OShO – “Guc, Siyaset ve Deyishiklik”
Maraqli / Maraqli Yazilar / Alimler ve Filosoflar
12 Haziran 2016
2 142
0
Dagitmaq nifretden geler, yaratmaq sevgiden geler.
Seni, shertsiz sevmeye hazirlamaga; seni, yadlarla bele dostluga hazirlamaga; qarshidurma yaratdiqlari ucun teshkilatlanmish dinlerini buraxmaga, olkene aidiyyetini bele buraxmaga hazirlamaga calishiram. Forma olaraq olkenin pasportunu dashimaq mecburiyyetinde qalacaqsan, amma bu sadece bir resmiyyetdir. Varliginin derinlerinde bir Hindu olmamalisan; bir Alman olmamalisan ve bir Xristian olmamalisan.
Ozunu bilen, oz varligini anlayan, heyatin menasini anlayan insanda aniden bir guc partlayishi olar. Lakin, bu daha cox sevgi kimdidir, merhemet kimidir. Gunesh ishigindan cox, ay ishigi kimidir; serin, sakit, gozel. Bele bir insanin deyersizlik kompleksi yoxdur. O qeder doludur, o qeder doygundur, o qeder dincdir ki, bashqalari uzerinde guc sahibi olmagi arzulamasina hec gerek yoxdur.
Bashqalari uzerinde guc siyasidir ve bashqalari uzerinde guc sahibi olmaqla maraqlanan insanlar, derin bir deyersizlik kompleksi olan insanlardir. Ozlerini davamli olaraq bashqalari ile muqayise edir ve ozlerini deyersiz hiss edirler. Dunyaya ve ozlerine bunun bele olmadigini, ustun varliqlar olduqlarini subut etmek isteyirler. Butun siyasetciler, deyersizlik kompleksinden eziyyet cekirler. Butun siyasetcilerin psixoloji mualice almaqlari gerekdir. Bunlar xeste insanlardir ve bu xeste insanlarin elinden butun dunya cox boyuk iztirab icindedir. Uc min ilde besh min muharibe!
Siyasi guc cirkindir. Bashqalari uzerinde guc cirkindir. İnsanliq xaricidir, cunki biri uzerinde guc sahibi olmaq, o insani bir eshyaya endirmek demekdir. Senin malin halina geler.
Nixon, bashqalarinin telefon danishiqlarini dinleyerken yaxalandi ve nehayet, prezidentlikden istefa etmek mecburiyyetinde qaldigi zaman, Mao Zedongun sherhi diqqete layiq idi. “Bunu her siyasetci eder. Bunda ozel bir durum yoxdur, niye bu qeder boyudurler? Zavalli Nixon sadece olaraq bunu ederken yaxalandi.” dedi.
Yalniz tevazokarliq, sadelik, tebiilik, bashqasi ile muqayise etmemek… Her kes beznersizdir; muqayise etmek qeyri-mumkundur! Bir qizilgulu bir mexmer gulu ile nece muqayise ede bilersen? Hansinin ustde, hansinin ashagida oldugunu nece soyleye bilersen? İkisinin de ozune xas gozelliyi vardir ve ikisi de cicek acmish; guneshde, kulekde, yagishda reqs etmish; heyatini tam menasi ile yashamishdir.
Hec kim ustun deyil, hec kim ashagi deyil, amma hec kim beraber de deyil. İnsanlar sadece olaraq benzersizdirler. Sen sensen. Men menem. Men heyata oz potensialimi qatmaliyam; sen heyata oz potensialini qatmalisan. Men oz varligimi keshf etmeliyem, sen oz varligini keshf etmelisen.
Sene birini sevmeyini deseler, bunu nece edeceksen? Beli, rola gire bilersen, sevirmish kimi ede bilersen; baxdigin kinolardan, oxudugun romanlardan gozel dialoqlari tekrarlaya bilersen. Gozel sheyler deye bilersen, amma hec bir shey senden cixmir. Sevmir, sadece bir oyunda rolunu oynayirsan. İshin felaket olan terefi ise budur ki, coxumuz butun heyatimizi oyun bele yox, meshqle davam etdiririk. Oyun ucun zaman esla gelmez, tekrar tekrar meshq ediler. Bir nece insan ucun oyun vaxti gelse bele, oyun da bashqa her hansi bir shey qeder saxtadir, cunki ureyin icinde deyil. Oludur, nefes ala bilmez. İstiliyi, canliligi, reqsi yoxdur. Bunu bele etmek uzre oyredildiyin ucun bele edirsen. Bu bir nov meshq, beden terbiyesi, nezaket qaydasi, terbiye her hansi bir sheydir, amma sevgi deyil.
Senin ucun neyin yaxshi, neyin pis oldugunu yalniz sen tapa bilersen. O zaman butun hereketlerinin icinden kecen ferqindelik ipini tut, heyatinda hec bir nifret, hec bir hirs, hec bir qisqancliq tapa bilmeyeceksen. Ona gore yox ki, bunlardan vazkecdin, ona gore yox ki, onlari sakitleshdirdin, ona gore yox ki, bir shekilde onlardan qurtuldun, ona gore yox ki, onlara qarshi nese etmeye cehd etdin. Xeyr, hec bir shey etmedin, onlara toxunmadin bele. Ferqindeliyin gozelliyi budur: Esla bir sheyi sakitleshdirmez, amma ferqindeliyin ishiginda sanki eriyen ve deyishen sheyler vardir. Ve daha saglam, daha butun, daha derin, daha quvvetli hala gelen sheyler vardir: sevgi, merhemet, yaxshiliq, dostluq, anlayish.
Ferqindelikle edilen her shey gozel ola biler; eyni hereket, ferqindelik olmadan cirkinleshe biler.
Dolayisi ile xatirlanmali olan ilk shey, qorxu ile hereket etmeyin dogru yol olmadigidir.
Heyat bu qeder asan yox edilmesine icaze vere bilmez, cox boyuk muqavimet gosterecekdir. O muqavimetde yeni bir insanin, yeni bir shefeqin, yeni bir nizamin, butun heyatin ve varolushun dogumu gizlidir.
Min illerdir batib qalmishiq, sadece eshyalar inkishafini davam etdirir: daha yaxshi mashinlar, daha yaxshi teyyarerler, daha yaxshi bombalar, amma daha yaxshi insanlar yoxdur.
İnsanin ilishib qalmasi, amma bashqa her sheyin boyumeye davam etmeyi tehlukeli bir veziyyetdir. İnsan oz irelilemesinin, oz texnologiyasinin, oz elminin altinda qalacaq. İnsan da boyumelidir; insan daima onde olmalidir.
Her cur elmi irelilemenin terefdariyam, amma irelileme, yaradici insanlarin elinde olmalidir.. irelileme, muharibe deye bagiranlarin elinde olmamalidir.
Felaket vaxtlari, gercekleri oldugu kimi ferq etmeyini temin eder. Heyat her zaman kovrekdir; her kes daima tehluke icindedir. Sadece olaraq normal zamanlarda olu kimi yatdigin ucun bunu gormezsen. Yuxu gormeye, gelecek gunler ucun, gelecek ucun gozel sheyler xeyal etmeye davam edersen. Lakin tehlukenin yaxin oldugu anlarda, birden, geleceyin olmaya bileceyini, sahib oldugun yegane anin bu oldugunu ferq edersen.
Buna gore de, felaket zamanlari son derece aciqlayicidir; dunyaya yeni hec bir shey getirmez; sadece dunyani oldugu kimi ferq etmeyini temin eder. Seni oyandirar. Bunu anlamasan, aglini itire bilersen; eger anlasan, oyana bilersen.
Yaradici, agilli bir insan guc arxasinca qacmaz. Agilli insan bashqalari uzerinde hakimiyyet qurmaqla maraqlanmaz. Onun maraqlandigi movzu, ozunu bilmekdir. Bu sebebden, en yuksek zeka xususiyyetine sahib olan insanlar mistisizme yoneler, en coxu guc arxasinca qacar. O guc dunyevi, siyasi ola biler; pul ola biler, milyonlarla insan uzerinde ruhsal hakimiyyet qurmaq ola biler, amma esl istek, daha daha cox insana hokm etmekdir.
İshiq, sevgi ve yaradiciliq, hec kime hokm etmekle maraqlanmaz. Ne ucun? Bashqasi bashqasidir; ne sen kimese hokm etmek isteyersen, ne de bashqasinin sene hokm etmeyini isteyersen. Azadliq, sadece birazca oyaniq olmagin lezzetidir.
Dunyada indi yashayan cox az insan var. Hemishe ya kecmishde, ya da gelecekde yashayirlar.
Butunluk icinde reqs etmek ucun lazim olan tek shey, yalniz bu anin gercekliyini qebul etmeyimizdir. Sonraki anin gercekliyini geldiyi zaman qebul edeceyik, amma onu gozlemeyeceyik.
Men sene yashamagi, sevmeyi, reqs etmeyi, mahni oxumagi oyredirem ve gozlememeyi.
Qadinlar kishilerden ne ashagidir, ne de ustundur. İkisi insanligin iki ferqli cinsidir, muqayise edile bilmezler. Muqayisenin ozu axmaqliqdir ve muqayise etmeye bashlasan, bashina derd acacaqsan.
Sadece axmaqlar muharibe etmeye davam etdi; butun agilli insanlar neyin dogru, neyin yalnish olduguna qerar vermeyin yollarini tapmaqla meshgul idi.
Hindistanda, her filosofun butun Hindistani gezmeyi, digerlerine meydan oxumagi bir enene idi. Meydan oxumaq dushmence deyildi, bunu anlamalisan. İkinci seviyyede dushmenlik yoxdur; iki terefde de heqiqeti axtaran insanlar vardir. Dostca bir veziyyetdir, dava deyil; ikisi de heqiqetin qalib gelmeyini isteyer. Hec kim digerine qalib gelmeyi istemez. Mesele qetiyyen bu deyil.
Hindistanin felsefe tarixinde meshhur deyim, Satyameva jayate’ dir: “Kim meglub olursa olsun, heqiqet qazanmalidir.” Bu, bir deyersizlik kompleksinden ortaya cixmir, ustun bir zekadan dogur.
Azadliq, musbet bir anlayishdir.
Ve bir arashdirmaci, neyin yaxshi, neyin pis oldugu barede dushunmemelidir; sadece arashdirmali, izlemeli, mushahide etmelidir.
Gercek zeka sahibi insan, bir ideologiyadan yapishmayacaq; niye etsin? Hazir cavablardan ibaret olan bir yuku dashimayacaq. Kifayet qeder agilli oldugu ucun her hansi bir veziyyet ortaya cixanda ona qarshiliq vere bileceyini bilir. Niye kecmishden gelen gereksiz bir yuku dashisin? Onu dashimagin ne anlami var? Eslinde, kecmishden ne qeder cox shey dashisan, indiki zamana o qeder az qarshiliq vere bileceksen, cunki indiki zaman kecmishin bir tekrari deyildir, daima yenidir, daima yenidir. Esla kohne deyildir; bezen kohne kimi gorune biler amma kohne deyildir, temel ferqler vardir.
Heyat esla ozunu tekrar etmez. Daima teze, daima yeni, daima boyuyen, daima arashdiran, daima yeni maceralara irelileyendir. Kohne hazir cavablarinin sene faydasi olmayacaq. Eslinde seni engelleyecekler; yeni durumu gormeyine imkan vermeyecekler.
“Qeyri-mueyyenlik zamanlari” yoxdur, zaman daima qeyri-mueyyendir. Bu zehnin sixintisidir: Zehin deqiqlik isteyer ve zaman daima qeyri-mueyyendir. Bu sebeble, zehin, tesadufen kicik bir deqiqlik sahesi tapdigi zaman, davamliliq hiss eder. Zehni xeyali bir qaliciliq ehate eder. Varolushun ve heyatin gercek tebietini unutmush goruner, bir nov, xeyal dunyasinda yashamaga bashlayar; goruntunu gercekle qarishdirmaga bashlayar. Bu, zehine yaxshi tesir eder, cunki besit bir sebebden deyishmeden daima qorxar: Yaxshi ve ya pis deyishmenin ne getireceyini kim bile biler? Bir shey deqiqdir; deyishme senin illuziyalar, gozlentiler, xeyallar dunyani qarishdiracaqdir.
Heyat vicdanli deyilmish, adil deyilmish kimi gelir, cunki elimziden bir oyuncaq aldi. İnsan, bele boyuk neticelere gelmekde teselmemelidir. Bir az da gozle. Belke butun deyishiklikler her zaman yaxshiligadir. Sadece kifayet qeder sebrli olmalisan. Heyati bir az daha serbest buraxmalisan.
Heyatim boyunca bir cox sheyin qeyb oldugunu gordum. Belke hamidan daha cox dostum oldu. Lakin, birisi bu gun dostdur, sabah biter. Bir qovshaqda bir yol tapar ve ayrilar. Lakin men daima sadece yolcu oldugumuzu ferz etdim; birisinin ne qeder seninle birlikde olacagini esla bile bilmezsen. Birisi seninle birlikde iken, vere bildiyin qeder sevgi ver, paylasha bildiyin qeder paylash. Sabah belke o insanla vidalashmaq mecburiyyetinde qalacaqsan.
Hazirlayan: Fidan Aslanova
fitret-Anarim.Az
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023