Olke Adlarinin Menasi
Dunya / Xeber / Maraqli / Maraqli Yazilar / Cemiyyet
05 Temmuz 2022
4 235
0
Ekseriyyet, demek olar ki, hec vaxt aglina bele getirmir ki, olkeler neden bele adlanir ve ya olkelerin adlari nece yaranmishdir?Amma unutmaq lazim deyil ki, olkelerin adlarinin da bir yaranma sebebi, bir yaranma tarixcesi vardir. Bele ki...
Fransa – bu soz latincadan tercumede " franklar torpagi” demekdir. "Frank” sozu Roma imperiyasinin suqutundan sonra en cox ishledilen soz idi. Quqo Kapetin tacqoyma merasiminden sonra artiq bu memleket Fransiya kralligi adlandirilmaga bashladi ve daha sonra ise Fransiya adlandirildi.
Kipr - bu olkenin adi da metal adi ile baglidir. Menasi – "mis” demekdir. Latinca "cuprum” mis menasini dashiyir. Dogrudan da bu olkede mis medenleri heddinden artiq coxdur.Diger bir mulahizeye gore, guya bu olkenin adi "kiparis” agacinin adi ile baglidir. Vaxtile Kiprde Kiparis agaclari cox olmushdur.
Barbados – olkeye bu adi meshhur ispan tedqiqatcisi Pedro Kampos vermishdir. Bele ki, tedqiqatci bu torpaga ayaq basarken burada olan coxlu encir agaclari onun diqqetini cekmish ve o, agaclari formaca "saqqalli adamlar”a benzetmishdir. Bu torpagi o "los – barbados” adlandirmishdir. Bu da ispan dilinden tercumede "saqqallilar” demekdir.
Braziliya – eyni adli agacin adi ile adlandirilmishdir. Bele ki, bu agacin oduncagi qirmizi rengde olur ve kozermish komuru xatirladir. "Brasil” portuqal dilinde "kozermish, qizarmish komur” menasindadir.
Burkino – Faso (kecmish adi Yuxari Volta) – Afrikanin Yuxari Volta olkesinin vaxtile lideri olmush Tomas Sankara 1984-cu ilde bu olkenin adini deyishdirerek Burkino-Faso qoymushdur. "Burkino- faso” sozunun herfi menasi " durust insanlar torpagi” demekdir.
Vatikan – latinca "vaticinari” – "peygemberlik etmek” demekdir. Qedim Roma dovrunde bu kuce falcilarin, oncegorenlerin en cox yigildigi bir yer olmushdur. Bu munasibetle de bu kuceni ve sonradan bu kucedeki tepecikde salinmish Vatikani da (Mons Vatikanus) bu adla adlandirmishlar.
Venesuela – Ameriqo Vesputcinin adi ile bir qitenin adlandirilmasindan elave, Venesuela olkesinin de adini qoymushdur. O, yerli ehalinin suyun uzerinde qurdugu evleri gorerken, Venesiyani xatirlayaraq demishdir: — "Venezuola”… Bu sozun italyanca menasi – "balaca Venesiya” demekdir...
Dominikan Respublikasi – bir cox toponimler meshhur denizci Xristofor Kolumbun adi ile baglidir. Bu olkenin adi da ele X. Kolumbla elaqelidir. Bele ki, "dies dominika” – latinca "ilahi dun” menasindadir. Deyilene gore, ilk defe bu torpaga Kolumbun ayagi deyende, hemin gunu yerli ehali "ilahi gun " adlandirib ve olkeni de ele bu cur adlandirmishlar. Kanada – dunyanin en boyuk olkelerindendir. Bu olkenin adi "kanata” sozundendir. "Kanata” sozu yerli lavrenti irakezlerinin dilinde "kend”, "yashayish yeri” menasindadir.
İsrail – bu olkenin adi Muqeddes dini kitablarda tez-tez anilir. Bele ki, dini kitablarda yazilan melumatlara gore, patriarx İakov melekle apardigi mucadileden sonra İsrail adini alir. "İsrail” sozunun menasi " Melekle mucadile eden” demekdir.
İspaniya – bezi mulahizelere gore, "ispaniya” sozu finikiya dilinde "dovshanlar olkesi” demekdir. Qedim dovrlerde bu torpaqlarda heqiqeten de heddinden artiq dovshan varmish.
Qazaxistan – bu olkenin adinin herfi tercumesi " azad adamlar olkesi” demekdir. Bu da ondan ireli gelmishdir ki, bu torpaqda meshkunlashan ehalinin ekseriyyeti koceriler olmushdur. "Azad adamlar” dedikde, koceriler nezerde tutulur.
Liberiya – latinca "liber” sozu – "azad” menasindadir. Bele ki, 1822- ci ilden bashlayaraq Amerikadan azad olunmush zenci qullari bu torpaqlara kocururduler. Artiq nece onilliklerdir ki, bu olke musteqil bir olke kimi fealiyyet gosterir.
Luksemburq – "luksemburq” almancadan tercumede "kicik qesr” demekdir. Evveller bu erazide qraf Ziqfridin 963-cu ilde tikdirdiyi bir qesr var. O, sonralar bu erazide yerleshen bir nece erazini birleshdirerek, Luksemburq dovletinin esasini qoymushdur.
Namibiya – bu olkenin adi erazisindeki Namib sehrasinin adindan goturulmushdur. Nama dilinden tercumede bu soz — " hec ne olmayan yer” menasindadir.
Pakistan — olkeye bu ad 1933-cu ilde siyasi — aktivist Cudhari Rehmet Eli terefinden verilmishdir. Menasi ise "paklar diyari” demekdir. Bu olkenin adinin tam acilishi da vardir. Bele izah edirler ki, olkenin adindaki ilk herf olan "P” – Pencab, "a” – afqan, "k” – Keshmir, "s” – sinda, "tan” ise — Belucistan demekdir.
Felestin – bu torpagin Felestin adlandirilmasinin kokleri cox qedime gedib cixir. Soz hetta "İncil”den, Qedim Misirden ve Qedim Romadan da qedime aiddir. Bele ki, ivritce "plishtim” – "gelme, yad, qesbkar, zebt eden” menasini dashiyir. "İncil”in yeni yarandigi dovrlerde bu torpaqlara yunan adlarindan kocub gelenleri qedim yehudiler bele adlandirirdilar.
Papua – Yeni Qvineya - "papua” sozu yerli aboriqenlerin sac formasini bildirir. 1526-ci ilde buraya gelen portuqaliyali Mezenesh yerli ehalinin sac formasini gorerken, onlari " papuva” adlandirmishdir ki, bu da malaycadan tercumede — "qivrimsac, buruq sac” menasindadir.
1545-ci ilde adaya gelen Ortis de Petes yerli ehalinin Afrika Qvineyasinin aborigenlerine oxshadigi ucun bu yerlere "Yeni Qvineya” adi vermishdir.
Ruminiya – bu olkenin adi "roman”, "romanus” (romali) sozunden goturulmushdur. Valaxiyanin senedlerinde qeyd edilir ki, Romania Land, Teara Rumaneasca adli torpaqlar Roma imperiyasinin terkib hissesi olub. Amma bu toponim imperiyanin ozunden daha uzunomurlu olmushdur.
Salvador – olkeni bu adla ilk defe ispan konkisdadoru Pedro de Alvarado bele adlandirmishdir. O, İsa peygemberin shenine olkeni bu cur adlandirmishdir. "Salvador” sozu ispancadan tercumede — "xilaskar” demekdir.
Finlandiya – bu olkenin adi alman sozu olan "fennland” sozundendir. "Fennland” sozunun menasi "zevvar” demekdir. Bashqa bir mulahizeye gore, olkenin yerli ehalisi – suomalardir. "Suo” sozu yerli dialektde "bataqliq”, "maa” – "torpaq” demekdir. Finlandiya erazisinde bataqliqlar kifayet qeder coxdur.
İsvecre — "Schweitz” sozu almanca "bataqliq” menasini dashiyir...
Argentina – latinca "argentum” sozundendir, menasi "gumush” demekdir. İspan konkistadorlari ilk defe bu torpaga ayaq basarken ve Rio-De-La-Plata cayi sahillerine catarken, bu cayda heddinden artiq gumush oldugunu goren zaman onlari heyret burumushdur. Bu cayda olan gumush esasinda bu torpaga "Argentina” adi verilir. İlk defe Argentinanin adi Martin del- Barko Sentenerin "Argentina ve Rio-De-La-Plata cayinin fethi” poemasinda cekilir. Bu poema 1602-ci ilde yazilmishdir. O gunden indiyedek bu torpagi Argentina adlandirirlar.
Evvelki Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023