12 Noyabr - Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya Gunudur

Xeberler / Xeber / Azerbaycan
12 Kasim 2020
5 169
0

12 Noyabr - Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiya Gunudur. Musteqil Azerbaycanin Konstitusiyasi 1995-ci il noyabrin 12-de kecirilmish referendumda qebul edilib. Dovletin esas qanunu 1995-ci il noyabrin 27-den quvveye minib. Artiq 25 ildir ki, Azerbaycan noyabrin 12-ni Konstitusiya Gunu kimi qeyd edir.

1995-ci ilde qebul olunmush Konstitusiya musteqil Azerbaycanin ilk, umumilikde ise respublikanin dorduncu Konstitusiyasidir. 1918-1920-ci illerde movcud olmush Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti dovletin esas qanununu qebul ede bilmemishdi. Azerbaycanin Konstitusiya qurulushunun tarixi ise SSRİ dovrune tesaduf edir.

Bele ki, Azerbaycanin ilk Konstitusiyasi 1921-ci ilin mayin 19-da İ Umumazerbaycan Sovetler Qurultayinda qebul olunub. Azerbaycan SSR Konstitusiyasinin 1921-ci il SSRİ Konstitusiyasina uygunlashdirilmish yeni redaksiyasi 1925-ci il martin 14-de İV Umumazerbaycan Sovetler Qurultayinda qebul edilib. Azerbaycan SSR-in 1978-ci ilin aprelin 21-de qebul edilmish son Konstitusiyasi da evvelki konstitusiyalar kimi SSRİ Konstitusiyasina uygunlashdirilib.

Azerbaycan musteqillik elde etdikden sonra yeni Konstitusiyanin hazirlanmasi zerureti meydana cixib. Bunun ucun prezident Heyder Eliyev rehberliyi ile xususi komissiya yaradilib, Konstitusiya layihesi umumxalq muzakiresine cixarilib. 1995-ci il noyabrin 12-de referendumla musteqil Azerbaycanin ilk Konstitusiyasi qebul olunub.

Musteqil Azerbaycanin dovlet quruculugunun esasini teshkil eden ilk Konstitusiya 5 bolme, 12 fesil ve 158 maddeden ibaretdir.

2002-ci ilin avqustunda referendum yolu ile Konstitusiyaya elave ve deyishiklikler edilib.

Azerbaycanda ilk konstitusiya mehkeme nezareti orqani olan Azerbaycan Respublikasi Konstitusiya Mehkemesi ise 1998-ci il iyul ayinin 14-de yaranib.

Xatirladaq ki, Konstitusiya gunu bayram kimi qeyd olunsa da, noyabrin 12-si ish gunudur.

Qeyd: Konstitusiya - dovletin ali qanunudur, ali huquqi quvveye malikdir, dovletin siyasi, huquqi ve iqtisadi sistemlerinin esaslari tesbit edir. Konstitusiyalar iki esas nove bolunur: yazili ve yazilmamish.

Yazili konstitusiyalar ya vahid normativ akt, ya da bir nece konstitusiya qanununun mecmusudur.

Yazilmamish konstitusiyalarda ise ali qanun normalar, coxlu sayda akt, hemcinin adetlerde tesbit olunub.

Dunyada Konstitusiya ilk defe 1215-ci ilde İngilterede tesbit olunub. Hemin vaxt bu olkede qebul olunan Azadliqlarinin Boyuk Toplusu ilk konstitusiya akti sayilir. İlk yazili ali qanun ise ABSh Konstitusiyadir.

Evvelki Xeber Novbeti Xeber

Geriye Qayit

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023