Yaniq xesareti alana bunlar bir-bir edilmelidir – YADDA SAXLAYİN!
Saglamliq
18 Mayis 2022
2 614
0
Yangin hadisesinden hec birimiz sigortalanmamishiq. Yaniq en agir xesaret hesab olunsa da, bezen ne ozumuzu, ne de yaxinlarimizi bundan uzaq tuta bilirik. Hetta aramizda ushaq vaxti yungul de olsa, yaniq xesareti almayan az adam tapilar. Odur ki, yaniq xesareti alanlara ilk tibbi yardimin nece gosterilmeli oldugunu da hamimiz bilmeliyik.
Teessuf ki, coxumuz bele hallarda ozumuzu itiririk ve nece davranmali oldugumuzu bilmirik. Adi yaniq xesareti zamani bele, ilk tibbi yardimin nece edileceyinden melumatsiziq. Bunu nezere alaraq Ailem-Anarim.Az Respublika Yaniq Merkezinin cerrahi Ulviyye Zeynalova ile sohbet edib.
U.Zeynalova deyir ki, yaniqlar derinin ve derialti toxuma qatlarinin zedelenme derecesine gore 4 cur olur.
1-ci derece zede yerinde derinin qizarmasi ve shishkinliyi, 2-ci derece aciq sari rengli maye ile dolu kicik suluqlarin emele gelmesi, 3-cu A derece boyuk gergin suluqlarin emele gelmesi ile mushahide olunur. Suluqlarin divarlari adeten cirilmish, yaranin dibi cehrayi rengde ve nem olur. Agri hissi sulugun dib hissesinde saxlanmish ve ya zeiflemish olur. Daha gecikmish muddetlerde aciq sari, bezi hallarda qehveyi ve boz renge calan qartmaq emele gele biler. 3-cu B derece qanli mohteviyyata malik, adeten divari dagilmish, dibi quru, agimtil, bezen mermer shekilli, tek-tek avazimish lekelerle olan suluqlarin emele gelmesine sebeb olur. 4-cu dereceli yaniqlar ise en agir ve cox tehlukeli hesab edilir. Bu yaniqlar zamani neinki derinin butun qatlari, hemcinin derialti birleshdirici toxuma ve ezele qati da zedelenir. Bu zaman yaranin sethi tutqun-boz rengde olur. Buna komur yanigi deyilir. 4-cu dereceli yaniqlar oynaqlarda olarsa, amputasiya aparilir. Bu yaniq yarasinin sahesi boyukdurse, insanin heyatini xilas etmek de cetin olur.
Hekimin sozlerine gore, yaniqlarin sagalma muddeti onlarin derecelerine gore deyishir: “1-ci dereceli yaniq en asan sagalan yaniqdir. 2-ci dereceli yaniqda sagalma dovru 14 gunden sonra bashlayir, 21-ci gune qeder cekir. 3-cu dereceli yaniqlarin sagalma dovru de xeyli vaxt aparir. 4-cu dereceli yaniqlar ise en gec sagalan yaniqlardir. 4-cu dereceli yaniqdan sonra yaralar uzun muddet erzinde sagalir, uzun muddetli ve murekkeb cerrahi mualice teleb olunur, bezi hallarda ise yaniq neticesinde zedelenmish etrafin amputasiya (kesilmesi) edilmesine telebat yaranir”.
Cerrah qeyd edir ki, yaniq hadisesi bash veren zaman xesteye ilk tibbi yardimin nece gosterilmesi onemlidir. İlk tibbi yardimin sehv gosterilmesi yaniq yarasinin daha da agirlashmasina sebeb ola biler: “Zerercekene ilkin yardim gosterilmesinin lap evvelinde mumkun qeder tez bir zaman erzinde yuksek temperaturun tesirini dayandirmaq lazimdir. Eger bu, alov olarsa, zerercekenin uzerine su tokmek ve ya onun ustune ortuk, adyal atmaq lazimdir. Bu zaman alov sahesine hava axini kesildiyi ucun o, tez bir zamanda sonur. Bunlari cox ehtiyatla, zerercekenin bashini ortmeden etmek lazimdir. Eks halda, onda teneffus yollarinin yanigi ve yanmanin toksik mehsullari ile zeherlenme bash vere biler. Bundan sonra mumkun qeder celd hereketlerle, yaniq sahesini zedelemeden, yanmish paltarlarini kesib cixarmaq lazimdir. Eger paltar bedenin zedelenmish hissesine yapisharsa, onu yaradan qoparmaq olmaz. Bu halda paltarin hemin sahesini yara etrafi boyunca kesmek lazimdir. Yaniqlar zamani ilk tibbi yardimin xarakteri yanigin derecesinden ve sahesinden asilidir. Yungul ve ya sahesi cox da genish olmayan yaniqlar zamani ilk tibbi yardimi zedelenmish sahenin soyudulmasindan bashlayirlar. Bedenin yanan sahesini 10-15 deqiqe erzinde soyuq axar su altinda saxlayin. Bu, derinin soyumasina, agrinin kecib getmesine sebeb olur ve yanigin derinin daha derin qatlarina yayilmasinin qarshisini alir. Cox teessuf ki, bezen evde yanan saheye dish mecunu, kartof, yag, yagli melhemler, vazelin ve sair surturler. Bu, qeti qadagandir. Bununla siz yanan deriden istiliyin xaric olunmasinin qarshisini almish olursunuz. Deri su ile soyudulandan sonra yaniq sahesine yaniqlara qarshi olan “Pantenol” adli derman cekmek lazimdir. Ardinca "Betadin"le sargi qoyulmalidir. Guclu ve sahesi xeyli derecede genish olan yaniqlar zamani zerercekeni temiz doshekagi ile burumek, agrikesici dermanlar vermek ve derhal xestexanaya catdirmaq lazimdir. Ushaga antihistamin preparatini, hemcinin agrikesici dermani yashina uygun dozada olmaqla vermek lazimdir. Coxlu su, maye vermek olmaz, cunki qaytara biler. Guclu yaniqlar zamani dozulmez agrilar yarandigi ucun agri shokunun qarshisini almaq meqsedi ile agrikesici dermanlarin verilmesi cox vacibdir”.
U. Zeynalova vurgulayib ki, son vaxtlar valideynlerin sehlenkarligi uzunden 8 ayindan 2 yashina qeder ushaqlarin yaniq xesaretleri almasina tez-tez rast gelinir. Ona gore de valideynler xususile bu yashlarda ushaqlari yangina sebeb olacaq maddelerden uzaq tutmali, isti suyu, sudu, cayi, hetta yemeyi onlarin eli catacaq yere qoymamalidir.
Evvelki Xeber
Novbeti Xeber
Geriye Qayit
Anarim.Az
Sayt Rehberliyi ile Elaqe
Saytdan Istifade Qaydalari
Anarim.Az 2004-2023