtub, onun nemliyi ile islatsin.
Eger saqqalda da nemlik qalmamishsa (ve ya adamin saqqali yoxdursa), ovcunu dirsekden ashagi qollarina surtub islatsin ve bashina (ayaqlarina) mesh ceksin. Bezen shie (ceferi) mezhebine mensub olanlar ayaqlari terlediyine gore, evvelce ayaqlarini yuyur, sonra mesh cekirler. Amma bu halda destemazdan evvel ayaqlari yumaq, qurutmaq, sonra destemaza bashlamaq lazimdir.
Ucuncusu, destemazdan qabaq fikir vermek lazimdir ki, yuyulan ve mesh cekilen beden uzvlerinin uzerinde onlarin su ile islanmasina mane olan vasite qalmasin; eks halda destemaz batil sayilir. Meselen, qolbaq, uzuk kimi bezek vasiteleri destemazdan qabaq ya cixarilmali, ya da yuyulan zaman terpedilmelidir ki, su onlarin altina kecsin ve derini islatsin. El ve ayaq dirnaqlarina cekilen boya (lak) destemazdan qabaq mutleq silinmelidr.
Cunki boya dirnagin su ile islanmasina mane olur. Hemcinin, destemaz uzvlerinin uzerinde olan reng, murekkeb lekesi, sifetdeki krem, enlik, dodaq boyasi ve saire de mutleq silinib temizlenmelidir. Amma sac boyasi, hena destemaza mane olmaz. Cunki bunlar deriye ve ya tuke tam hopur, el surtmekle hiss edilmeyecek derecede nazik qat emele getirir.
Evvelki Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023