BASh AGRİLARİnin en yayilmish sebebleri

Saglamliq
12 Eylul 2019
812
0


BASh AGRİLARİnin en yayilmish sebebleri
Anarim.Az neyrocerrah Behruz Eyvazovun yazisini teqdim edir.

Hem ozumuzun dile getirdiyi, hem de etrafdakilardan en cox eshitdiyimiz shikayet bash agrisidir.

Bash agrisi bashin her hansi bir noqtesinde bashlaya biler ve bashin daxili hissesi istisna olmaqla bash derisini ve uzunu ehate ede biler.

Muxtelif sebebler muxtelif nov agrilara sebeb olur. Bir nece saat davam eden bash agrisindan elave bir nece hefte davam eden bash agrisi da ola biler. Bash agrisi novlerine gore ferqli qruplara bolunur.

Bash agrisi beyin ve ya bedende her hansi diger bir xestelikden qaynaqlanirsa, bu agri "ikincili bash agrisi" kimi tesnif edilir. Diger terefden bash agrisi bashqa bir xesteliye bagli deyil, ozu bir xestelik kimi gorune biler. Her hansi bir xestelikden qaynaqlanmayan bash agrilari "birincili bash agrisi" qrupuna daxil edilir. Her ne qeder gundelik heyatimizda ayriseckilik etmeden hamisina "bash agrisi" desek de, bash agrisinin migren, gerginlik, klaster kimi muxtelif novleri ve muxtelif sebebleri vardir.

Birincili bash agrilari

Migren Agrisi


Miqrenin ne sebebden ortaya cixmasi hele tam olaraq aydinlashdirilmamish olsa da, bu veziyyetde genetik ve ekoloji faktorlarin ehemiyyetli rol oynadigi bilinir. Migren muxtelif tetikleyicilerin tesirinden beyin damarlarinin genishlenib tekrar daralmasiyla ortaya cixan bash agrisidir. Qan dovrani problemlerinin ve agri siqnallarini catdirmaqda ehemiyyetli bir rolu olan 5-inci beyin sinirindeki (trigeminal) deyishikliklerin de migrene yol acma ehtimali uzerinde durulur.

Arashdirmalar gosterir ki, serotonin ve diger agri tenzimleyen kimyevi maddeler migrenin meydana gelmesine tesir gostere biler. Migren zamani, ashagi seviyyeye dushen serotonin maddesi trigeminal sinirin bir 'neyropeptid' molekulunu buraxmasina sebeb olan siqnal gonderir. Neuropeptidler beyin zarina catdiqda bu migren ile elaqeli bash agrisina getirib cixarir.

Stress, acliq, yuxusuzluq, shokolad ve sherab kimi bezi qida novleri, ses ve ya goruntu kimi duygu siqnallari miqrenin tetikleyicileridir. Bezi qadinlarda normal hormonal dalgalanmalar da migreni tetikleyir.

Gerilim tipli bash agrisi


Gerginlik tipi bash agrisi boyun ve bash derisine de yayilan bir agridir. Umumiyyetle, bashin arxasinda bashlayir ve ireliye yayilir. Ciyinlerin, boyunlarin, bash derisinin ve ya cenenin ezelelerinin sixilmasi bu tip bash agrisinin bashlica sebebidir. En cox qarshilashilan bash agrisi olan bu novde, anksiyete, depresyon, stress ya da bashin zedelenmesi, ezele gerilimine ve bash agrisina getirib cixarir.

Uzun muddet erzinde bashin sabit bir shekilde tutulmasi (meselen, komputerde ishleyende) gerginlik tipli bash agrisina sebeb ola biler. Bu tip bash agrisinin diger tetikleyicilerine heddinden artiq efor serfetme, pis yuxu movqesi, yuxusuzluq, dish qicirdatma, halsizliq, sinusit, goz yorgunlugu ve ya vaxtinda yemek yememe aiddir.

Bezi qidalar da bash agrisini tetikleyir. Kohne pendirler ve shokoladlar bu qidalar arasindadir. Erzaq icerisinde tebii ve suni maddeler bash agrisini tetikleye biler. Alkoqol ve bash agrisi hemishe birlikde yada salinir. Bunlardan elave meselen qehve verdishi olan bir adam, her gun verdish etdiyi miqdarda qehve icmediyinde, qehvenin mehrumlugu sebebiyle bash agrisi ceke biler.

Yetishkenlik dovru


Yaxin bir zamanda olkemizdeki 12-18 yash arasi gencleri ehtiva eden bir arashdirma neticesine gore, bu dovrde bir cox gencde gerginlik tipli ve migren tipli bash agrilarinin ortaya cixdigi gorulmushdur. Hormonal deyishikliklerle yanashi, hem psixoloji, hem de ekoloji deyishikliklerin tesirinden genclerde bash agrilari artmishdir. Yetishkenlik dovru gencler ucun stressin cox oldugu dovrdur. Meselen, orta mekteb dovrunde imtahan stresi ve intensiv tedris proqrami bash agrisini tetikleye biler.

Closter Bash agrisi


Closter bash agrisi birden bashlayir ve gece yuxusundan insani oyatmaq ucun kifayet qeder agir ola biler. Agri gunde bir nece defe ortaya cixir ve bu veziyyet aylarla davam ede biler. Agri sonra yox olur ve bir nece ay gorunmur. Bu nov agrinin deqiq sebebi hele de bilinmese de, bezi alimler bu veziyyetin serotonin ve ya histamin maddesinin qefil ifraz olunmasi ile elaqeli olduguna inanirlar. Parlaq ishiqlar, yuksek hundurluk, temperatur ve fiziki yorgunluq closter bash agrisini tetikleye biler. Closter bash agrisi diger bash agrilarindan daha az yayilmishdir.

İkincili bash agrilari


Meqalenin evvelinde qeyd etdiyimiz kimi, ikincili bash agrisi bashqa bir xesteliyin elameti olaraq gorunur. Ashagidaki siyahida bash agrilarina sebeb olan bezi xestelikleri tapa bilersiniz. Eger boyun arxasindan bashlayan agir ve tez-tez tekrarlanan bash agrisi yashayirsinizsa ve evveller hec bele agri yashanmamisinizsa bu bash agrinin altinda bashqa bir xestelik yata biler.

Yuxarida gosterilene uygun agri ciddi qebul edilmeli ve laqeydlik edilmemelidir. Bash agrisi ile qusma, bulanti, bulaniq gorme ve gorme pozgunlugu kimi shikayetleriniz varsa derhal bir hekime muraciet etmelisiniz. Erken diaqnoz cox vacibdir, cunki ikincili bash agrisi altinda olan bezi xestelikler heyati risk dashiyir!

Orta dereceli bash agrilarina sebeb ola bilecek xestelikleri ashagidaki kimi gostere bilerik:

- Bash ve boyun xesaretleri

- Beyin damar xestelikleri

- Beyin sinir xestelikleri

- Beyin xestelikleri

- Beyin shishleri

- Beyin tezyiqinin artmasi

- Beyin infeksiyalari

- Sinusit

Gundelik xronik bash agrilari


Gundelik xronik bash agrilari, yuxarida gosterilen ve ikincili qrup bash agrilarina sebeb olaraq gosterilen xesteliklerin bir simptomu ola biler. Ancaq diger bir ehtimal ki, bu agrilan birincili qrupa da daxil ola biler, yeni her hansi bir xestelikden qaynaqlanmaya biler. Bu veziyyetde, vucudunuz agri siqnallarina qarshi cox reaktiv olur ya da beyninizin agri azaldan siqnallari kifayet qeder yaxshi olmaya biler.

Xestelikle elaqeli olmayan, lakin her gun agridan shikayet eden insanlarin ekseriyyeti tekrarlanan bash agrisi var, cunki onlar agrikesicilerini tez-tez qebul edirler. Agrikesicilere hessas olan beden, derman qebuluna bash agrisi ile cavab verir. Heftede 3 gunden ve ayda 9 defeden cox, agrikesici dermanlar alirsinizsa, gundelik bash agrisi riski vardir!

Menbe:Anarim.Az
Evvelki Xeber Novbeti Xeber


Geriye Qayit

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023