İtburnunun faydalari
Xeber / Saglamliq
30 Agustos 2022
2 665
0
İtburnu gulkimiler fesilesine aid olan yabani halda biten, coxillik itburnu kolunun meyvesidir. Xalq arasinda onu yabani qizilgul adlandirirlar. İtburnu kolu 1,5 - 2,5 metr hundurluye qeder qalxa bilir. Onun govdesinin yan tereflerinden budaqlar cixir ve budaqlarin ustunde six-six kicik yarpaqlar bitir. İtburnu meyveleri korpe yashil zoglarin uc hissesinde bitir. Gilemeyveler itburnunun cicekleri tokuldukden sonra formalashmaga bashlayir.
Anarim.Az immunitet-Anarim.Az-a istinaden bildirir ki, itiburnu cicekleri aciq-cehrayi ve ya cehrayi rengde, besh lecekden ve 5 sm olcuye malik diametrden ibaret olur. İtburnu yabani halda meshelik, duzenlik erazilerde ve ya yol kenarlarinda yetishe bilen bir kol bitkisidir. O may-iyun aylarinda cicek acir, cicekler tokuldukden sonra ise yerini uzunsov, coxlu xirda tuklere malik olan gilemeyveler tutur. Bu gilemeyveler ise sentyabr-oktyabr aylarinda qirmizi itburnuya cevrilir. İtburnu meyvelerini don vurmamish toplamaq lazimdir. Cunki az miqdarda itburnu gilemeyvesini don vurarsa, o tamamile mualicevi keyfiyyetini itirir. Ev sheraitinde itburnunu qurudaraq saxlamaq lazimdir. Bu zaman onu 90-100*C temperaturda xususi sobada qurutmaq lazimdir. Qurudulmush itburnu tund qirmizi gengde olur ve onu iki il muddetinde bankada ve ya torbada saxlamaq mumkundur. Mualicevi meqsedle itburnunun ciceklerinden de istifade edilir. Onun leceklerinden hazirlanan demleme derini tonuslandirir ve teravetlendirir. İtburnu haqqinda coxlu efsaneler ve inanclar var. Deyilenlere gore Qedim Yunanistanda sevgi Allahi Afroditanin qebrini itburnu ile bezemishler.
Bir cox alimler itburnunun veteninin İran ve Himalay daglari oldugunu qeyd edirler. İndi demek olar ki, dunyanin butun olkelerinde itburnu yetishir. Ona sehralarda, Tundra meshelerinde de rast gelmek mumkundur. İtburnu az kalorili gilemeyvelerdendir. Onun qurusunun 100 qraminda 284 kKal var.
100 qram teze itburnunun terkibinde olan qida deyeri:
- Zulallar - 1,7 qr
- Yaglar - 0,6 qr
- Karbohidratlar - 22,6 qr
- Su - 62 qr
- Kalori - 110 kKal.
Yetishmish itburnunun terkibi zulallar, karbohidratlar, lifler, serbest orqanik turshular, coxlu miqdarda minerallar(kalium, natrium, kalsium, maqnium, fosfor, demir, marqanes, xrom, molibden, kolbat ve s.), vitaminler(B1, B2, B6, K, RE, PP, C), tanin, boyaq maddeleri, karotin, ribpooflovin, limon ve alma turshusu, sheker, fitonsidler ve efir yaglari var. İtburnunun terkibinde olan C vitamininin miqdari qara qaragatdan 5-10 defe, limondan ise 40 defe coxdur. İtburnu demlemesi qan-damar sisteminin temizlenmesine, maddeler mubadilesinin yaxshilashmasina, qan azliginin aradan qalxmasina, boyrek, sidik kisesi, qaraciyer xesteliklerinin sagalmasina sebeb olur. İtburnu demlemesi sinqa xesteliyinin mualicesinde cox effektlidir. İtburnudan umumi mohkemlendirici, tonuslandirici, atereskleroz elametlerini azaltmaq, orqanizmin infeksiya xestelikleri qarshi olan muqavimetini artirmaq, meqsedile istifade edilir. Bu zaman 3 xorek qashigi xirdalanmish quru itburnu meyvesini yarim litr suya 15 deqiqe zeif odda qaynatmaq, gece boyu saxlamaq ve icmek lazimdir. İtburnu demlemesine gun erzinde isti su qataraq cay kimi icmek ve ya bal qarishdirib icmekde fayda var. Mualice meqsedile itburnu kokunden de istifade edilir.
İtburnu toxumlarindan yagin terkibi yag turshulari ve vitaminlerle zengin olur. İtburnu meyvesi ve ya kokunun demlemesi orqanizm ucun cox faydalidir. Bu demleme polivitaminlerle zengindir. Demleme orqanizme odqovucu, sidikqovucu, tezyiqsalici tesir gosterir. Demleme qan damarlarinin divarlarini mohkemlendirir, qirmizi qan huceyrelerinin miqdarini artirir, immuniteti yukseldir, mubadileni, yaddashi yaxshilashdirir, cinsi hormonlarin funksiyasini stimulyasiya edir, xerceng huceyrelerine qarshi dayanir, soyuqlama ve qripp xesteliyini sagaldir, bash agrilarini aradan qaldirir.
İtburnu demlemesinin gozel etri ve guclu antioksidant tesiri var.
İtburnudan xalq tebabetinde genish istifade edilir. O avitaminozlar, hipovitaminozlar, infeksiya xesteliklerinin profilaktikasinda istifade edilir. Onun yarasagaldici tesiri var. Onun demlemesini yaniqlar ve yaralanmalar zamani icmek cox faydalidir. İtburnu atereskleroz elametlerini aradan qaldirir, zedelenmish toxumalarda regenerasiyani suretlendirir. Bu sebeblerine gore dermatozlar, trofik yaralar, dosh gilesinin catlari zamani itburnu demlemesini icmek cox faydalidir.
İtburnunun zererli xususiyyetleri
Qan dovraninda pozgunluqlar olan xestelere itburnu demlemesi icmek meslehet gorulmur. Arterial tezyiqi yuksek olan xestelere itburnunun spirtde demlemesinden istifade elemek olmaz. Spirtde olan demleme ashagi tezyiqi olan xestelere meslehet gorulur. Ashagi tezyiqi olan xesstelere ise itburnunun suda demlemesinden istifade elemek olmaz. Uzun muddet itburnu demlemesi icmek qaraciyerin yukunu suretlendire ve narahatciliqlara sebeb ola biler. Bu zaman bezen sariliq elametleri meydana cixa bilir. İtburnudan hazirlanan derman prepatarlari odun ifrazini lengidir. Onun kokunden hazirlanan demlemeni qebizlikden eziyyet ceken adamlara teyin etmek patoloji elametlerin ortaya cixmasina sebeb ola bilir. Bunun olmamasi ucun qebizlikden eziyyet cekenler itburnu demlemesi icerken onu ispanaq, shuyud ve ya ceferi ile birlikfde demleyib icmelidirler. Bu qarishimin demlemesi bagirsaqlarda qazlarin xaric olmasini suretlendirerek qaz emelegelmenin qarshisini alir, qebizliyi aradan qaldirir.
Tromb emelegelmeden ve tromboflebitden eziyyet cekenlere itburnu ve ya terkibinde itburnu olan qarishimlardan istifade elemek olmaz.
Urek damarlarinin iltihabi xesteliklerinden(endokardit ve s.)eziyyet cekenlere heddinden cox itburnu demlemesi icmek olmaz.
Dermatoloji problemleri olan xesteler itburnu demlemesi icen zaman diqqetli olmalari tovsiye edilir.
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023