Mektebde kutbeyin olmush dahiler
Maraqli / Maraqli Yazilar / Alimler ve Filosoflar
31 Ekim 2015
2 322
1
Anton Cexov
Rus yazarlari arasinda oz derin intellektiyle taninan A.Cexov ushaq iken derslere cox da maraq gostermirmish. Bioqraflari bu gunahi yazarin atasinin ayagina yazirlar. Onun ishletdiyi dukandaki reflerde erzaq mehsullariyla (cay, konfet, sabun, duzlu baliq) yanashi, kerosin, dermanlar, cive, azot turshusu, strixnin ve bu kimi mallar qarmaqarishiq halda duzulerdi.
Dukanda spirtli ickiler de satildigindan atasi balaca Antonu derse getmek evezine, el-ayaq ishlerinde calishdirirmish, ogurluq olmasin deye, ona alicilara goz qoymagi tapshirirmish. Her cur iyle dolu dukanda, yeyib-icen, soyushen, hetta dalashan eyyash mushterilerin ehatesinde genc gimnazistin oturub, derslere hazirlashmasi, diqqetini neye ise cemlemesi son derece aglasigmaz idi. Hem de dukanin ici adeten soyuq oldugundan Antonun barmaqlarinin uclari donurdu.
Subh saat beshde dukani acan ushaq yariyuxulu halda oturub, atasinin ishe cixmasini gozleyirdi. Atasi ise kefine gore ishe bashlayirdi. Dukandaki cansixici novbesini basha vuran Anton, aydin meseledir ki, ders oxumaga deyil, tay-tushlariyla oynamaga yollanirdi. Movsumden asili olaraq, o, ya cayda cimirdi, ya da xizek sururdu.
Butun bu sebebler uzunden onun gimnaziyada qabaqcil shagird kimi ad cixarmasi imkansiz idi. Hetta o, iki defe sinifde de qalmishdi: ucuncu sinifde cografiyadan ve riyaziyyatdan, beshinci sinifde ise yunan dilinden qeyri-kafi qiymetler aldigi ucun yuxari sinfe kecmemishdi. Maraqli cehet burasidir ki, geleceyin dahi yazicisi hec ana dilinden de orta qiymet, yeni «4» almaga hemishe nail olmurdu, defterlerinde daha cox «uc»lere rast gelinirdi.
Yuxari siniflerde o, seylerini artirmaqla bu geriliyi ortadan qaldira bildi. Atasi ise iflasa ugradigi ucun oz baqqal dukanini hemishelik bagladi ve ailesiyle birlikde Taqanroqdan Moskvaya kocdu. Orada Tibb İnstitutuna daxil olan Anton Cexovun heyatinda koklu deyishiklikler bash verdi ve o, ozunuifade meqsediyle duzlu-mezeli hekayeler, sehnecikler yazmaga, yaradiciliqda ilk addimlarini atmaga bashladi.
Uinston Corcill
Kubar ailenin ovladi olan Uinston ushaq yashlarindan tehsile, defter-kitaba nifret besleyirdi. Oz memuarlarinda o, bu barede bele yazir: «Dayemle ilk qiraet kitabimi oxuyub bitirmeden men bu eziyyetden qurtulmaq ucun evden qacmagi uygun bildim».
Doqquz yashina giren Uinstonu valideynleri Askat sheherindeki Muqeddes Georq ozel mektebine verirler. Hemin tehsil ocaginda derslere hazirlashmayan shagirdleri vaxtashiri, hem de amansizcasina doyurduler. Uinston da orada gen-bol kotek yeyirdi. Ancaq bunun sebebi hec de tenbelliyi deyildi. Muellim ve terbiyeciler balaca Uinstonu adeten yashina uygun olmayan kitablar oxuyarken yaxaladiqlari ucun cezalandirirdilar.
Dersden kenar butun kitablara sonsuz maraq duydugu halda о, derslikleri eline almaga erinirmish. İki il hemin mektebde canderdi oxuyan Uinston yekun imtahanlarinda cox pis neticeler gosterdiyinden valideynleri onu mektebden cixartmaq qerarina geldiler. On uc yashinda iken Corcilli Harroudaki orta mektebe verdiler ki, tehsilini davam etdirsin. Oten iller erzinde o, imtahan vermeyin sirlerine az-cox yiyelendiyi ucun bu mektebde qazandigi neticeler «ikiler» yox, "ucler" oldu. Orada oxudugu iller erzinde mekteb mudiriyyeti terefinden kut shagirdler kateqoriyasina aid edildiyinden onun qedim yunan ve latin dili derslerine girmesi yasaqlanmishdi: bunun yerine o, ana dili uzre elave dersler alirdi.
Sonralar, tarixin en telatumlu dovrlerinde Corcillin Boyuk Britaniyanin iki defe bash naziri secilmesi ve 1953-cu il ucun edebiyyat uzre Nobel mukafatina layiq gorulmesi nezere alinarsa, vaxtile balaca Uinstona ana dili dersleri veren muellimlerin emeyinin bosha getmediyini derin inam hissiyle soylemek olar.
Tomas Edison
O, ushaqliq dovrunu son derece bextever kecirib: atasi fehle imish, anasi ise vaxtile muellime ishleyibmish. Ailenin sonbeshiyi olan Tomas eziz-girami ovlad kimi ezizlenirmish.
1854-cu ile kimi, yeni yeddi yashina dolana qeder o, esl ushaqliq heyati surub. Hemin il valideynleri onu mektebe yazdiriblar. O vaxt sheherde yegane ibtidai tehsil ocagi Reverend C. İnqlin ozel mektebi imish. Burada birce telim-terbiye usulu uygulanirmish: ushaqlara son derece iri metnleri ezberlemeyi tapshiran «muellim» verilen ev tapshiriqlarinin ohdesinden gelmeyen shagirdleri xetkeshle, hem de xususi amansizliqla doyurmush. Cox vaxt o, sirf ibret olsun deye, mekteblileri doymeye, onlarin gozunun odunu almaga da bir behane tapirmish.
Tomas ele ilk gunun seheri iki ayagini bir bashmaga direyib deyir ki, bir daha o mektebe ayagini basmayacaq. Atasi onun ustune cimxirir ve derse getmesini teleb edir.
Derslerine davam eden Tomas ilk ayin sonuna dogru butun derslerden «iki» alir. Milad (Yeni il) bayramina yaxin ise o, mektebden goz yashlari icinde eve donerek, anasina bildirir:
— Mister İnql haminin gozu qarshisinda meni «debil» adlandirdi ve dedi ki, valideynlerin gelmese, bir daha seni mektebin kandarindan iceri buraxmayacagam.
Tecrubeli pedaqoq olan xanim Edison bu yerde xeyli anlayishli davranaraq, erine bu xususda bir shey soylemeye gerek duymur ve meseleni yerinde arashdirmaq ucun shexsen mektebe yollanir. Onu mekteb binasinin girishinde qarshilayan mister İnql cox qaba shekilde deyir: «Bu agildan kem oglunuz hec bir fenni qavraya bilmir. Eger onu bu mektebden cixartsaniz, cox agilli secim edersiniz».
Missis Edison ele bele de edir. O vaxtdan etibaren onun oglu hec bir orta tehsil ocagina qedem qoymur. Sonradan dunyanin en meshhur ixtiracilarindan biri kimi taninan ve «General Electric» shirketini quran Tomas Edison butun ilkin bilgileri ev sheraitinde, hem de dogma anasinin nezareti altinda qazanir. Anasi ona oxumagi oyredenden sonra Tomasin ugurlari gunbegun artmaga bashlayir.
Normal yazi yazmagi omru boyu oyrenmese de, sirf zehni gucu hesabina o, qisa muddetde milyoncuya cevrilir, en mehsuldar ixtiraci kimi adini ABSh ve dunya tarixine yazir.
Azad Yashar
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
REYLER
...DUALARİMDASAN...
31 Ekim 2015 20:27
eledide her sey oxumaqla olmurki
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023