Bu elametler varsa, qeybet xesteliyine yoluxmusuz
Psixologiya / Qadin Dunyasi
18 Eylul 2021
1 672
0
Tebietin en ali varligi, yaradanin en qiymetlisi insan dunyaya gelende onunla (mustesna hallar istisna olmaqla), hali xasiyyeti, agli ve istedadi da da birge dogulur.
Mustesna hallar dedikde, ilk once insanin dushduyu muhuti ve sheraiti nezerde tuturuq. Bezen muhit ve sherait insan aglina, dushuncesine ciddi tesir edir. Tebii ki, bu bir bashqa yazinin movzusudur. Dunyaya gelen insanin dunyaya baxishi muxtelif oldugu kimi, her bir insana baxish da muxtelif ola biler. Eqline ve emeline gore, Movlane Cemaleddin Rumi, Fezullah Neimi, İmameddin Nesimi, İbni Sina kimi mudrukler insanlara qiymet vererken, onlari Kamil insan ve cahil insan kimi sherti qiymetlendirme usulundan istifade ederek iki qurupa bolmushler…
Kamil insan aglinin gucune inanan, biliyi, bacarigi, xeyirxahligi, yashadigi cemiyyete xeyir veren ve onun xoshbextliyi ugrunda canini feda etmeye hazir olan ve en azindan bacardigini eden ve etmek isteyenlerdir. Ve insanin kamillik derecesini qiymetlendirmek ucun bu siyahini istediyimiz qeder uzada bilerik. Cahil insan birincinin eksine olaraq butun pisliklere mehel qoymadan imza atamaga hazir olan ve onlari edenlerdir. Detallarina varsaq gorerik ki, cahil insan yaltaq da ola bilir, qeybetcil de, ikuzlu de ola bilir, yalanci da…
Bashqasinin yaxshi emeline mane de ola biler, ona xesed de apara biler… Bu meqamda insanin genefondunu nezere almasaq dushuduyu muhutin de rolu oz ishini gormush olur… Yazimizin esas movzusu yaltaqliq ve qeybet oldugu ucun helelik bu meqamin ustunde qerar tutmaq niyyetindeyik. Cox tessuf doguran haldir ki, yaltaqliq ve qeybet sari sarmashiq, qorxulu bir illet kimi cemiyyeti sarimaqdadir. Tebii ki, bu iki sindiromu en cox yaradan amil etraf muhit ve sheraitdir…
En cox bacariqsiz, elmi ve sosial muhitde dushuncesi inkishafdan geri qalan insanlarin bir qismi bu xesteliye yoluxurlar… Ve en pis ceheti de budur ki, bu cur insanlar etdikeri pisliklerin derecesini qiymetlendirmek hisslerini itirdikleri ucun ya ozlerine teref muqabil axtarir, hem dushunce ve hemfikirlerinin coxlugunu arzu edirler. Ya da tesir dairelerini genishlendirmek ucun qeyri-enenevi metodlardan istifade ederek etrafda olan kamil insanlara zerer vermekden cekinmirler. Cesaretle demek isteyirem ki, bu xasiyyet deyil qorxunc bir xestelikdir.
Hal-hazirda bele bir diaqnoz olmasa da inaniram ki, yaxin zamanlarda insanlarin bu xesteliyin mualicesine olan ashiri telabati nezere alaraq psixologiya elmi bunu psixoloji xesteliyin en qorxunc novu kimi tesdiq edecekdir. En pisi de budur ki, millet olaraq en cox diaqnoz qoyulan kimi statistikada biz on yerlerden birinde yer alacagiq. Sebebini arashdirdiqda ise temeli mukemmelliyyetcilikden, tamamlanmamish qaygilardan, ozguvensizlikden, olanla yetinmemekden, umudsuzlukden (yeni ozu haqqinda dushunmeyib de bashqalarinin heyatini gotur-qoy edir) sheraitinin azligindan ozunu daha bacariqli ve her sheyi cox bilmish kimi gostermek isteyi ve s. Sindrom ozunu qadinlarda ve kishilerde ferqli formada gosterir. Qadinlarda daha cox gorulen bu diaqnoz soz almaq ucun, kimise kiminse gozunden salmaq ucun, kiminse sirrini her kese acmaq ucun ve bir cox diger meqsedler dashiyirsa kishilerde ozunu tesdiqleme, yanindaki insana ondan daha ustun oldugunu gosterme, her olani cox yaxshi anladigini bildirmek ucun ve ya hec kimi beyenmirmish kimi dushuncesi oldugunu gostermek ve yaltaqliq ucun istifade edilir. Eslinde insan ucun hec bir xeyri olmayan eksine insani etrafindaki insanlarin gozunden salan, guvenilmeyecek ve hormet olunmayacaq, bir hala salan bu verdish onu edenler ucun sadece gunluk rejimin esas hissesi ve qetiyyen texire salinmayacaq bir meshguliyyetdir. Qeyd edim ki, bu sindrom kecicidir. Genetik yolla atadan ogula ve butun geni ehate eden insanlara kece biler. Xestelik ozu ile yalana meyillilik, sayrishan nevroz, sosial fobia ve hallusinasialar da yaradir. Bele insanlar bu verdish uzre ozlerini peshakar saydiqlari ucun evde oturduqlari halda qiybet etdikleri insanin ilk top 5 de olanlar haqqinda onceden fantaziyalar qururlar. Uydurduqlari yalanlara ozleri inandiqlari ve zaman kecdikce bunu bir heqiqet kimi qebul etdikler ucun «eqlinin» ve fantaziyasinin «mehsulu» olan yalani etrafa yaymaga bashlayirlar.
Terapiya usulunun nece aparildigi haqqinda dushunsek onlari ilk once psixoanaliz edib heyatlarindaki problemleri hell etdikden sonra psixiatrin derman desteyi ile aradan qaldirmaq mumkundur. Heyatlarinda olan problemi tapmanin en asan yolu ise danishdigi insanda daha cox neden danishirsa, demeli bu insanin oz heyatinda o yonde derin yoxsulluq var demekdir. Bu cur adamlar danishdiqlarinin oz heyatlarinda da olmasini arzu etmeleri, kiminse haqqinda yalniz fikirlerini pis yonde ifade etmekle tamamlayirlar. Dushuncemize gore eger gunumuzde bu cur adamlarla qarshilashiriqsa hec fikir vermeye de bilerik qenaetinde olanlar da var. Lakin bilmeliyik ki, onlar hec yorulmadan danishdiqlarini sizin tesdiqlemeyinizi isteyecekler. Bunu etmish olsaniz problemi daha da derinleshdirmeye yardim etmish olarsiniz.
Bu xesteliye yoluxmush insanlari tanimaq o qeder de cetin deyildir. Onlar cemiyyet icinde daha cox diqqeti yayiniq olan biri kimi gorunurler. Cunki daima etrafdaki insanlari analiz etdiklerine ve tapdiqlari movzunu danishmaga, genishlendirerek yaymaqa vasite axtardiqlarina gore hemishe beyinleri meshgul veziyyetde olur, ozlerinden biixtiyar donuq uz ifadesi alirlar …
Anarim.Az
Narinc Ushaq Psixologiya Merkezinin psixoloqu
Evvelki Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023