Yoluxucu xesteliklerden qorunmaq ucun ne etmeli?

Xeber / Saglamliq
22 Mart 2020
706
0


Yoluxucu xesteliklerden qorunmaq ucun ne etmeli?
Azerbaycan Qida Tehlukesizliyi Agentliyi (AQTA) yoluxucu xesteliklerden qorunmaq ve onlarin yayilmasinin qarshisini almaq ucun zeruri tovsiyeler verib.

Anarim.Az AQTA-nin hemin tovsiyelerini teqdim edir:

Umumdunya Sehiyye Teshkilatinin (UST) melumatlarina esasen, son zamanlar Cin Xalq Respublikasinin erazisinde meydana gelen COVİD-19 virusu dunyanin bir sira olkelerine yayilmaqdadir. İlk yoluxan insanlara xesteliyin birbasha heyvan mensheli qidalardan kecdiyi mueyyen olunmushdur. Xesteliyi toreden virusun heyvan mensheli mehsullar vasitesi ile yayilma ehtimali nezere alinaraq vetendashlarin qida mehsullari ile davranishi, bishirme (56 °C ve ya daha yuxari temperaturda bishirmek, yaxud termik emaldan kecirmek) ve saxlanma zamani qida tehlukesizliyi teleblerine ciddi shekilde emel etmeleri vacibdir.

Qidalanma zamani nelere diqqet etmeli?

Orqanizmin saglam fealiyyeti ve xesteliklere qarshi muqavimetini artirmaq ucun immunitetin guclu olmasi cox vacibdir. İmmunitetin guclu olmasi ucun muxtelif vitamin ve mikroelementlere ehtiyac var. Bura A, C, D, E ve B qrup vitaminleri (B2, B6, B12), fol turshusu, demir ve sink daxildir. A vitamini: treska baligi, yumurta, sari ve narinci meyve - terevezlerde, brokoli, ispanaq, tund yashil ve lifli terevezlerde, C vitamini: sitrus meyvelerde, yashil ve qirmizi biber, qara qaragat, kivi, ciyelek, brokoli, ceferi, ananas, brussel kelemi, gul kelem, manqo, noxud ve pomidorda, D vitamini: tuna ve qizil baliq kimi yagli baliqlarda, mal qaraciyeri, pendir, yumurta sarisi, bezi gobeleklerde, E vitamini: bitki yaglari (gunebaxan, zeferan, qargidali ve soya yaglarinda), badam, fistiq, gunebaxan toxumlari, ispanaq ve brokoli kimi yashil yarpaqli terevezlerde, B qrup vitaminlerinden B6 vitamini: tuna baligi, qizil baliq, banan, paxlalilar, mal eti, gerzekli meyveler, qush eti, taxil ve noxudda, B12 vitamini: qaraciyer, az yagli sud, toyugun dosh eti, yumurta, mal eti, tuna baligi, qizil baliq, ala baliqda movcuddur.

Sadalanan bu qida mehsullarinin qebulu ile yanashi, gundelik qidalanma ve heyat terzi verdishlerinde immun sistemini zeifleden bir sira amillerden qacinmaqla da orqanizmimizi tehlukelerden qoruya bilerik. Hemin amiller: xroniki xestelikler, yuxusuzluq, shekerden heddinden artiq istifade, xroniki stress, balanslashdirilmamish qidalanma, iltihabi xestelikler, az hereketli heyat terzi, artiq ceki, siqaret, spirtli icki faktorlaridir.

Qida yolu ile yoluxan xesteliklerin qarshisini nece almali?

İstehlak etdiyimiz qida ile davranma, bishirme ve saxlanma zamani qida tehlukesizliyi teleblerine emel olunmasi cox vacibdir. Xesteliye sebeb ola bilecek zererli bakteriyalari biz gore bilmirik. Unutmaq olmaz ki, istenilen qida mehsulu ozu ile mikroorqanizmleri dashiya bilir. Qidalari hazirlayarken, bishirerken xususile ciy eti hazirlayarken eller, istifade olunan qablar ve qida hazirlanan sethler tez-tez yuyulmalidr. Meyve ve terevezler xususi hessasliqla temizlenmelidir. Qidalar lazimi temperaturda bishirilmeli ve saxlanmalidir. Bishirildikden sonra ise otaq sheraitinde saxlanmamali, derhal soyudulmalidir. Carpaz cirklenmeye yol verilmemelidir. Meselen, et ve goyerti yanashi qoyulmamalidir. Metbex mutemadi olaraq temizlenmeli ve dezinfeksiya edilmelidir.

Alish-verish zamani nelere diqqet etmeli?

1. Qida mehsullarinin alish-verishi zamani qida tehlukesizliyi teleblerine emel olunmasi ucun evvelce tez xarab olmayan mehsullari secmek ve onlari yerleshdirdikden sonra soyudulmush ve ya dondurulmush qida mehsullarini almaq lazimdir.
2. Qablashdirilmasi pozulmush et ve ya qush eti mehsullarini secmek tovsiye olunmur.
3. İstifade muddeti bitmish qida mehsullarini almaq ve ya istehlak etmek yolverilmezdir.

Qida mehsullarini nece saxlamali?

Tez xarab olan qida mehsullari 2 saat erzinde, temperatur 32 ºC-den yuxari olduqda ise 1 saat erzinde soyudulmalidir. Soyuducu 4.4 ºC-de ve ya daha ashagi, dondurucu ise -17.7 ºC-de ve ya daha ashagi temperaturda olmalidir.

Teze qush eti, baliq, cekilmish et 2 gun erzinde bishirilmeli ve ya dondurmali, dana, quzu eti ise 3-5 gun erzinde bishirilmeli ve ya dondurmalidir. Tez xarab olan qida mehsullarinin, meselen, et ve qush etinin keyfiyyetini qorumaq, hem de onlarin shirelerinin diger qida mehsullarina kecmemesi ucun onlar etibarli shekilde qablashdirilmalidir.

Konservleshdirilmish qidalar donma temperaturuna ve ya yuksek temperaturlara meruz qalmamalidir. Bukulmush, paslanmish ve ya shishmish konserv qablari derhal atilmalidir.

AQTA yoluxucu xesteliklerden qorunmaq ve onlarin yayilmasinin qarshisini almaq ucun vetendashlari qida tehlukesizliyi teleblerine ciddi shekilde emel etmeye, eyni zamanda bu cur xesteliklerle bagli yalniz resmi orqanlarin melumatlarina etibar etmeye cagirir.

Evvelki Xeber Novbeti Xeber


Geriye Qayit

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023