Elametlerden 4-u sizde varsa... - DİQQET
Psixologiya / Saglamliq
14 Agustos 2022
1 645
0
Psixologiya ve Konsultasiya Merkezinin psixiatri, psixoterapevt Orxan Fereclinin meqalesini teqdim edirik.
Boyuk ehtimalla sizin de etrafinizda "kash boyreyim, qaraciyerim xeste olardi, amma bu xestelik mende olmazdi" deyen yaxinlariniz var. Yeqin, bir coxunuzun beyninde bunun hansi xestelik oldugu suali yarandi. Bu, son vaxtlarin en cox rast gelinen xesteliklerinden olan panik atakdir.
Panik atak nedir?
Panik atak shexsin gozlemediyi halda aniden ortaya cixan, 15-20 deqiqe muddetinde getdikce artaraq en yuksek seviyyeye catan shiddetli qorxu tutmasidir. Bu tutmani keciren shexs hemin anda infarkt kecirerek oleceyine, deli olacagina, bayilaraq yixilacagina ve ya ozune nezareti itireceyine inanaraq, dehshetli qorxu hissi kecirir. O, bu qorxunun tesiri altinda suretli shekilde tecili yardim xidmetine ve ya en yaxindaki hekime muraciet edir.
Panik atakin elametleri hansilardir?
Ashagida sadalanacaq 13 psixoloji ve fizioloji elametden en az 4-nun olmasi panik atak diaqnozu qoymaq ucun yeterlidir.
1. Urek doyuntulerinin sayinin artmasi
2. Terleme
3. Titreme
4. Bogulma
5. Nefesin kesilmesi
6. Sinede agri
7. Urekbulanma ve ya qarinda agri
8. Gozlerin qaralmasi, bashin firlanmasi, hushun itmesi
9. Etrafi hiss etmemek (sanki her sheyi yuxuda gorur)
10. Ozune nezareti itirmek
11. Olum qorxusunun yaranmasi
12. Butun duygularin olmesi
13. Eyni zamanda bir nece hissi yashamaq (ushutme, terleme ve s.)
Bu elametlerin mushahide olundugu shexslere panik atak diaqnozu qoymazdan evvel pasiyent etrafli muayine olunmali, urek, agciyer, tiroid, beyin mensheli problemlerin olub-olmamasini deqiqleshdirmek lazimdir.
Qeyd etmek lazimdir ki, panik atak xesteliyi zamani laboratuar ve instrumental muayineler (qan analizleri, KT, MRT ve sair) zamani hec bir patologiya ashkar olunmur. Bir cox xeste bu muayinelerin neticesine inanmayaraq, bashqa hekim ve klinikalara muraciet edirler.
İlk panik tutma adeten sebebsiz bash verir. Bir nece defe tekrarlandiqdan sonra shexsde "Birden yene olar?", "Goresen, bir de ne vaxt olacaq?" tipli novbeti panik ataki gozleme heyecani yaranir. Bu dushunceler artdiqca xeste "birden yene panik atak olar ve mene hec kim komek etmez" fikri ile iri ticaret merkezlerine, metroya ve diger qapali yerlere getmekden cekinir. Ozune mexsus guvenli mekanlar secir ve hemin mekandan kenara cixmir. Bu, panik atakin aqrofobiyali formasi adlanir.
Mualicesi
İlk once xestede paralel olaraq hansisa somatik xesteliklerin olub-olmamasini mueyyen etmek ucun bezi muayineler aparilmalidir. Ekser hallarda xestelerde hec bir problem ortaya cixmir. Mualicenin meqsedi panik ataki tam aradan qaldirmaq yox, xestenin panik ataka munasibetini deyishmek, psixoloji problemleri aradan qaldirmaq ve panik atak haqqinda tam melumat vermekdir. Bu sebebden xestelere derman terapiyasi ile yanashi psixoterapiyanin aparilmasi da zeruridir.
Derman terapiyasi zamani ilk secim preparati muasir qrup antidepressantlar olmalidir. Bezen paralel olaraq yungul sakitleshdiricilerden de istifade etmek olar.
Xesteliyin elametleri azalan kimi dermani kesmek lazim deyil. Ozunuzu yaxshi hiss etdiyiniz andan etibaren mualice 4-6 ay davam etmelidir. Derman dozasini ve novunu mutleq hekim teyin etmelidir. Panik tutma zamani qebul edilen dermanlar bezen xesteye tesir etmeye biler.
Panik tutma zamani ne etmek lazimdir?
Xesteler mutleq evvelceden bilmelidirler ki, bu, adi bir panik tutmadir ve bu tutmaya gore onlara hec vaxt hec ne olmayacaq. Heyecanlanmadan, sakit shekilde oturub tutmanin kecmesini gozlemek lazimdir. Bu zaman derinden nefes almaq shikayetlerinizi artira biler. Bu sebebden de bu tip hereketlerden cekinin. Tecili yardim ve ya hekim cagirmaginiz, spirtli ve kofeinli ickiler qebul etmeyiniz, siqaret cekmeyiniz meslehet deyil.
Aile.Anarim.Az
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023